Làm gì để thúc đẩy mua bán và sáp nhập doanh nghiệp hậu EVFTA?

Ngọc Vũ Thứ ba, 30/06/2020 - 20:05

Hoạt động mua bán và sáp nhập doanh nghiệp tại Việt Nam được dự báo sẽ sôi động hơn khi nhiều nhà đầu tư tìm đến thị trường để tận dụng những lợi ích từ các hiệp định thương mại thế hệ mới EVFTA.

Thị trường mua bán và sáp nhập doanh nghiệp (M&A) của Việt Nam đang khởi sắc và phát triển mạnh mẽ. Các giao dịch M&A được nhiều nhà đầu tư xem là cách hiệu quả nhất để xâm nhập thị trường và mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Số lượng và giá trị các giao dịch M&A hoàn tất tại Việt Nam đang trên đà tăng bền vững trong những năm trở lại đây.

“Dự kiến M&A sẽ còn tiếp tục tăng trưởng hơn nữa trong năm 2020, đặc biệt trong bối cảnh Hiệp định thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu và Việt Nam (EVFTA) đã được phê chuẩn”, Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) nhận định.

Theo Bộ Kế hoạch và đầu tư, tổng giá trị giao dịch M&A tại Việt Nam đạt khoảng 10,1 tỷ USD năm 2018, tăng 60% so với cùng kỳ năm 2017 và đạt khoảng 15,6 tỷ USD vào năm ngoái, tăng 54% so với cùng kỳ năm trước đó.

Hai ngành có hoạt động M&A mạnh nhất trong năm 2018 và 2019 là sản xuất hàng tiêu dùng và bất động sản. Các ngành chủ chốt khác bao gồm tài chính tiêu dùng, bán lẻ, thủy sản, logistics và giáo dục. Các nhà đầu tư từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Singapore đóng vai trò rất quan trọng trong thị trường M&A tại Việt Nam trong năm 2018 và 2019 với khối lượng các giao dịch được hoàn tất ấn tượng.

EuroCham cho rằng những con số này sẽ còn tăng trưởng mạnh mẽ hơn trong năm 2020 vì đây là thời điểm nhiều nhà đầu tư nước ngoài tìm cách vào thị trường Việt Nam để có thể tận dụng được toàn bộ những lợi ích mà các hiệp định thương mại tự do sắp có hiệu lực mang lại trong những năm tới, bao gồm cả EVFTA.

Luật Đầu tư 2014 (LĐT) và Luật Doanh nghiệp 20144 (LDN) là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự phát triển của khung pháp lý dành cho hoạt động M&A tại Việt Nam. Văn bản hướng dẫn thi hành những luật mới này được đánh giá đã góp phần vào việc đơn giản hóa và đồng bộ các thủ tục hành chính và pháp lý có liên quan tại Việt Nam.

Tuy nhiên, nhiều vấn đề quan trọng trong khuôn khổ LĐT và LDN cùng văn bản hướng dẫn thi hành các văn bản luật này vẫn chưa được giải quyết.

Giảm thiểu thủ tục, tăng sức hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư

EuroCham trong Sách Trắng 2020 khuyến nghị để thúc đẩy hoạt động M&A hơn nữa, Việt Nam trước hết cần tiếp tục giảm số lượng ngành nghề kinh doanh “có điều kiện” và xác định rõ ràng hơn những ngành nghề cấu thành và không cấu thành ngành nghề kinh doanh “có điều kiện” để phù hợp với mục đích của các văn bản pháp luật có bao gồm khái niệm này.

Bên cạnh đó, bãi bỏ “kiểm tra nhu cầu kinh tế” đối với việc các nhà phân phối bán lẻ có vốn đầu tư nước ngoài thành lập các cửa hàng bán lẻ mới. EuroCham lưu ý rằng EVFTA quy định “kiểm tra nhu cầu kinh tế” sẽ không còn được áp dụng cho các nhà đầu tư nước ngoài từ các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu 5 năm sau khi hiệp định có hiệu lực.

Hiệp hội này khuyến nghị bỏ quy định yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài phải xin “chấp thuận giao dịch M&A” trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch M&A với doanh nghiệp tư nhân; giảm mức độ quyết định của các cơ quan cấp phép liên quan đến việc rà soát và xem xét lại các điều khoản thương mại của các giao dịch M&A.

Đối với những thương vụ M&A với các doanh nghiệp tư nhân, trong nhiều trường hợp, người mua hoặc nhà đầu tư cần phải xin Sở Kế hoạch và đầu tư có thẩm quyền “chấp thuận giao dịch M&A” và đây cũng là điều kiện tiên quyết trong bất kỳ giao dịch M&A có người mua hoặc nhà đầu tư nước ngoài.

“Đây là quy định ít thấy vì thực tế các quốc gia trên thế giới chỉ quy định các giao dịch M&A phải được đăng ký, thay vì xin chấp thuận trước, với các cơ quan chức năng hữu quan”, EuroCham phân tích.

Theo đó, các thủ tục phát sinh này khiến các cơ quan chức năng có thể tùy ý quyết định đối với các giao dịch M&A của các doanh nghiệp tư nhân, dẫn đến quy trình M&A ẩn chứa nhiều bất trắc, rủi ro và ít hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư.

Theo EuroCham, Việt Nam cũng cần giảm mức độ kiểm soát của Nhà nước trên tổng thể đối với luồng ngoại tệ vào và ra khỏi Việt Nam, bao gồm việc loại bỏ rõ ràng mọi yêu cầu sử dụng tài khoản vốn đầu tư trực tiếp và tài khoản vốn đầu tư gián tiếp liên quan đến các giao dịch M&A; đảm bảo xử lý nhanh gọn và suôn sẻ các thủ tục miễn thuế cần thiết để thực hiện các giao dịch M&A và chuyển khoản phí chuyển nhượng.

Bên cạnh đó, xem xét lại ngưỡng kiểm tra thông báo kiểm soát sáp nhập theo quy định của Luật Cạnh tranh và các văn bản thi hành, nhằm giảm thiểu số lượng các giao dịch M&A phải thông báo cho Ủy ban Cạnh tranh quốc gia.

Đại diện các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam đánh giá quy trình thông báo kiểm soát sáp nhập là một quy trình rườm rà, mất thời gian và làm chậm đáng kể tiến độ thực hiện giao dịch. Sự gia tăng không thể tránh khỏi của số lượng hồ sơ thông báo theo quy định hiện hành có thể dẫn tới việc tăng số giao dịch bị trì trệ, gây ảnh hưởng bất lợi cho thị trường M&A về trung tới dài hạn.

Xu hướng M&A và khẩu vị đầu tư hậu dịch Covid-19

Xu hướng M&A và khẩu vị đầu tư hậu dịch Covid-19

Tiêu điểm -  4 năm
Mua bán sáp nhập là một trong những biện pháp mang lại hiệu suất kinh doanh cao hơn cho doanh nghiệp nếu có chiến lược đúng.
Xu hướng M&A và khẩu vị đầu tư hậu dịch Covid-19

Xu hướng M&A và khẩu vị đầu tư hậu dịch Covid-19

Tiêu điểm -  4 năm
Mua bán sáp nhập là một trong những biện pháp mang lại hiệu suất kinh doanh cao hơn cho doanh nghiệp nếu có chiến lược đúng.
Doanh nghiệp phân bón tạo đà bứt phá

Doanh nghiệp phân bón tạo đà bứt phá

Doanh nghiệp -  5 giờ

Dù quý cuối năm không thực sự đạt kỳ vọng, nhưng các “ông lớn” ngành phân bón vẫn kết thúc năm với thành quả tích cực, hướng tới triển vọng khởi sắc trong năm 2025.

Thaco Agri nhắm doanh thu gấp 4 lần năm trước

Thaco Agri nhắm doanh thu gấp 4 lần năm trước

Doanh nghiệp -  7 giờ

Thaco Agri đặt kế hoạch doanh thu 8.340 tỷ đồng cho năm 2025.

Vingroup đề xuất giảm giá điện cho người dùng xe điện

Vingroup đề xuất giảm giá điện cho người dùng xe điện

Doanh nghiệp -  1 ngày

Vingroup đề xuất gia hạn lệ phí trước bạ cho xe điện và áp dụng giá điện ưu đãi cho người sử dụng, tương tự như cách nhiều quốc gia tiên tiến đã làm.

Thaco hướng đến kỷ nguyên mới cùng dân tộc

Thaco hướng đến kỷ nguyên mới cùng dân tộc

Doanh nghiệp -  1 ngày

Thaco có kế hoạch mở rộng trong nhiều lĩnh vực, đồng hành cùng sự phát triển của đất nước, góp phần xây dựng hạ tầng, công nghệ và nông nghiệp bền vững.

Nhi Đồng 315 'chơi lớn' với VNVC và Long Châu

Nhi Đồng 315 'chơi lớn' với VNVC và Long Châu

Doanh nghiệp -  1 ngày

Chuỗi Nhi Đồng 315 thể hiện tham vọng trong mảng tiêm chủng, dù là đơn vị có quy mô khiêm tốn nhất trong nhóm ba doanh nghiệp dẫn đầu.

Điện hạt nhân Ninh Thuận có mặt bằng sạch ngay trong năm nay

Điện hạt nhân Ninh Thuận có mặt bằng sạch ngay trong năm nay

Tiêu điểm -  5 giờ

Điện hạt nhân tại Ninh Thuận sẽ được hoàn thành giải phóng mặt bằng để bàn giao cho hai chủ đầu tư EVN và Petrovietnam ngay trong năm 2025.

Ngân hàng cần hy sinh một phần lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay

Ngân hàng cần hy sinh một phần lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay

Tài chính -  5 giờ

Theo Thủ tướng, các ngân hàng hoạt động kinh doanh phải có lãi nhưng ngoài lợi nhuận thì phải mang lại lợi ích chung cho đất nước, bởi "nước nổi thì bèo nổi".

Doanh nghiệp phân bón tạo đà bứt phá

Doanh nghiệp phân bón tạo đà bứt phá

Doanh nghiệp -  5 giờ

Dù quý cuối năm không thực sự đạt kỳ vọng, nhưng các “ông lớn” ngành phân bón vẫn kết thúc năm với thành quả tích cực, hướng tới triển vọng khởi sắc trong năm 2025.

Tăng trưởng tín dụng 16% năm 2025 không phải là mục tiêu cuối cùng

Tăng trưởng tín dụng 16% năm 2025 không phải là mục tiêu cuối cùng

Tài chính -  5 giờ

Theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng 16% không phải là mục tiêu cuối cùng mà chỉ là mục tiêu để điều hành cho phù hợp. Mục tiêu cuối cùng là kiểm soát lạm phát, tỷ giá.

Nâng hạng thị trường chứng khoán mới chỉ là bước khởi đầu

Nâng hạng thị trường chứng khoán mới chỉ là bước khởi đầu

Tài chính -  6 giờ

HSBC đánh giá, hoạt động trên các thị trường vốn Việt Nam có tiềm năng phát triển đáng kể, trong đó, việc nâng hạng thị trường chứng khoán mởi chỉ là bước khởi đầu.

Thấy gì từ lợi nhuận hơn 4 ngàn tỷ của Eximbank?

Thấy gì từ lợi nhuận hơn 4 ngàn tỷ của Eximbank?

Tài chính -  6 giờ

2024, lợi nhuận trước thuế của Eximbank đạt mốc kỷ lục 4.188 tỷ đồng, các chỉ số tăng trưởng vượt bậc trong bối cảnh ngành tài chính ngân hàng còn đối mặt với nhiều thách thức.

Tài chính xanh: Đòn bẩy cho doanh nghiệp Việt

Tài chính xanh: Đòn bẩy cho doanh nghiệp Việt

Sổ tay quản trị -  6 giờ

Tài chính xanh giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận vốn bền vững, giảm rủi ro và nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế xanh.