Ô tô nhập khẩu lách qua khe cửa hẹp của Nghị định 116

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, trong tuần từ 2 - 8/3/2018 trên cả nước có tất cả 2.020 xe ô tô nguyên chiếc các loại được đăng ký làm thủ tục hải quan nhập khẩu, với trị giá nhập khẩu 44,42 triệu USD.

Trong đó, chủ yếu là xe ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống, với 1.980 chiếc được làm thủ tục đăng ký nhập khẩu giá trị hơn 42 triệu USD. Loại xe này có xuất xứ chủ yếu từ Thái Lan; một số ít có xuất xứ từ Nhật Bản, Hoa Kỳ và Anh và chủ yếu được nhập khẩu qua cảng Sài Gòn và Hải Phòng, trong đó lớn nhất là lô xe nhập của Honda.

Được biết, sau khi cập cảng Đình Vũ, Honda Việt Nam đã mở tờ khai cho lô xe ô tô đầu tiên gồm 924 chiếc, tạm đóng số tiền thuế khoảng 223 tỷ đồng cho Hải quan Hải Phòng. Dự kiến, những chiếc xe miễn thuế đầu tiên sẽ đến tay khách hàng vào giữa tháng 4 hoặc đầu tháng 5 năm nay.

Thực tế này cho thấy dù không ngừng kêu ca và cho biết sẽ ngưng nhập xe nhưng các ông lớn trong ngành xe hơi vẫn âm thầm hoàn thành các thủ tục để đưa xe về Việt Nam.

Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam đã bốn lần gửi thư kiến nghị lên Chính phủ về những điều kiện ngặt nghèo của Nghị định 116, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến giấy chứng nhận kiểu loại, thí nghiệm khí thải, quy định về đường thử 800m và vấn đề các đơn hàng được đặt trước khi Nghị định 116; đồng thời đòi tạm ngưng Nghị định này, ít nhất là sáu tháng.

Như lời ông Toru Kinoshita, Tổng giám đốc Công ty Toyota Việt Nam và đồng thời là Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam tại buổi đối thoại giữa Văn phòng Chính phủ diễn ra vào ngày 26/2 vừa qua, thì Nghị định 116 làm gián đoạn và ngưng hầu hết hoạt động nhập khẩu ô tô vào Việt Nam từ các nước. 

Ông còn cho rằng, Nghị định 116 làm tăng chi phí và thời gian khiến giá xe tăng cao và kéo dài thời gian chờ của khách hàng, tạo sự thiếu công bằng giữa các nhà sản xuất, kinh doanh ô tô trong nước và nhà đầu tư nước ngoài, khiến nhiều nhà đầu tư thậm chí đã hoạt động hơn 20 năm tại Việt Nam đã phải ngừng hoạt động chỉ vì quy định đường thử.

Một loạt các hãng kinh doanh xe nhập khẩu như Honda hay Ford cũng liên tục kêu khó, cho rằng sẽ không thể nhập khẩu xe về Việt Nam nếu vẫn tiếp tục thực hiện Nghị định 116 và Thông tư 03.

Thế nhưng, một mặt thì vẫn kêu ca, nhưng mặt khác, các hãng vẫn âm thầm đáp ứng các thủ tục của Nghị định 116. 

Từ đầu tháng 1 năm nay, một loạt hãng xe đua nhau nộp đơn xin giấy phép nhập khẩu ô tô, một trong những điều kiện cần để có thể nhập xe về nước. Mở đầu là Toyota, GM Việt Nam, Mitsubishi, Honda và Ford; các doanh nghiệp khác như Suzuki, Mercedes Benz Việt Nam hay các công ty dịch vụ thương mại TCG, Kylin, Kỷ Nguyên cũng đồng loạt có văn bản đề nghị được cấp phép kinh doanh xe nhập khẩu.

Trả lời báo Dân trí, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Lê Đình Thọ cho biết đại diện Honda Việt Nam, Ford Việt Nam đã chủ động làm việc, trao đổi với các đối tác của mình. Sau quá trình triển khai thực hiện, các đối tác đều đã cung cấp được giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại đáp ứng được yêu cầu của Nghị định 116 và Thông tư 03.

Ông Thọ cho rằng nói yêu cầu về giấy chứng nhận kiểu loại là gây khó, là duy nhất ở Việt Nam là không chính xác vì trên thực tế trong thời gian vừa qua, Bộ GTVT đã xác nhận rất nhiều mẫu giấy chứng nhận và giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại.

Điển hình như mẫu giấy chứng nhận kiểu loại ô tô do Chính phủ Thái Lan cấp cho Ford Ranger, Ford Everest sản xuất tại Thái Lan và xuất khẩu đến Việt Nam tại văn bản số 1574 của Bộ GTVT ngày 9/2/2018.

Bộ GTVT cũng đã xác nhận mẫu giấy chứng nhận an toàn do nhà sản xuất Ford Hoa Kỳ tự phát hành, mẫu giấy chứng nhận khí thải cấp bởi VCA UK cấp cho xe Ford Explorer sản xuất tại Hoa Kỳ đến Việt Nam. Ngoài ra, Bộ đã xác nhận giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại do Chính phủ Thái Lan cấp cho ô tô CR-V sản xuất tại Thái Lan xuất khẩu đến Việt Nam.

“Thực tế cũng cho thấy, vẫn có những doanh nghiệp nhập khẩu bình thường. Một vài tháng nữa thì tôi tin ô tô sẽ được nhập trở lại nhiều bình thường đồng thời chất lượng được kiểm soát tốt hơn rất nhiều”, ông Thọ nhận định.

Vừa qua, Toyota cũng đã lấy được Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ô tô nhập khẩu cấp bởi Chính phủ Thái Lan cho dòng xe ô tô Toyota Hiace và Giấy chứng nhận cấp bởi Liên minh châu Âu cho dòng xe Lexus NX300. Hiện giấy này đang được gửi tới Bộ GTVT để xác nhận là phù hợp với quy định tại Nghị định 116 và Thông tư 03.

Trả lời TheLEADER, ông Phạm Anh Tuấn, Tổng trưởng Ban Kế hoạch chiến lược của Toyota Việt Nam đồng thời là trưởng tiểu ban chính sách Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam cho biết, Toyota vẫn đang chờ kết quả xác nhận. Nếu được Bộ GTVT chấp thuận, Toyota sẽ lập tức đặt hàng và tiến hành các thủ tục để nhập xe về nước.

Bên cạnh Thái Lan, Chính phủ Indonesia cũng đã đồng ý và chấp nhận những yêu cầu nghiêm ngặt của Nghị định 116. Được biết hiện nay, Chính phủ nước này đang tìm cách cấp giấy chứng nhận kiểu loại phương tiện nhằm cố gắng đưa xe ô tô của Indonesia trở lại Việt Nam trong thời gian tới.

Ông Thọ cũng bác bỏ ý kiến cho rằng chi phí thử nghiệm một mẫu xe lên đến 10.000USD và cho biết thực tế sẽ chỉ khoảng 40-50 triệu đồng.