Từ trước đến nay, bất kỳ tổ chức nhà nước nào cũng sẽ gặp những vấn đề như chất lượng cán bộ, công chức, viên chức không đồng đều; khi một người có kiến thức tốt dời đi sẽ tạo nên một mất mát lớn đối với tổ chức; một người mới vào lại bắt đầu từ số 0.
Công việc luôn tăng lên, nhưng người lại giảm đi; lương thấp mà yêu cầu ngày một tăng; các qui định ngày càng nhiều, không ai có thể nhớ hết. Các vùng xám cũng không ngừng tăng và cũng vì vậy mà tăng lên các rủi ro pháp lý do sai sót không cố ý.
Phải là một người rất siêu việt mới có thể tồn tại được trong bối cảnh này. Nhưng người siêu việt lại có nhiều lựa chọn khác ngoài nhà nước, Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng chỉ ra vấn đề tại Hội nghị Tổng kết Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch năm 2022 diễn ra vào ngày 22/12.
“Vậy có cách nào để những người không siêu việt có thể làm được ở khu vực nhà nước không?”.
Theo Bộ trưởng Hùng, với 3 cuộc cách mạng công nghệp mà nhân loại đã đi qua gồm cơ khí hoá, điện khí hoá và tự động hoá, khi máy móc chỉ thay thế được lao động chân tay, thì không có cách nào giải quyết được căn cơ câu chuyện trên.
Nhưng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, với công nghệ cốt lõi của nó là các công nghệ số, có thể giúp số hóa toàn bộ thế giới thực và sau đó dùng công nghệ số để xử lý nhiều hoạt động trong thế giới số, tương tự như trong thế giới thực và đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, khi máy móc có thể thay thế một phần lao động trí óc, lời giải đã xuất hiện. Lời giải đó mang tên chuyển đổi số.
Lãnh đạo ngành thông tin và truyền thông cho rằng với nền tảng làm việc số, khi tri thức của tổ chức được số hoá và cấy vào nền tảng, thì người công chức làm việc tức là ngồi trên nền tảng này.
Với một công việc cần giải quyết, nền tảng sẽ hiện ra các hướng dẫn, có thể hiện thêm các trường hợp tương tự đã được giải quyết trước đây. Ngồi trên nền tảng làm việc số tức là đã có 7 điểm của thang điểm 10. Vì vậy, trong tổ chức nhà nước, sự chênh lệch chất lượng không phải là từ 1 đến 10 nữa mà sẽ là từ 7 đến 10.
Những tri thức mới được phát hiện trong quá trình làm việc có thể là bởi người xuất sắc nhất của tổ chức, sẽ được lập trình vào nền tảng số để trở thành tri thức của tổ chức. Như vậy, nền tảng số này liên tục được tiến hoá. Người có thể ra đi khỏi tổ chức nhưng tri thức thì còn lại trong tổ chức dưới dạng được số hoá trong nền tảng làm việc.
Các qui định mới cũng được cấy thêm vào nền tảng. Trước đây, khi có một qui định mới là phải học tập, phải đào tạo, phải quán triệt nhưng người nhớ, người không, người hiểu, người không. Người hiểu cũng có trăm cách hiểu khác nhau, dẫn đến chất lượng công việc rất khác nhau.
Đến bây giờ, không phải dạy cho trăm, cho ngàn người, mà chỉ dạy cho máy. Máy hỗ trợ trăm, ngàn người luôn giống nhau, trăm người như một. Như vậy, việc phổ biến một tri thức mới chỉ đơn giản là cấy trí thức này vào nền tảng làm việc của tổ chức, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng lý giải.
Đơn cử như tại Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch, thay vì phải dạy rất nhiều người thì tập trung vào dạy một người thôi, đó là dạy cho nền tảng số của bộ. Những người giỏi nhất của bộ, của ngành sẽ làm cho nền tảng số của bộ thông minh lên.
Khi nền tảng này thông minh sẽ xuất hiện “phép phân thân của Tôn ngộ không”. Bởi vì, ai ngồi làm việc trên nền tảng số này, ít nhất cũng đã đạt được 70% của mức chuyên gia.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng hy vọng Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch năm 2023 sẽ xây dựng được một nền tảng làm việc số của bộ để người của ngành có sự đồng đều, đỡ vất vả, giảm rủi ro, chất lượng công việc tăng lên.
