Chìa khóa thúc đẩy tư nhân đầu tư cơ sở hạ tầng

Phương Anh Thứ năm, 04/05/2023 - 16:08

Sự tham gia của khu vực tư nhân đóng vai trò quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách tài trợ cho cơ sở hạ tầng, giúp các nền kinh tế đạt được các mục tiêu về kinh tế - xã hội.

Nhu cầu tài chính khổng lồ

Theo tính toán của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), khu vực các nước châu Á đang phát triển sẽ cần đầu tư 13,8 nghìn tỷ USD, tương đương 1,7 nghìn tỷ USD mỗi năm, cho cơ sở hạ tầng trong giai đoạn 2023 – 2030, để duy trì tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo, và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đối với các nền kinh tế ASEAN, ước tính tổng nhu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng ít nhất là 2,8 nghìn tỷ USD trong cùng kỳ, tương đương 184 tỷ USD hàng năm. Những con số này có thể tăng lên lần lượt là 3,1 nghìn tỷ USD và 210 tỷ USD/năm ước tính điều chỉnh theo kịch bản khí hậu.

Những con số khổng lồ này thậm chí chưa bao gồm chi phí bổ sung liên quan đến thiên tai và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đang ngày càng tác động đến cơ sở hạ tầng hiện có ở Đông Nam Á, ADB cho biết trong báo cáo “Tăng cường những phương thức tài trợ cho cơ sở hạ tầng bền vững và thích ứng trong ASEAN+3” mới đây.

Phát triển cơ sở hạ tầng xã hội và công cộng trong khu vực thường được tài trợ gần như hoàn toàn bằng nguồn lực công (lên tới 92%), nhưng sự hỗ trợ này không thể giải quyết được thâm hụt ngày càng lớn giữa yêu cầu và vốn huy động được.

Trung Quốc tăng gấp đôi đầu tư cơ sở hạ tầng để ‘cứu’ tăng trưởng

Không chỉ vậy, gần đây, nguồn tài chính công dần bị hạn chế, do chi phí năng lượng tăng, và việc tái phân bổ ngân sách cho các chương trình bảo trợ xã hội và an ninh lương thực đã tiếp tục cắt giảm chi tiêu của chính phủ cho phát triển cơ sở hạ tầng.

Vì yêu cầu tài trợ cho cơ sở hạ tầng là rất lớn, trong khi quỹ công hữu hạn không cho phép đầu tư quy mô lớn liên tục, nên theo ADB, cần phải có sự thay đổi mô hình trong việc tìm nguồn cung ứng và huy động các nguồn vốn.

Bên cạnh đó, các quốc gia thành viên của ASEAN đã không thể khai thác hiệu quả các khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài, và mặc dù đầu tư nước ngoài đã trở lại mức trước đại dịch, khu vực này chỉ nhận được 11% tổng dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài toàn cầu.

Quan niệm rằng tài trợ cho cơ sở hạ tầng là trách nhiệm công và lĩnh vực đầu tư cho tài trợ công, khiến các nhà đầu tư tư nhân không có nhiều cơ hội tham gia.

Ngoài ra, bất ổn chính trị, quản trị yếu kém, năng lực quản lý không đầy đủ, và thiếu hệ thống các dự án khả thi sẵn sàng cho đầu tư, cũng góp phần gây ra tình trạng thiếu đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

Các dự án này thường liên quan đến chi phí vốn trả trước cao, thời gian thai nghén dài, rủi ro về lợi nhuận, và lợi ích xã hội có thể không đáp ứng được khẩu vị rủi ro tài chính - lợi nhuận của các nhà đầu tư tư nhân.

Những trở ngại và nhận thức này ảnh hưởng xấu đến việc huy động các nguồn vốn quan trọng, dẫn đến việc trì hoãn các quyết định đầu tư.

Tìm cơ chế hút đầu tư tư nhân

Tương lai của cơ sở hạ tầng sẽ được định hình bằng cách làm cho cơ sở hạ tầng mới trở nên bền vững, và cơ sở hạ tầng hiện tại có khả năng phục hồi trước các tác động của biến đổi khí hậu.

Thu hẹp khoảng cách giữa nhu cầu đầu tư cho cơ sở hạ tầng và huy động tài chính là điều khó khăn, nhưng không phải là không thể, ADB nhận định.

Theo Tổng giám đốc điều hành của ADB – ông Woochong Um, cần có những cơ chế tài chính sáng tạo để thu hút nguồn vốn tư nhân và thể chế, cùng với các nguồn vốn của nhà nước, để tài trợ cho cơ sở hạ tầng thiết yếu, giúp tạo việc làm và tao ra thu nhập cho các nền kinh tế địa phương.

“Phải xây dựng một khung chính sách và quy định tạo thuận lợi, nhằm giảm rủi ro, cung cấp những biện pháp tăng cường tín dụng và loại bỏ rủi ro, đồng thời, mang lại cơ hội đầu tư cho tất cả các bên liên quan cùng hợp tác”, ông phân tích.

Thu hẹp khoảng cách giữa nhu cầu đầu tư cho cơ sở hạ tầng và huy động tài chính là điều khó khăn, nhưng không phải là không thể.

Bà Indranee Rajah, Bộ trưởng thứ hai Bộ Tài chính và Bộ Phát triển quốc gia Singapore, nhấn mạnh: “Việc nâng cao nhận thức của nhà đầu tư về những phương thức tài trợ sáng tạo sẽ là yếu tố then chốt, để khuyến khích nguồn vốn đầu tư lớn hơn vào các dự án có tiềm năng tài chính thấp.

ADB trong báo cáo đánh giá mặc dù có nhiều hạn chế với sự phát triển cơ sở hạ tầng hiện tại, tài chính sáng tạo cung cấp các phương pháp tiếp cận mới có thể huy động vốn đầu tư gia tăng, để thu hẹp khoảng cách.

Hiện có hơn 200 nghìn tỷ USD vốn tư nhân trên thị trường vốn toàn cầu. Do đó, các cơ chế tài chính đổi mới cần phải được xây dựng và quản lý, nhằm xúc tác cho tài chính tư nhân và các tổ chức cho lĩnh vực cơ sở hạ tầng.

Một môi trường hỗ trợ đầu tư có các các giải pháp tài chính sáng tạo, và được hỗ trợ bởi công nghệ phù hợp, có thể huy động các nguồn tài chính.

Một số mô hình tài chính của cơ chế tài chính đổi mới có thể kể tới là tín chỉ xanh, thị trường tín chỉ carbon, gọi vốn cộng đồng, quỹ xanh/quỹ chuyển dịch của chính phủ (phổ biến trong lĩnh vực nước và năng lượng tái tạo), quan hệ đối tác công – tư (PPP), hay sản phẩm liên kết bảo hiểm.

Các cơ chế tài chính sáng tạo có thể định nghĩa là các mô hình mới, và vượt ra ngoài khuôn khổ nợ thương mại. Các cơ chế này sử dụng các quỹ công để xúc tác tài chính tư nhân và quỹ tổ chức, nhờ vào giảm thiểu rủi ro đầu tư, tạo môi trường đầu tư thuận lợi hơn, và tạo cơ hội hợp tác để đạt đến những kết quả bền vững.

Nan giải trong phát triển cơ sở hạ tầng

Nan giải trong phát triển cơ sở hạ tầng

Tiêu điểm -  2 năm
Việt Nam cần làm nhiều hơn nữa để thu hút sự tham gia từ khối tư nhân vào các kế hoạch cơ sở hạ tầng dài hạn, từ đó thúc đẩy khả năng cạnh tranh.
Nan giải trong phát triển cơ sở hạ tầng

Nan giải trong phát triển cơ sở hạ tầng

Tiêu điểm -  2 năm
Việt Nam cần làm nhiều hơn nữa để thu hút sự tham gia từ khối tư nhân vào các kế hoạch cơ sở hạ tầng dài hạn, từ đó thúc đẩy khả năng cạnh tranh.
ADB cấp 45 triệu USD cho 5 tỉnh phát triển cơ sở hạ tầng du lịch

ADB cấp 45 triệu USD cho 5 tỉnh phát triển cơ sở hạ tầng du lịch

Phát triển bền vững -  5 năm

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vừa ký hiệp định với 5 tỉnh để cung cấp vốn vay 45 triệu USD cho giai đoạn 2 của dự án Phát triển cơ sở hạ tầng du lịch hỗ trợ cho tăng trưởng toàn diện khu vực tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng.

Mỹ, Nhật chung tay xuất khẩu cơ sở hạ tầng cho châu Á

Mỹ, Nhật chung tay xuất khẩu cơ sở hạ tầng cho châu Á

Quốc tế -  7 năm

Việc cho vay công và bảo hiểm thương mại sẽ được đưa ra để hỗ trợ các dự án về cơ sở hạ tầng của khu vực tư nhân.

Việt Nam dẫn đầu ASEAN về chi tiêu cho phát triển cơ sở hạ tầng

Việt Nam dẫn đầu ASEAN về chi tiêu cho phát triển cơ sở hạ tầng

Bất động sản -  7 năm

Theo nhận định của CBRE, quá trình đô thị hóa quy mô lớn cùng với triển vọng kinh tế tích cực tạo đang áp lực phát triển hệ thống hạ tầng mức độ cao tại Việt Nam.

Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng tại Đông Nam Á

Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng tại Đông Nam Á

Đầu tư -  7 năm

Các công ty từ Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - đang ngày càng nhắm đến khu vực Đông Nam Á để đầu tư, đặc biệt là vào lĩnh vực cơ sở hạ tầng.

Thaco xây dựng khu công nghiệp cơ khí 75.000 tỷ đồng tại Bình Dương

Thaco xây dựng khu công nghiệp cơ khí 75.000 tỷ đồng tại Bình Dương

Tiêu điểm -  1 giờ

Thaco chính thức được chấp thuận đầu tư khu công nghiệp cơ khí 786ha tại Bình Dương với tổng vốn đầu tư hơn 75.000 tỷ đồng.

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Chuyển mình trong kỷ nguyên mới

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Chuyển mình trong kỷ nguyên mới

Tiêu điểm -  18 giờ

Đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới, đòi hỏi báo chí cũng phải vươn lên, tự làm mới mình, theo kịp dòng chảy của cuộc sống, thời đại.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: Tiếp tục dựa vào vốn ngân hàng sẽ tiềm ẩn rủi ro hệ thống

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: Tiếp tục dựa vào vốn ngân hàng sẽ tiềm ẩn rủi ro hệ thống

Tiêu điểm -  21 giờ

Dư nợ tín dụng đến cuối năm 2024 đã đạt mức 134% GDP. Việc phụ thuộc lớn vào vốn tín dụng ngân hàng tiềm ẩn rủi ro hệ thống, có thể gây hệ lụy cho nền kinh tế.

Khai mạc Hội Báo toàn quốc 2025

Khai mạc Hội Báo toàn quốc 2025

Tiêu điểm -  22 giờ

Sáng 19/6, tại Hà Nội, Hội Báo toàn quốc 2025 với chủ đề Báo chí Việt Nam: Trung thành, sáng tạo, bản lĩnh, đổi mới vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đã chính thức được khai mạc.

Quốc hội chất vấn Bộ trưởng Tài chính về việc bỏ thuế khoán

Quốc hội chất vấn Bộ trưởng Tài chính về việc bỏ thuế khoán

Tiêu điểm -  23 giờ

Từ 2026, thuế khoán sẽ bị bãi bỏ, hàng triệu hộ kinh doanh loay hoay chuẩn bị, trong khi Bộ Tài chính khẳng định hỗ trợ toàn diện.

Vải trứng Hưng Yên vào thực đơn Vietnam Airlines

Vải trứng Hưng Yên vào thực đơn Vietnam Airlines

Nhịp cầu kinh doanh -  58 phút

Hãng hàng không quốc gia chính thức mang đến cho hành khách một trải nghiệm ẩm thực độc đáo với đặc sản vải trứng Hưng Yên trên nhiều chuyến bay nội địa và quốc tế.

AI không cướp ghế, nhưng thay đổi cách lãnh đạo cầm quyền

AI không cướp ghế, nhưng thay đổi cách lãnh đạo cầm quyền

Diễn đàn quản trị -  1 giờ

Trong kỷ nguyên số, nơi dữ liệu trở thành tài sản, AI không thay thế người lãnh đạo nhưng chắc chắn đang thay đổi cách vận hành và tư duy quản trị.

Thaco xây dựng khu công nghiệp cơ khí 75.000 tỷ đồng tại Bình Dương

Thaco xây dựng khu công nghiệp cơ khí 75.000 tỷ đồng tại Bình Dương

Tiêu điểm -  1 giờ

Thaco chính thức được chấp thuận đầu tư khu công nghiệp cơ khí 786ha tại Bình Dương với tổng vốn đầu tư hơn 75.000 tỷ đồng.

Quỹ K Coffee & Cherry trao tặng 200 triệu đồng cho các em nhỏ tại Bệnh viện Nhi đồng 1

Quỹ K Coffee & Cherry trao tặng 200 triệu đồng cho các em nhỏ tại Bệnh viện Nhi đồng 1

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Khoản hỗ trợ là một phần doanh thu trong chuỗi triển lãm tranh được tổ chức tại các cửa hàng của K Coffee.

CEO SSI Digital: Cá lớn khó 'nuốt' cá bé ở thị trường tài sản số

CEO SSI Digital: Cá lớn khó 'nuốt' cá bé ở thị trường tài sản số

Leader talk -  3 giờ

So với chứng khoán, tài sản số dường như có nhiều "luật chơi" khác biệt, từ điều kiện vốn thành lập sàn giao dịch, tư duy quản lý cho tới vận hành.

Báo chí cách mạng Việt Nam: 'Mạch nguồn tri thức - Kết nối niềm tin'

Báo chí cách mạng Việt Nam: 'Mạch nguồn tri thức - Kết nối niềm tin'

Leader talk -  3 giờ

Trong cuộc trao đổi với Văn Hóa nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa thể thao du lịch Nguyễn Văn Hùng đánh giá cao sự đóng góp, đồng hành của báo chí trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc suốt một thế kỷ qua.

Hiện tượng mua sắm Vincom Red Sale khuấy đảo thị trường bán lẻ mùa hè 2025

Hiện tượng mua sắm Vincom Red Sale khuấy đảo thị trường bán lẻ mùa hè 2025

Nhịp cầu kinh doanh -  3 giờ

Từ ngày 14/6 đến 14/7/2025, Vincom Red Sale 2025 - lễ hội mua sắm chính hãng lớn nhất mùa hè chính thức diễn ra trên 88 trung tâm thương mại Vincom trên toàn quốc với loạt ưu đãi giảm giá sâu lên đến hơn 70%, cơ hội trúng xe điện VinFast VF 3, hàng loạt voucher mua sắm giá trị cao và cơ hội tham gia các hoạt động trải nghiệm hấp dẫn.