Trái phiếu doanh nghiệp thiếu 'gia vị'

Việt Hưng Thứ bảy, 17/08/2024 - 08:10

Thiếu thanh khoản, công cụ quản trị rủi ro, xếp hạng tín nhiệm, khiến trái phiếu doanh nghiệp chưa thể là 'món ngon' trong mắt nhà đầu tư.

Tình trạng chậm trả trái phiếu từng bước được cải thiện

Tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành trên thị trường sơ cấp từ đầu năm đến 13/8 đạt 240.000 tỷ đồng, tăng 102% so với cùng kỳ năm trước, theo FiinGroup. Ngân hàng dẫn đầu với giá trị phát hành đạt với 136.500 tỷ đồng, theo sau là bất động sản với 43.200 tỷ đồng.

Nếu tính cả gốc và lãi, số dư trái phiếu doanh nghiệp đến hạn năm nay ở mức 315.000 tỷ đồng và đạt đỉnh ở mức 334.000 tỷ đồng vào năm tới.

Tình hình chậm trả dần được cải thiện năm nay so với đỉnh điểm năm ngoái, đặc biệt là nhóm trái phiếu bất động sản, do các nhà đầu tư và tổ chức phát hành đã chủ động tái cơ cấu nợ trái phiếu.

Tính đến tháng 5/2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp có vấn đề ở mức 145.000 tỷ đồng, tương ứng với 14,1% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp lưu hành, thấp hơn con số 15,4% vào cuối năm ngoái.

Các trái phiếu doanh nghiệp có vấn đề tập trung vào nhóm ngành năng lượng khi chiếm tới 50,5%, tiếp đến là bất động sản 33,1% và thương mại dịch vụ 20%, tính đến tháng 6/2024.

Dự báo về triển vọng thị trường, ông Trần Phú Việt, bộ phận dữ liệu tài chính tại FiinGroup cho biết, thời gian tới đây, trái phiếu ngân hàng sẽ là nhóm chủ đạo dẫn dắt thị trường, dự kiến chiếm khoảng 70% giá trị phát hành nửa cuối năm nay.

Nhìn về tương lai xa hơn, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup tin rằng, trong khoảng 10 năm tới, thanh khoản và quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam sẽ lớn hơn nhiều so với thị trường chứng khoán hiện tại.

Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup: Quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ lớn hơn so với thị trường chứng khoán hiện tại. Ảnh: VH

Theo ông Thuân, thời gian gần đây, nhiều nhà đầu tư, bao gồm các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, đặc biệt là các quỹ đầu tư bảo hiểm lớn đang quan tâm tới thị trường trái phiếu Việt Nam.

"Thế nhưng, chúng ta đang thiếu hai thứ. Một là hạ tầng "mềm" gồm: dữ liệu, đánh giá tín nhiệm độc lập, đánh giá rủi ro. Hai là thiếu cơ sở pháp lý, nên không thể đầu tư trực tiếp, mà phải thông qua các quỹ mở, quỹ đầu tư", ông Thuân nói.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang thiếu gì?

Đồng quan điểm với người đứng đầu FiinGroup, bà Dương Kim Anh, Giám đốc đầu tư Công ty TNHH Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Vietcombank xác nhận, tình trạng thiếu hạ tầng "mềm" cũng được nhiều nhà đầu tư tổ chức chia sẻ khi tiếp cận thị trường trái phiếu Việt Nam.

"Nhà đầu tư nào tiếp xúc với chúng tôi cũng đều hỏi về những dữ liệu như: đánh giá tín nhiệm, lịch sử trái phiếu, xác suất chậm trả... Nhưng đây hầu như là những dữ liệu quản trị nội bộ của ngân hàng, nên không thể công khai rộng rãi", bà nói.

Bên cạnh đó, bà Kim Anh còn nêu ra vấn đề định giá trái phiếu doanh nghiệp, bởi ngay cả các quỹ đầu tư cũng đang phải định giá trái phiếu dựa trên "kinh nghiệm", thay vì có dữ liệu cụ thể.

Bà cho rằng, cần thiết có thêm nhiều đơn vị cung cấp các dữ liệu độc lập để tham chiếu, bởi thị trường trái phiếu niêm yết có nhiều thông tin cần theo dõi, chắt lọc và phải phản ánh được yếu tố cung cầu thực sự.

Cùng bàn về yếu tố cung cầu trên thị trường trái phiếu Việt Nam, bà Trịnh Quỳnh Giao, Tổng giám đốc Công ty CP Quản lý quỹ PVI (PVI AM) cho rằng, ngoài vấn đề nội tại doanh nghiệp, nguồn cung trái phiếu còn đang bị hạn chế do thủ tục cấp phép kéo dài, có thể lên tới sáu tháng, thậm chí là một năm.

"Đặt vị trí vào một doanh nghiệp đang thực sự cần huy động vốn qua kênh trái phiếu, thì thời gian chờ đợi cấp phép quá lâu", bà Giao phản ánh.

Thị trường trái phiếu vẫn còn đó những tồn tại về cung cầu, tính pháp lý và thanh khoản. Ảnh: VH

Xét về nhu cầu, bà Giao cho biết nhóm các doanh nghiệp bảo hiểm là đối tượng đang đầu tư vào thị trường trái phiếu nhiều nhất. Nhưng thực tế, doanh nghiệp bảo hiểm lại không được đầu tư vào trái phiếu tái cơ cấu nợ, xuất phát từ mục đích hạn chế rủi ro cho nhóm các doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, bà Giao cho rằng cũng phải xét đến thực tế ở thị trường Việt Nam là các trái phiếu phát hành chủ yếu có kì hạn ba năm, gần đây lên tới năm năm, riêng trái phiếu ngân hàng phát hành mới có kì hạn lên tới bảy năm.

Trong khi đó, doanh nghiệp cần huy động vốn cho một hoạt động, dự án thường có vòng đời lên tới 5-7 năm. Ngược lại, khẩu vị của phía nhà đầu tư bên cầu lại sợ rủi ro, nên chỉ muốn mua các gói trái phiếu kì hạn 2-3 năm.

"Sự chênh lệch này khiến tổ chức phát hành phải cắt nhỏ gói trái phiếu và bản chất là dòng tiền không bao giờ đáp ứng, nên xảy ra câu chuyện là phải tái tài trợ. Mà luật lại hạn chế việc này sẽ gây ra các bất cập", bà Giao nhấn mạnh.

Ngoài ra, lãnh đạo PVI AM còn đề cập tới việc thị trường trái phiếu Việt Nam đang thiếu các định chế tài chính trung gian, cụ thể là thiếu các đơn vị tạo thanh khoản.

Cả bà Giao và bà Kim Anh đều nhất trí cho rằng các giao dịch trái phiếu hiện nay chủ yếu diễn ra theo hình thức tự thỏa thuận. Điều này chỉ ra thực tế thị trường đang thiếu các nhà tạo lập ban đầu, nên cần có thêm sự chung tay của các định chế tài chính tham gia tạo thanh khoản.

Quản trị rủi ro trong thị trường trái phiếu

Đúng ở góc độ đơn vị quản lý các quỹ mở, quỹ đầu tư, hai lãnh đạo doanh nghiệp này cho rằng, bản thân các nhà đầu tư tổ chức, các công ty quản lý quỹ đã là các nhà đầu tư chuyên nghiệp, nên hoàn toàn đánh giá được rủi ro của sản phẩm trái phiếu.

"Để PVI AM đánh giá được một gói trái phiếu cần ít nhất 5-7 nhân sự cùng tham gia, từ bộ phận phân tích, quản trị rủi ro, đến pháp chế, chưa kể đằng sau đó là cả một hội đồng đầu tư", bà Giao chia sẻ.

Nhưng ở góc độ nhà đầu tư cá nhân, để đưa ra được quyết định đầu tư trái phiếu, cũng như quản trị rủi sẽ khó khăn hơn, vì không có trong tay những hạ tầng, công cụ đánh giá cần thiết.

Theo bà Giao, ra được quyết định đầu tư ban đầu chỉ chiếm khoảng 30% thành công, còn việc quản lý trái phiếu đó trong 3-5 năm nắm giữ, hay việc bán ra như thế nào, có phải cắt lỗ không, chiếm tới 70% thành công của khoản đầu tư.

"Không chỉ các nhà đầu tư cá nhân, mà các nhà đầu tư tổ chức cũng phải sát sao trong việc đánh giá, theo dõi hoạt động của tổ chức phát hành. Nếu cần sẽ gặp mặt và trao đổi trực tiếp, nhưng nhà đầu tư cá nhân thì khó có thể làm việc này", bà Giao nói.

Do đó, để ra quyết định đầu tư và quản trị rủi ro, bà Giao cho rằng, các cá nhân tại Việt Nam rất cần những công cụ, dữ liệu đánh giá độc lập và trực quan.

Điều này tương tự ở các thị trường đã phát triển, nơi phần lớn trái phiếu phát hành không có tài sản đảm bảo. Khi đó, các nhà đầu tư tổ chức, cá nhân sẽ đưa ra quyết định đầu tư dựa trên báo cáo của các đơn vị xếp hạng tín nhiệm độc lập.

Tập đoàn Đất Xanh phản hồi tố cáo chiếm đoạt tiền mua trái phiếu

Tập đoàn Đất Xanh phản hồi tố cáo chiếm đoạt tiền mua trái phiếu

Doanh nghiệp -  4 tháng
Tập đoàn Đất Xanh và Công ty CP Dịch vụ bất động sản Đất Xanh đều khẳng định những nội dung tố cáo là "sai sự thật."
Tập đoàn Đất Xanh phản hồi tố cáo chiếm đoạt tiền mua trái phiếu

Tập đoàn Đất Xanh phản hồi tố cáo chiếm đoạt tiền mua trái phiếu

Doanh nghiệp -  4 tháng
Tập đoàn Đất Xanh và Công ty CP Dịch vụ bất động sản Đất Xanh đều khẳng định những nội dung tố cáo là "sai sự thật."
Nam Long 'đảo nợ' gần 1.000 tỷ đồng trái phiếu

Nam Long 'đảo nợ' gần 1.000 tỷ đồng trái phiếu

Tài chính -  3 tháng

Được biết tới như doanh nghiệp hàng đầu lĩnh vực địa ốc phía Nam về khả năng kinh doanh bền vững cũng như tình hình tài chính lành mạnh, nhưng Nam Long cũng không tránh khỏi những khó khăn trước mắt về kết quả kinh doanh cũng như dòng tiền tài chính.

Trái phiếu bất động sản kẹp giữa 2 gọng kìm

Trái phiếu bất động sản kẹp giữa 2 gọng kìm

Tài chính -  3 tháng

Không chỉ gặp khó khăn huy động vốn qua kênh trái phiếu, doanh nghiệp bất động sản còn phải đối mặt với áp lực trái phiếu đến hạn trong nửa cuối năm 2024.

Vingroup chi 250 triệu USD tất toán trái phiếu

Vingroup chi 250 triệu USD tất toán trái phiếu

Tài chính -  4 tháng

Thương vụ này là một phần trong chuỗi hoạt động tái cấu trúc tài chính của tập đoàn.

6 ngân hàng hỗ trợ khách vay mua nhà tại CaraWorld

6 ngân hàng hỗ trợ khách vay mua nhà tại CaraWorld

Bất động sản -  6 giờ

Sáng ngày 20/11/2024, tại trung tâm hội nghị sự kiện Gem Center (TP.HCM) đã diễn ra lễ ký kết đối tác chiến lược phát triển dự án CaraWorld. Sự kiện đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình hiện thực hóa tầm nhìn đưa CaraWorld trở thành điểm đến biểu tượng của thành phố Cam Ranh.

Luật Nhà giáo: Chuyển đổi từ quản lý sang quản trị

Luật Nhà giáo: Chuyển đổi từ quản lý sang quản trị

Leader talk -  10 giờ

Luật Nhà giáo được xây dựng với quan điểm mới chuyển từ quản lý nhân sự sang quản trị nguồn nhân lực để phát triển toàn diện lực lượng nhà giáo.

CT Group tri ân các thầy cô giáo

CT Group tri ân các thầy cô giáo

Nhịp cầu kinh doanh -  10 giờ

CT Group vừa tổ chức sự kiện tri ân ngày nhà giáo Việt Nam với sự góp mặt của đại diện các trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông trong và ngoài nước.

Hóa giải bài toán quản trị gen Z trong kỷ nguyên công nghệ

Hóa giải bài toán quản trị gen Z trong kỷ nguyên công nghệ

Diễn đàn quản trị -  10 giờ

Gen Z, thế hệ lớn lên với công nghệ, mang đến phong cách làm việc linh hoạt, đa nhiệm nhưng cũng đặt ra thách thức cho nhà quản trị trong việc cân bằng giữa sáng tạo và kỷ luật.

Vingroup lập công ty sản xuất người máy

Vingroup lập công ty sản xuất người máy

Doanh nghiệp -  11 giờ

Tập đoàn Vingroup thông báo thành lập Công ty cổ phần Nghiên cứu phát triển và ứng dụng người máy VinRobotics với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng.

Sóng gió lại nổi lên tại Eximbank

Sóng gió lại nổi lên tại Eximbank

Tài chính -  13 giờ

Liên tiếp những thông tin không tích cực gần đây cho thấy những vấn đề trong quản trị nội bộ của Eximbank vẫn chưa được xử lý triệt để.

Vai trò tiên phong của ngành ngân hàng trong thực hành ESG

Vai trò tiên phong của ngành ngân hàng trong thực hành ESG

Tài chính -  13 giờ

Dù đã gặt hái thành công trong vai trò đi đầu về việc thực hành ESG thời gian qua, ngành ngân hàng vẫn còn nhiều thách thức phải đối mặt.

Đọc nhiều