Doanh nghiệp tham vọng bán nghìn tỷ đồng trái phiếu qua smartphone

Tại Đại hội cổ đông mới diễn ra, Công ty Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TPHCM (CII) cho biết đang làm việc với các tổ chức tài chính lớn trong nước để nghiên cứu phát triển các sản phẩm đầu tư tài chính an toàn trên nền tảng fintech nhằm mục tiêu tái cấu trúc toàn diện dòng tiền tương lai của tất cả các tài sản hiện hữu của công ty.

Theo đó, đây sẽ là một sản phẩm tài chính quy mô lớn hơn rất nhiều so với các sản phẩm “tái cấu trúc dòng tiền” mà CII đã từng thực hiện trước đây. Thông qua sản phẩm này, CII sẽ có thể huy động được nguồn tiền nhàn rỗi rất lớn trong xã hội với chi phí vốn hợp lý hơn, qua đó cũng sẽ giảm bớt gánh nặng của doanh nghiệp đối với các khoản vay tín dụng trong nước.

Cụ thể hơn, Tổng giám đốc CII Lê Quốc Bình chia sẻ, công ty đang làm việc với 4 ngân hàng có tên tuổi và 15 đơn vị khác gồm công ty chứng khoán, ví điện tử để thực hiện. Bản thân CII sẽ thành lập một công ty fintech, sản phẩm đầu tiên là trái phiếu cho xa lộ Hà Nội.

“Hiện nay, việc sử dụng smartphone rất phổ biến, tiền gửi kỳ hạn của người dân và doanh nghiệp trong ngân hàng lớn. CII muốn tạo ra một công cụ fintech để người dân được đầu tư trực tiếp vào dự án BOT thông qua smartphone.

Tổng số tiền mà CII kỳ vọng thu được từ các sản phẩm trái phiếu đang xây dựng (4 sản phẩm) là 11.000 tỷ đồng. Nếu làm xong sản phẩm fintech nợ CII sẽ về 0”, ông Bình cho biết.

“Sản phẩm fintech” mà ban lãnh đạo CII nhắc đến trong ĐHCĐ không có gì khác ngoài một công cụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Thay vì phát hành trái phiếu theo cách truyền thống, CII kỳ vọng sẽ xây dựng một ứng dụng mà ở đó, người dân có thể dễ dàng mua bán trái phiếu của công ty.

Mặc khác, ban lãnh đạo CII cũng không giấu tham vọng biến trái phiếu doanh nghiệp được phân phối qua ứng dụng thành một dạng sản phẩm đầu tư. Như vậy, trên báo cáo tài chính, công ty sẽ “sạch bóng” các khoản nợ và cho vay tài chính.

Là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực phát triển các BOT giao thông và cả bất động sản, vay và nợ thuê tài chính của CII luôn ở mức cao. Tính tới cuối năm 2020, công ty ghi nhận hơn 13.000 tỷ đồng nợ vay tài chính ngắn và dài hạn, một nửa trong số đó là vay nợ ngân hàng và một nửa đến từ trái phiếu doanh nghiệp

Hiện tại, công ty đang muốn phát triển một dự án BOT mới có tổng mức đầu tư lên đến 40.000 tỷ đồng. Vì vậy, việc phát triển thành công ứng dụng fintech sẽ là động lực lớn giúp CII giải quyết bài toán vốn trong tương lai.

CII không phải là công ty đầu tiên tính tới việc phổ biến trái phiếu doanh nghiệp ra cộng đồng thông qua các kênh phổ thông như ứng dụng trên smartphone. Công ty Châu Á – Thái Bình Dương (Apec) thậm chí đã có cho mình một ứng dụng như vậy phát hành trên hệ điều hành iOS và Android.

Ứng dụng mang tên trái phiếu A-bond của Apec cho biết đã có sự tham gia của hơn 3.000 nhà đầu tư, phát hành thành công hơn 500 tỷ đồng trái phiếu và trả lãi tích lũy lên tới 89 tỷ đồng. Trên nhiều website, trang thông tin về tài chính cũng hiển thị banner quảng bá cho đợt phát hành trái phiếu này.

Hoạt động trong lĩnh vực bất động sản, nhu cầu vốn của Apec rất cao và cũng tương tự CII, công ty tìm mọi cách để huy động vốn, thậm chí sẵn sàng chấp nhận các mức lãi suất cao hơn nhiều mức chung của thị trường.

Đầu năm 2021, thông tin Apec đã phát hành lô trái phiếu A-bond với lãi suất 13%/năm, nhận lãi trực tiếp qua thẻ ATM. Trước đó, trong năm 2020, Apec còn phát hành lô trái phiếu doanh nghiệp 3.000 tỷ đồng có lãi suất đến 18%/năm.

Phát hành trái phiếu doanh nghiệp với lãi suất cao, tình hình vay nợ của Apec cũng khá căng thẳng. Năm 2020, công ty ghi nhận hơn 650 tỷ đồng vay nợ tài chính ngắn và dài hạn, gồm các khoản vay ngân hàng và phát hành trái phiếu.

Tuy vậy tham vọng “đại chúng hóa” trái phiếu doanh nghiệp của các công ty như CII hay Apec diễn ra sau khi cơ quan quản lý liên tục cảnh báo nhà đầu tư cá nhân về việc đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.

Theo thống kê của Bộ Tài chính, trong năm 2020, khối lượng phát hành trái phiếu tại thị trường trong nước tăng 29% so với năm 2019 đạt khoảng 430.000 tỷ đồng. Tính trong giai đoạn 2017-2020, tốc độ tăng trưởng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp đạt bình quân 48%/năm.

Trước việc trái phiếu doanh nghiệp tăng quá nóng mang tới rủi ro lớn cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, Nghị định 81 có hiệu lực từ tháng 9/2020, đã siết lại chặt lại thị trường này, khiến hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã giảm tới 17% so với cùng kỳ năm trước.

Sang năm 2021, Nghị định 153 ra đời đã phần nào nới lỏng lại các quy định, song vẫn đưa ra nhiều quy định nghiêm ngặt về tính minh bạch, , làm rõ điều kiện cũng như trách nhiệm các thành viên tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp…

Theo các công ty phân tích, nhu cầu đầu tư và sở hữu trái phiếu doanh nghiệp sẽ tăng lên trong môi trường lãi suất ở mức thấp kỷ lục và được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy trì trong vài năm tới đây.

Mặc dù vậy, các quy định hiện tại không hướng trái phiếu doanh nghiệp tới các nhà đầu tư phổ thông. Nghị định 153 mới yêu cầu các doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ không sử dụng phương tiện thông tin đại chúng hoặc Internet để công bố thông tin chứa đựng nội dung có tính chất quảng cáo, mời chào.

Đồng thời, quy định của Luật Chứng khoán mới có hiệu lực từ đầu năm 2021 cũng yêu cầu các đợt phát hành riêng lẻ chỉ dành cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp với rất nhiều điều kiện chứng minh ngặt nghèo.