Dữ liệu cập nhật thường niên từ Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cho biết hơn 10 triệu ô tô điện đã được bán ra trên toàn cầu vào năm 2022. Dự kiến, con số này sẽ tăng thêm khoảng 35% trong năm nay để đạt tới mức 14 triệu xe.
Sự tăng trưởng bùng nổ này kéo theo thị phần của ô tô điện tăng nhanh, từ mức chỉ 4% năm 2020, lên mức 14% năm ngoái, và dự kiến tăng lên mức 18% trong năm nay.
Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol đánh giá xe điện là một trong những động lực thúc đẩy nền kinh tế năng lượng toàn cầu mới đang nổi lên nhanh chóng, và chúng đang mang lại sự chuyển đổi lịch sử cho ngành sản xuất ô tô trên toàn thế giới.
Các xu hướng đang diễn ra có ý nghĩa quan trọng đối với nhu cầu dầu toàn cầu, ông lưu ý. Động cơ đốt trong đã không có đối thủ trong hơn một thế kỷ qua, nhưng xe điện đang thay đổi hiện trạng.
“Đến năm 2030, xe điện sẽ giúp giảm nhu cầu sử dụng ít nhất 5 triệu thùng dầu mỗi ngày. Ô tô điện mới chỉ là làn sóng đầu tiên, xe buýt và xe tải điện sẽ sớm theo sau”, vị lãnh đạo của IEA phân tích.
Doanh số ô tô điện toàn cầu và đóng góp của ba thị trường chính giai đoạn 2010 - 2023. Nguồn: IEA.Dữ liệu của IEA cho biết phần lớn doanh số bán ô tô điện tập trung ở ba thị trường, lần lượt là Trung Quốc, châu Âu, và Mỹ.
Cụ thể, Trung Quốc hiện là quốc gia dẫn đầu, chiếm 60% doanh số toàn cầu năm 2022, và chiếm hơn một nửa số ô tô điện lưu thông trên toàn thế giới. Châu Âu và Mỹ đều ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ vào năm ngoái, với tốc độ tăng doanh số lần lượt là 15% và 55%.
IEA đánh giá các chương trình chính sách đầy tham vọng tại các nền kinh tế lớn, như gói “Fit for 55” nằm trong kế hoạch tiến tới trung hòa carbon của châu Âu, hay kế hoạch giảm lạm phát ở Mỹ, sẽ giúp tiếp tục tăng thị phần cho xe điện trong thập kỷ này, và hơn thế nữa.
Dự báo đến năm 2030, tỷ trọng xe điện trong tổng doanh số bán hàng tại Trung Quốc, châu Âu và Mỹ sẽ cán mốc 60%.
Không chỉ vậy, các xu hướng mới cũng đang tác động tích cực đến việc sản xuất pin và chuỗi cung ứng. Theo IEA, các dự án sản xuất pin đã công bố đã là số lượng quá đủ để đáp ứng nhu cầu về xe điện đến năm 2030 theo kịch bản không phát thải ròng tới 2050.
Tuy vậy, hoạt động sản xuất hiện vẫn đang tập trung tại Trung Quốc, khi nước này thống trị mảng thương mại pin và linh kiện, đồng thời, tăng thị phần xuất khẩu ô tô điện lên hơn 35% vào năm ngoái.
Mặc dù doanh số bán và sản xuất ô tô điện chỉ tập trung ở một số thị trường lớn, IEA cho biết vẫn có những dấu hiệu đầy hứa hẹn ở các khu vực khác.
Đơn cử, doanh số bán ô tô điện đã tăng gấp hơn ba lần ở Ấn Độ và Indonesia vào năm ngoái, mặc dù xuất phát từ mức thấp, và tăng hơn gấp đôi ở Thái Lan. Sự kết hợp giữa các chính sách hiệu quả và đầu tư của khu vực tư nhân có khả năng làm tăng tỷ trọng này trong tương lai.
Tại Ấn Độ, chương trình khuyến khích trị giá 3,2 tỷ USD của chính phủ đã thu hút khoản đầu tư trị giá 8,3 tỷ USD, dự kiến sẽ tăng đáng kể hoạt động sản xuất pin và triển khai xe điện trong những năm tới.
Ở các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, xe điện hai hoặc ba bánh phát triển đáng kể hơn so với ô tô. Ở nhiều nền kinh tế đang phát triển, xe hai hoặc ba bánh di chuyển hợp lý hơn, đồng nghĩa rằng vấn đề điện khí hóa là rất quan trọng để hỗ trợ phát triển bền vững.
