Trái phiếu doanh nghiệp thiếu 'gia vị'

Việt Hưng Thứ bảy, 17/08/2024 - 08:10

Thiếu thanh khoản, công cụ quản trị rủi ro, xếp hạng tín nhiệm, khiến trái phiếu doanh nghiệp chưa thể là 'món ngon' trong mắt nhà đầu tư.

Tình trạng chậm trả trái phiếu từng bước được cải thiện

Tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành trên thị trường sơ cấp từ đầu năm đến 13/8 đạt 240.000 tỷ đồng, tăng 102% so với cùng kỳ năm trước, theo FiinGroup. Ngân hàng dẫn đầu với giá trị phát hành đạt với 136.500 tỷ đồng, theo sau là bất động sản với 43.200 tỷ đồng.

Nếu tính cả gốc và lãi, số dư trái phiếu doanh nghiệp đến hạn năm nay ở mức 315.000 tỷ đồng và đạt đỉnh ở mức 334.000 tỷ đồng vào năm tới.

Tình hình chậm trả dần được cải thiện năm nay so với đỉnh điểm năm ngoái, đặc biệt là nhóm trái phiếu bất động sản, do các nhà đầu tư và tổ chức phát hành đã chủ động tái cơ cấu nợ trái phiếu.

Tính đến tháng 5/2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp có vấn đề ở mức 145.000 tỷ đồng, tương ứng với 14,1% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp lưu hành, thấp hơn con số 15,4% vào cuối năm ngoái.

Các trái phiếu doanh nghiệp có vấn đề tập trung vào nhóm ngành năng lượng khi chiếm tới 50,5%, tiếp đến là bất động sản 33,1% và thương mại dịch vụ 20%, tính đến tháng 6/2024.

Dự báo về triển vọng thị trường, ông Trần Phú Việt, bộ phận dữ liệu tài chính tại FiinGroup cho biết, thời gian tới đây, trái phiếu ngân hàng sẽ là nhóm chủ đạo dẫn dắt thị trường, dự kiến chiếm khoảng 70% giá trị phát hành nửa cuối năm nay.

Nhìn về tương lai xa hơn, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup tin rằng, trong khoảng 10 năm tới, thanh khoản và quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam sẽ lớn hơn nhiều so với thị trường chứng khoán hiện tại.

Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup: Quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ lớn hơn so với thị trường chứng khoán hiện tại. Ảnh: VH

Theo ông Thuân, thời gian gần đây, nhiều nhà đầu tư, bao gồm các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, đặc biệt là các quỹ đầu tư bảo hiểm lớn đang quan tâm tới thị trường trái phiếu Việt Nam.

"Thế nhưng, chúng ta đang thiếu hai thứ. Một là hạ tầng "mềm" gồm: dữ liệu, đánh giá tín nhiệm độc lập, đánh giá rủi ro. Hai là thiếu cơ sở pháp lý, nên không thể đầu tư trực tiếp, mà phải thông qua các quỹ mở, quỹ đầu tư", ông Thuân nói.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang thiếu gì?

Đồng quan điểm với người đứng đầu FiinGroup, bà Dương Kim Anh, Giám đốc đầu tư Công ty TNHH Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Vietcombank xác nhận, tình trạng thiếu hạ tầng "mềm" cũng được nhiều nhà đầu tư tổ chức chia sẻ khi tiếp cận thị trường trái phiếu Việt Nam.

"Nhà đầu tư nào tiếp xúc với chúng tôi cũng đều hỏi về những dữ liệu như: đánh giá tín nhiệm, lịch sử trái phiếu, xác suất chậm trả... Nhưng đây hầu như là những dữ liệu quản trị nội bộ của ngân hàng, nên không thể công khai rộng rãi", bà nói.

Bên cạnh đó, bà Kim Anh còn nêu ra vấn đề định giá trái phiếu doanh nghiệp, bởi ngay cả các quỹ đầu tư cũng đang phải định giá trái phiếu dựa trên "kinh nghiệm", thay vì có dữ liệu cụ thể.

Bà cho rằng, cần thiết có thêm nhiều đơn vị cung cấp các dữ liệu độc lập để tham chiếu, bởi thị trường trái phiếu niêm yết có nhiều thông tin cần theo dõi, chắt lọc và phải phản ánh được yếu tố cung cầu thực sự.

Cùng bàn về yếu tố cung cầu trên thị trường trái phiếu Việt Nam, bà Trịnh Quỳnh Giao, Tổng giám đốc Công ty CP Quản lý quỹ PVI (PVI AM) cho rằng, ngoài vấn đề nội tại doanh nghiệp, nguồn cung trái phiếu còn đang bị hạn chế do thủ tục cấp phép kéo dài, có thể lên tới sáu tháng, thậm chí là một năm.

"Đặt vị trí vào một doanh nghiệp đang thực sự cần huy động vốn qua kênh trái phiếu, thì thời gian chờ đợi cấp phép quá lâu", bà Giao phản ánh.

Thị trường trái phiếu vẫn còn đó những tồn tại về cung cầu, tính pháp lý và thanh khoản. Ảnh: VH

Xét về nhu cầu, bà Giao cho biết nhóm các doanh nghiệp bảo hiểm là đối tượng đang đầu tư vào thị trường trái phiếu nhiều nhất. Nhưng thực tế, doanh nghiệp bảo hiểm lại không được đầu tư vào trái phiếu tái cơ cấu nợ, xuất phát từ mục đích hạn chế rủi ro cho nhóm các doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, bà Giao cho rằng cũng phải xét đến thực tế ở thị trường Việt Nam là các trái phiếu phát hành chủ yếu có kì hạn ba năm, gần đây lên tới năm năm, riêng trái phiếu ngân hàng phát hành mới có kì hạn lên tới bảy năm.

Trong khi đó, doanh nghiệp cần huy động vốn cho một hoạt động, dự án thường có vòng đời lên tới 5-7 năm. Ngược lại, khẩu vị của phía nhà đầu tư bên cầu lại sợ rủi ro, nên chỉ muốn mua các gói trái phiếu kì hạn 2-3 năm.

"Sự chênh lệch này khiến tổ chức phát hành phải cắt nhỏ gói trái phiếu và bản chất là dòng tiền không bao giờ đáp ứng, nên xảy ra câu chuyện là phải tái tài trợ. Mà luật lại hạn chế việc này sẽ gây ra các bất cập", bà Giao nhấn mạnh.

Ngoài ra, lãnh đạo PVI AM còn đề cập tới việc thị trường trái phiếu Việt Nam đang thiếu các định chế tài chính trung gian, cụ thể là thiếu các đơn vị tạo thanh khoản.

Cả bà Giao và bà Kim Anh đều nhất trí cho rằng các giao dịch trái phiếu hiện nay chủ yếu diễn ra theo hình thức tự thỏa thuận. Điều này chỉ ra thực tế thị trường đang thiếu các nhà tạo lập ban đầu, nên cần có thêm sự chung tay của các định chế tài chính tham gia tạo thanh khoản.

Quản trị rủi ro trong thị trường trái phiếu

Đúng ở góc độ đơn vị quản lý các quỹ mở, quỹ đầu tư, hai lãnh đạo doanh nghiệp này cho rằng, bản thân các nhà đầu tư tổ chức, các công ty quản lý quỹ đã là các nhà đầu tư chuyên nghiệp, nên hoàn toàn đánh giá được rủi ro của sản phẩm trái phiếu.

"Để PVI AM đánh giá được một gói trái phiếu cần ít nhất 5-7 nhân sự cùng tham gia, từ bộ phận phân tích, quản trị rủi ro, đến pháp chế, chưa kể đằng sau đó là cả một hội đồng đầu tư", bà Giao chia sẻ.

Nhưng ở góc độ nhà đầu tư cá nhân, để đưa ra được quyết định đầu tư trái phiếu, cũng như quản trị rủi sẽ khó khăn hơn, vì không có trong tay những hạ tầng, công cụ đánh giá cần thiết.

Theo bà Giao, ra được quyết định đầu tư ban đầu chỉ chiếm khoảng 30% thành công, còn việc quản lý trái phiếu đó trong 3-5 năm nắm giữ, hay việc bán ra như thế nào, có phải cắt lỗ không, chiếm tới 70% thành công của khoản đầu tư.

"Không chỉ các nhà đầu tư cá nhân, mà các nhà đầu tư tổ chức cũng phải sát sao trong việc đánh giá, theo dõi hoạt động của tổ chức phát hành. Nếu cần sẽ gặp mặt và trao đổi trực tiếp, nhưng nhà đầu tư cá nhân thì khó có thể làm việc này", bà Giao nói.

Do đó, để ra quyết định đầu tư và quản trị rủi ro, bà Giao cho rằng, các cá nhân tại Việt Nam rất cần những công cụ, dữ liệu đánh giá độc lập và trực quan.

Điều này tương tự ở các thị trường đã phát triển, nơi phần lớn trái phiếu phát hành không có tài sản đảm bảo. Khi đó, các nhà đầu tư tổ chức, cá nhân sẽ đưa ra quyết định đầu tư dựa trên báo cáo của các đơn vị xếp hạng tín nhiệm độc lập.

Tập đoàn Đất Xanh phản hồi tố cáo chiếm đoạt tiền mua trái phiếu

Tập đoàn Đất Xanh phản hồi tố cáo chiếm đoạt tiền mua trái phiếu

Doanh nghiệp -  2 tháng
Tập đoàn Đất Xanh và Công ty CP Dịch vụ bất động sản Đất Xanh đều khẳng định những nội dung tố cáo là "sai sự thật."
Tập đoàn Đất Xanh phản hồi tố cáo chiếm đoạt tiền mua trái phiếu

Tập đoàn Đất Xanh phản hồi tố cáo chiếm đoạt tiền mua trái phiếu

Doanh nghiệp -  2 tháng
Tập đoàn Đất Xanh và Công ty CP Dịch vụ bất động sản Đất Xanh đều khẳng định những nội dung tố cáo là "sai sự thật."
Nam Long 'đảo nợ' gần 1.000 tỷ đồng trái phiếu

Nam Long 'đảo nợ' gần 1.000 tỷ đồng trái phiếu

Tài chính -  1 tháng

Được biết tới như doanh nghiệp hàng đầu lĩnh vực địa ốc phía Nam về khả năng kinh doanh bền vững cũng như tình hình tài chính lành mạnh, nhưng Nam Long cũng không tránh khỏi những khó khăn trước mắt về kết quả kinh doanh cũng như dòng tiền tài chính.

Trái phiếu bất động sản kẹp giữa 2 gọng kìm

Trái phiếu bất động sản kẹp giữa 2 gọng kìm

Tài chính -  1 tháng

Không chỉ gặp khó khăn huy động vốn qua kênh trái phiếu, doanh nghiệp bất động sản còn phải đối mặt với áp lực trái phiếu đến hạn trong nửa cuối năm 2024.

Vingroup chi 250 triệu USD tất toán trái phiếu

Vingroup chi 250 triệu USD tất toán trái phiếu

Tài chính -  2 tháng

Thương vụ này là một phần trong chuỗi hoạt động tái cấu trúc tài chính của tập đoàn.

Chuyển nhầm tiền không lo khi đã có chuyên gia 'check var' ChatPay

Chuyển nhầm tiền không lo khi đã có chuyên gia 'check var' ChatPay

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

ChatPay của TPBank cập nhật hàng loạt cải tiến mới, giao dịch nhanh – tiện lợi, rảnh tay hơn bao giờ hết và vẫn bảo mật tuyệt đối với tính năng “paste to pay”.

CEO Truedoc: Khởi nghiệp lĩnh vực y tế không thể có đường tắt

CEO Truedoc: Khởi nghiệp lĩnh vực y tế không thể có đường tắt

Doanh nghiệp -  1 giờ

Startup Truedoc sau khi sáp nhập cùng AiHealth đã nhận đầu tư từ quỹ TNB Aura và trở thành một "hiện tượng" của thị trường khởi nghiệp trong mùa đông gọi vốn.

CEO Đào Thế Vinh chia sẻ về thị trường thịt thế giới và 'khẩu vị' của Golden Gate

CEO Đào Thế Vinh chia sẻ về thị trường thịt thế giới và 'khẩu vị' của Golden Gate

Phát triển bền vững -  1 giờ

"Nhu cầu nhập khẩu thịt của Việt Nam chắc chắn sẽ tăng trong năm 2025 khi thương mại thịt và các sản phẩm từ thịt trên thế giới được dự báo sẽ phục hồi sau 2 năm sụt giảm liên tiếp".

Dấu hiệu đảo chiều của thị trường bất động sản

Dấu hiệu đảo chiều của thị trường bất động sản

Bất động sản -  2 giờ

Thị trường bất động sản đang cho thấy những dấu hiệu đảo chiều rõ rệt sau chu kỳ biến động, với sự tăng trưởng mạnh mẽ ở nhiều phân khúc từ đầu năm 2024.

Sun Urban City Phủ Lý đón đầu vị trí trung tâm kết nối của Hà Nam

Sun Urban City Phủ Lý đón đầu vị trí trung tâm kết nối của Hà Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  3 giờ

Đô thị nghỉ dưỡng Sun Urban City Phủ Lý hưởng lợi nhờ việc liên tục nâng cấp và mở rộng hạ tầng giao thông của Hà Nam, đưa địa phương này thành trung tâm kết nối khu vực đồng bằng sông Hồng.

LuxGroup vượt bão Yagi nhờ sức mạnh văn hóa

LuxGroup vượt bão Yagi nhờ sức mạnh văn hóa

Diễn đàn quản trị -  3 giờ

Văn hóa trao quyền và tinh thần làm chủ, cùng sự gắn kết vững chắc đã trở thành bệ đỡ quan trọng giúp LuxGroup đứng vững trước giông bão và nhanh chóng phục hồi.

TNR Holdings thanh toán tiền trái phiếu đúng hạn

TNR Holdings thanh toán tiền trái phiếu đúng hạn

Bất động sản -  5 giờ

Mặc dù thị trường bất động sản những năm gần đây gặp nhiều khó khăn nhưng TNR Holdings vẫn duy trì tốt hoạt động và đảm bảo đầy đủ quyền lợi cho nhà đầu tư.