Cơ hội để Việt Nam hoàn thiện chính sách công đoàn

Phạm Sơn Thứ hai, 14/11/2022 - 13:38

Theo TS. Nguyễn Đức Lộc, Viện trưởng Viện Social Life, EVFTA với điều khoản yêu cầu quyền được thành lập công đoàn độc lập cho người lao động có thể là cơ hội để Việt Nam sửa đổi, hoàn thiện chính sách về công đoàn.

TS. Nguyễn Đức Lộc, Viện trưởng Viện Social Life. Ảnh: Vnn

Quý III/2021, dịch bệnh Covid-19 diễn biến đặc biệt phức tạp, giãn cách xã hội kéo dài khiến nhiều người lao động, đặc biệt là lao động nhập cư rơi vào tình cảnh khó khăn, chật vật. Đến khi hết giãn cách, thu nhập của người lao động vẫn phần nào bị ảnh hưởng.

Điều này dẫn đến hiện tượng hàng triệu người lao động ở các thành phố lớn bỏ việc để về quê, dù chưa chắc đã tìm được kế sinh nhai ổn định tại quê hương. Hiện tượng này khiến doanh nghiệp tiếp tục rơi vào khó khăn, bỏ lỡ nhịp phục hồi do không đủ nhân công để trả các đơn hàng cuối năm.

Khó khăn ấy được nêu ra tại một sự kiện do Viện Social Life tổ chức. TS. Nguyễn Đức Lộc, Viện trưởng Viện Social Life, kể lại, trong sự kiện ấy, có một diễn giả đã đặt câu hỏi:“Doanh nghiệp ăn ở ra làm sao để người lao động bỏ mình mà đi như thế”?

Khó có thể quy kết được rằng người lao động bỏ về quê là do bị chủ doanh nghiệp chèn ép, đối xử bất công. Tuy nhiên, câu chuyện trên cho thấy, mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động có tính tương quan 2 chiều rõ rệt. Song song với việc sử dụng lao động để tạo ra lợi nhuận, doanh nghiệp cần phải trả lại cho người lao động mức tiền lương và phúc lợi xứng đáng. Nếu không làm được điều đó, doanh nghiệp hoàn toàn có thể đứng trước nguy cơ thiếu hụt lao động.

Cần thiết sửa đổi chính sách công đoàn

Trao đổi với TheLEADER, ông Lộc cho biết, vào giai đoạn trước, khi bắt đầu thu hút FDI, Việt Nam đề ra chính sách yêu cầu doanh nghiệp phải thành lập công đoàn, như một giải pháp nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động.

Tuy nhiên, khi chính sách ấy không nêu bật được tính độc lập cần thiết của công đoàn. Nhiều doanh nghiệp thành lập công đoàn cho người lao động nhưng cơ quan công đoàn lại được trả lương bởi chính doanh nghiệp, tức là không khác gì “cánh tay nối dài” của doanh nghiệp.

Người lao động sẽ tham gia sâu hơn vào quản trị doanh nghiệp

Đây cũng chính là lý do trong suốt nhiều năm qua, một số doanh nghiệp dù đã thành lập công đoàn nhưng vẫn xảy ra hiện tượng người lao động bị chèn ép, bị đối xử bất công, vô lý, thậm chí là bị bóc lột sức lao động.

“Ý tưởng cần phải có công đoàn để bảo vệ quyền lợi cho người lao động là rất tốt, tuy nhiên, khi đưa ra chính sách lại chưa tính đến khâu triển khai”, ông Lộc cho biết.

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), với vai trò là một hiệp định tự do thương mại thế hệ mới, đã đề cập đến vấn đề lao động, trong đó có điều khoản về việc trao quyền cho người lao động thành lập công đoàn độc lập. Theo ông Lộc, đây là thời cơ để Việt Nam có thể sửa đổi chính sách về công đoàn.

Cụ thể, Viện trưởng Viện Social Life đề xuất, cần phải có chính sách xây dựng công đoàn được trả lương từ quỹ của công đoàn, do mỗi công đoàn viên đóng góp, thay vì nhận lương của doanh nghiệp. Điều đó có nghĩa là người lao động trực tiếp trả lương cho công đoàn và nghiễm nhiên là công đoàn phải nỗ lực để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động.

Doanh nghiệp cũng có lợi

Có một công đoàn đại diện cho người lao động một cách đúng nghĩa, theo ông Lộc, không chỉ bảo vệ quyền lợi cho công nhân mà sẽ tạo tác động tích cực đối với hoạt động của doanh nghiệp.

Cụ thể, khi xảy ra mâu thuẫn giữa người lao động với người sử dụng lao động, công đoàn sẽ đại diện người lao động để thương thảo, từ đó hạn chế việc nhân công phản ứng theo “hành vi tập thể” là đình công hàng loạt.

Thực tế cho thấy, bản thân các doanh nghiệp cũng rất hoan nghênh những đối thoại, đề xuất, đóng góp ý kiến để thấu hiểu và đáp ứng được nguyện vọng của người lao động. Ông Lộc lấy ví dụ như một dự án của tổ chức phi chính phủ CARE, hỗ trợ nâng cao sinh kế của nữ công nhân thông qua tập hợp chứng cứ, từ đó đưa ra đối thoại, đề đạt nguyện vọng. Những ý kiến được tập hợp đã nhận được phản hồi tích cực từ doanh nghiệp.

Cách giải quyết vấn đề này mang tính công bằng, cả người lao động và người sử dụng lao động chấp nhận hợp tác giải quyết vấn đề, từ đó tạo ra hiệu quả tốt hơn thay vì đặt 2 bên vào “thế đối đầu”.

Suy cho cùng, doanh nghiệp trả lương cho người lao động nuôi sống bản thân và gia đình, người lao động lại đang tạo ra giá trị giúp doanh nghiệp hoàn thành công việc. Mối quan hệ này có tính lợi ích 2 chiều, do đó nếu đối đầu sẽ gây thiệt hại cho cả 2 bên.

Công nghệ giúp những đồng lương của người lao động đến sớm

Công nghệ giúp những đồng lương của người lao động đến sớm

Khởi nghiệp -  2 năm

Thay vì phải tìm tới tín dụng đen, hay thực hiện các khoản vay lãi suất cao, giờ đây người lao động có thêm một giải pháp tài chính linh hoạt từ chính tiền lương của mình.

Bước đi quan trọng để nâng cấp lực lượng lao động

Bước đi quan trọng để nâng cấp lực lượng lao động

Tiêu điểm -  2 năm

Theo HSBC, trong bối cảnh chi tiêu cho giáo dục phổ thông trung học ở Việt Nam chủ yếu là từ ngân sách nhà nước, việc tăng nguồn vốn đầu tư vào lĩnh vực này là một bước đi tích cực nhằm nâng cấp lực lượng lao động.

Người lao động sẽ tham gia sâu hơn vào quản trị doanh nghiệp

Người lao động sẽ tham gia sâu hơn vào quản trị doanh nghiệp

Tiêu điểm -  2 năm

Trước khi chủ doanh nghiệp quyết định, người lao động sẽ tham gia ý kiến vào việc xây dựng, sửa đổi quy chế và các quy định nội bộ khác; xây dựng, sửa đổi thang lương, bảng lương, định mức lao động; giải pháp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất lao động… Đồng thời người lao động cũng sẽ giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật của doanh nghiệp, theo dự thảo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Tinh gọn nội quy lao động

Tinh gọn nội quy lao động

Diễn đàn quản trị -  2 năm

Nhiều doanh nghiệp đang nỗ lực tìm cách cải thiện bảng nội quy lao động cũng như tính hiệu quả của nó trong tổ chức thông qua việc tiếp cận theo hướng tinh gọn để không chỉ giảm lãng phí mà còn bảo toàn và thậm chí gia tăng giá trị.

Bộ Tài chính cảnh báo lỗ hổng giúp doanh nghiệp FDI trốn thuế

Bộ Tài chính cảnh báo lỗ hổng giúp doanh nghiệp FDI trốn thuế

Tiêu điểm -  9 giờ

Doanh nghiệp FDI có trường hợp ghi nhận tổng vốn đầu tư hàng tỷ USD nhưng vốn góp thực tế từ chủ sở hữu rất thấp, gây ra rủi ro chuyển giá, trốn thuế.

Đà Nẵng vươn mình trở thành trung tâm kinh tế tích hợp mới

Đà Nẵng vươn mình trở thành trung tâm kinh tế tích hợp mới

Tiêu điểm -  16 giờ

Đà Nẵng đang từng bước tái định vị trong bản đồ kinh tế Việt Nam như một trung tâm hội tụ công nghiệp công nghệ cao, tài chính quốc tế, logistics và du lịch cao cấp.

Thép xanh Nam Định lăn bánh

Thép xanh Nam Định lăn bánh

Tiêu điểm -  16 giờ

Tổ hợp Thép xanh trị giá 98.000 tỷ đồng tại tỉnh Nam Định đã chính thức kích hoạt khởi công, thể hiện bước tiến mới trong tham vọng của Tập đoàn Xuân Thiện.

Thêm nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang Mỹ thoát thuế chống bán phá giá

Thêm nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang Mỹ thoát thuế chống bán phá giá

Tiêu điểm -  1 ngày

Xuất khẩu cá tra sang Mỹ dự kiến sẽ thuận lợi hơn khi nhiều doanh nghiệp Việt Nam không phải chịu thuế chống bán phá giá.

500.000 tỷ đồng đã sẵn sàng bơm vào các dự án hạ tầng

500.000 tỷ đồng đã sẵn sàng bơm vào các dự án hạ tầng

Tiêu điểm -  1 ngày

Chính phủ thúc tiến độ xây dựng hạ tầng, hệ thống ngân hàng sẵn sàng bơm 500.000 tỷ đồng cho các dự án trọng điểm.

Bộ Tài chính cảnh báo lỗ hổng giúp doanh nghiệp FDI trốn thuế

Bộ Tài chính cảnh báo lỗ hổng giúp doanh nghiệp FDI trốn thuế

Tiêu điểm -  9 giờ

Doanh nghiệp FDI có trường hợp ghi nhận tổng vốn đầu tư hàng tỷ USD nhưng vốn góp thực tế từ chủ sở hữu rất thấp, gây ra rủi ro chuyển giá, trốn thuế.

Vincom Retail nhận chuyển nhượng một phần siêu dự án Cần Giờ

Vincom Retail nhận chuyển nhượng một phần siêu dự án Cần Giờ

Doanh nghiệp -  9 giờ

Vincom Retail vừa công bố thông tin sẽ nhận chuyển nhượng một phần siêu dự án Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ (Vinhomes Green Paradise) của Vingroup.

'Bí quyết' đằng sau sự tự tin trước bão thuế quan của Gemadept

'Bí quyết' đằng sau sự tự tin trước bão thuế quan của Gemadept

Doanh nghiệp -  9 giờ

Ban lãnh đạo Gemadept cho biết, từ khi có thông tin thuế đối ứng thì doanh nghiệp đã chuẩn bị các kịch bản đối phó, đảm bảo ảnh hưởng tối thiểu kể cả trong kịch bản xấu.

Xác định đối tượng thụ hưởng tín chỉ carbon rừng

Xác định đối tượng thụ hưởng tín chỉ carbon rừng

Phát triển bền vững -  10 giờ

Nguồn thu từ trao đổi tín chỉ carbon rừng là nguồn thu của chủ rừng, theo dự thảo nghị định của Bộ Nông nghiệp và môi trường.

Bảo hành điện tử: Nâng tầm dịch vụ, củng cố niềm tin vào thương hiệu lớn

Bảo hành điện tử: Nâng tầm dịch vụ, củng cố niềm tin vào thương hiệu lớn

Nhịp cầu kinh doanh -  11 giờ

Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, dịch vụ hậu mãi, đặc biệt là trải nghiệm bảo hành cũng đã trở thành một yếu tố đóng vai trò then chốt góp phần xây dựng uy tín thương hiệu. Tập đoàn Tân Á Đại Thành, với tầm nhìn chiến lược, đã triển khai hệ thống bảo hành điện tử, khẳng định cam kết nâng cao chất lượng chăm sóc khách hàng một cách toàn diện và chuyên nghiệp

Vietjet khai trương loạt đường bay thẳng đầu tiên kết nối Việt Nam – Nga

Vietjet khai trương loạt đường bay thẳng đầu tiên kết nối Việt Nam – Nga

Doanh nghiệp -  11 giờ

Hãng hàng không Vietjet vừa chính thức khai trương các đường bay thẳng đầu tiên giữa Việt Nam và Nga.

Vinhomes Royal Island nhận giải Vàng VUPA: Đô thị đảo kiểu mẫu cho cộng đồng tinh hoa toàn cầu

Vinhomes Royal Island nhận giải Vàng VUPA: Đô thị đảo kiểu mẫu cho cộng đồng tinh hoa toàn cầu

Nhịp cầu kinh doanh -  14 giờ

Vinhomes Royal Island (Vũ Yên, Hải Phòng) vừa được vinh danh với giải Vàng tại giải thưởng Quy hoạch đô thị quốc gia lần thứ IV - cột mốc quan trọng tiếp theo khẳng định tầm vóc của dự án và tầm nhìn chiến lược của Vinhomes. Giải thưởng góp phần gia tăng sức hút của đô thị đảo nghỉ dưỡng với giới đầu tư và cộng đồng quốc tế giữa thời điểm Hải Phòng đang trên hành trình vươn mình trở thành siêu đô thị hàng đầu khu vực.