Áp thuế VAT 5% cho phân bón: Lợi cả ba nhà!
Nếu chính sách thuế VAT được điều chỉnh hợp lý sẽ giúp thị trường phân bón “sòng phẳng” hơn, thậm chí hài hòa lợi ích với cả nhà nước, nhà sản xuất và nhà nông.
Việc áp thuế giá trị gia tăng 5% hay không với mặt hàng phân bón sẽ tiếp tục được Quốc hội cân nhắc để xác định phương án tối ưu cho Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.
Đề nghị áp thuế giá trị gia tăng 5% (VAT) với mặt hàng phân bón tiếp tục ghi nhận các ý kiến trái chiều tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Trong đó, nổi lên vấn đề hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà nông và doanh nghiệp đặt trong quyết định có đánh thuế suất 5% hay không đối với phân bón.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh, áp thuế đối với mặt hàng phân bón sẽ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Bởi lẽ, đối với 73% lượng phân bón sản xuất trong nước, nếu chịu thuế từ 0% như hiện tại sang 5% thì đây là thuế gián thu, người nông dân phải chịu giá trị đầu vào. Còn doanh nghiệp sản xuất được khấu trừ 5%, giúp tăng khả năng cạnh tranh giữa doanh nghiệp sản xuất trong nước với phân bón nhập khẩu.
Tuy nhiên, nếu áp thuế 5%, chắc chắn giá phân bón sẽ tăng lên - như vậy không thực hiện đúng tinh thần tại Nghị quyết 19-NQ/TW năm 2022 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Do vậy, cần đảm bảo hài hòa giữa các lợi ích, nếu tiếp tục giữ mức 0%, giá phân bón trong nước không tăng và không ảnh hưởng đến người nông dân.
Quan điểm này nhận được đồng tình của ông Nguyễn Trường Giang, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội.
Ông Giang nhận định, báo cáo đánh giá tác động cho thấy, đánh thuế 5% đối với phân bón sẽ giúp nhà nước thu khoảng 5.700 tỷ đồng mỗi năm, trong đó hoàn thuế cho doanh nghiệp khoảng 1.500 tỷ đồng, ngân sách nhà nước thu được 4.200 tỷ đồng. Tuy nhiên, áp thuế 5%, sau đó cam kết giảm giá bán là không thuyết phục.
“Vấn đề ở chỗ, Nhà nước thu được 4.200 tỷ đồng, doanh nghiệp được hoàn từ ngân sách nhà nước 1.500 tỷ đồng, thu của người nông dân mà lại khẳng định giảm giá bán? Đề nghị đánh giá rất sát chỗ này, bởi giá thành với giá bán là hoàn toàn khác nhau, giá bán phụ thuộc vào thế giới, do đó tôi đề nghị đánh giá rất cụ thể”, ông Giang nêu ý kiến.
Đồng thời, có một số ý kiến đề xuất chỉ áp thuế 0% đối với hàng xuất khẩu, doanh nghiệp vẫn được hoàn thuế từ ngân sách nhà nước, tức là ngân sách nhà nước giảm khoảng 1.500 tỷ đồng/năm, theo tốc độ tăng có thể lên đến 2.000 tỷ đồng, khi đó giá bán cho người nông dân không tăng và giữ ổn định.
Điều này cũng phù hợp với các nghị quyết của Đảng. Do vậy, đại biểu đề nghị, để đảm bảo cho việc hoàn thuế cho doanh nghiệp, nếu không giữ như quy định hiện hành, có thể đánh thuế 0% đối với mặt hàng phân bón.
Thậm chí, theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và an ninh Quốc hội Lê Tấn Tới, đời sống người nông dân còn khó khăn, nếu áp thuế VAT 5% đối với phân bón, nông dân không có lãi, có thể dẫn tới tình trạng bỏ ruộng hoặc có phản ứng ngược, gây mất an toàn, an ninh trật tự ở nông thôn. Vì vậy, ban soạn thảo và cơ quan thẩm tra cần tiếp tục nghiên cứu theo tinh thần của Nghị quyết 19-NQ/TW.
Góc nhìn từ doanh nghiệp lại cho rằng, việc không đánh thuế lại vô hình chung tạo áp lực không nhỏ với ngành phân bón trong nước.
Theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), thời gian qua, chính sách miễn thuế, không tính thuế đối với phân bón và nhiều hàng hóa vật tư nông nghiệp khác tưởng như là ưu đãi, nhưng thực ra tạo gánh nặng rất lớn cho phân bón trong nước.
Cụ thể, các khoản thuế VAT nằm trong chi phí sản xuất ra phân bón đã cao hơn 5%, bình quân có thể lên tới 6 - 8% tùy doanh nghiệp. Như vậy, sản xuất ra phân bón đã chứa VAT nhưng lại không không được hoàn thuế.
Trong khi đó, phân bón nhập khẩu vào Việt Nam không phải chịu thuế VAT này khiến cạnh tranh rất khó giữa phân bón sản xuất trong nước và phân bón nước ngoài. Với năng lực sản xuất dư thừa trên thế giới hiện tại, thời gian tới có lẽ cạnh tranh ngày càng khốc liệt, ông Tuấn phân tích.
Quan điểm này khá tương đồng với góc nhìn một doanh nghiệp có tiếng trong ngành sản xuất phân bón trong nước chia sẻ với TheLEADER mới đây. Theo đó, doanh nghiệp này tin tưởng việc đánh thuế phân bón sẽ giúp nhà nông và nhà sản xuất đều vui.
Bởi, các doanh nghiệp nhập khẩu phân bón sẽ phải chịu thuế VAT 5% ngay khi nhập hàng, khiến chi phí tăng thêm 5% so với trước kia, giá bán tới nông dân cũng tăng tương ứng.
Ngược lại, các doanh nghiệp sản xuất từ nguyên liệu, vật tư trong nước sẽ được hoàn một phần thuế VAT do thuế đầu ra 5% thấp hơn thuế đầu vào 10%, qua đó giúp giảm giá thành, kéo theo giá bán tới nông dân cũng có điều kiện giảm tương ứng.
Việc áp thuế VAT 5% sẽ làm tăng giá của hàng nhập khẩu và giảm giá của hàng nội địa, qua đó đưa cả hai loại hình về mặt bằng chung do cùng chịu thuế suất 5%, tạo cạnh tranh bình đẳng giữa hàng trong nước và ngoài nước.
Qua đó sẽ khắc phục được “nghịch lý” diễn ra suốt 10 năm nay là hàng nhập khẩu được lợi thế hơn hàng trong nước bởi chính chính sách thuế áp dụng. Ngoài ra, phần ngân sách bị hụt thu từ hàng trong nước sẽ được bù đắp một phần từ khoản thu thuế VAT từ hàng nhập khẩu.
Về lo ngại việc áp thuế 5% với phân bón có thể làm chi phí phân bón tăng, Phó tổng thư ký VCCI luận giải, giá phân bón sau khi áp thuế chưa hẳn tăng. Bởi, năng lực sản xuất phân bón của Việt Nam rất lớn, nếu áp thuế 5%, đồng nghĩa với phân bón nhập khẩu vào cũng chịu 5%, còn chi phí sản xuất trong nước giảm.
Như vậy, phân bón trong nước có thể chiếm lĩnh được thị trường và đây cũng là bài toán căn cơ cần tính toán để vừa tự chủ được năng lực sản xuất phân bón, vừa giữ được ngành sản xuất phân bón trong nước, ông Tuấn lưu ý.
Giữ trọng trách cơ quan chủ trì soạn thảo, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận, nếu chỉ nhìn góc độ áp thuế VAT 5% đối với mặt hàng phân bón, như vậy người dân phải chịu thêm 5% vào giá bán có vẻ hợp lý. Nhưng sau khi phân tích, khi áp dụng thuế suất 5% sẽ làm giảm giá thành xuống khoảng trên dưới 5%.
Cụ thể, việc áp thuế VAT 5% sẽ có các tác động nhất định đến giá bán phân bón trên thị trường, làm tăng giá thành phân bón nhập khẩu (hiện chiếm gần 27% thị phần); đồng thời, làm giảm giá thành phân bón sản xuất trong nước (khoảng 73% thị phần).
Các doanh nghiệp sản xuất phân bón sẽ được hoàn thuế do thuế đầu ra - 5% thấp hơn đầu vào - 10%. Từ đây, doanh nghiệp trong nước có dư địa để giảm giá bán nếu giá phân bón và các nguyên liệu đầu vào trên thị trường quốc tế không thay đổi.
Ngoài ra, phân bón là sản phẩm bình ổn giá nên trong trường hợp cần thiết, khi có biến động lớn về giá trên thị trường, thì các cơ quan quản lý nhà nước có thể thực hiện các biện pháp quản lý cần thiết để bình ổn ở mức hợp lý.
Do còn những ý kiến khác nhau, việc áp thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón hay không trong dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) sẽ tiếp tục được bàn thảo tại kỳ họp thứ 8 sắp tới.
Nếu chính sách thuế VAT được điều chỉnh hợp lý sẽ giúp thị trường phân bón “sòng phẳng” hơn, thậm chí hài hòa lợi ích với cả nhà nước, nhà sản xuất và nhà nông.
Sau một năm 2022 rực rỡ, các doanh nghiệp phân đạm lớn đều đặt kết quả kinh doanh đi lùi trong năm 2023, với mục tiêu lợi nhuận chỉ bằng 1/3 so với giai đoạn trước.
Những diễn biến đảo chiều mới đây trên thị trường phân ure thế giới có thể mang tới bức tranh kết quả kinh doanh “sáng sủa” hơn đối với các doanh nghiệp trong ngành trong thời gian tới.
Những vướng mắc về xác định giá đất để thanh toán cho nhà đầu tư đã bỏ vốn xây dựng hạ tầng cho khu đô thị mới Thủ Thiêm đã được tháo gỡ.
Thủ tướng khẳng định phát triển kinh tế tư nhân là không giới hạn, yêu cầu khẩn trương hoàn thiện cơ chế, chính sách để tạo đà tăng trưởng bền vững.
Ngoài vấn đề minh bạch nguồn gốc xuất xứ, Việt Nam cần tính đến khả năng những thỏa thuận trong đàm phán thương mại với Mỹ ảnh hưởng tới các cam kết với những nước khác.
UBND tỉnh Thanh Hóa vừa chấp thuận chủ trương đầu tư và chấp thuận nhà đầu tư cho dự án KCN Thăng Long Thanh Hóa.
Cân bằng giữa tính giá điện theo cơ chế thị trường và ổn định xã hội vẫn luôn là bài toán khó tồn tại nhiều năm qua, nhưng bắt buộc phải giải trong thời gian tới.
Với định giá thấp và các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, SGI Capital tin rằng đây là thời điểm để nhà đầu tư cân nhắc cơ hội.
Phần lớn ngân hàng đã ghi nhận số dư nợ xấu tăng trong quý I/2025, trong đó hơn một nửa số ngân hàng niêm yết chứng kiến mức tăng hai chữ số.
Các chuyên gia cho rằng, một thương hiệu ngân hàng tốt không chỉ nằm ở logo hay khẩu hiệu, mà là sự cam kết bền vững, được xây dựng từ niềm tin.
Ngày 9/5, dưới sự chứng kiến của Tổng bí thư Tô Lâm và lãnh đạo cấp cao 2 nước, Vietnam Airlines đã công bố đường bay thẳng từ thủ đô Hà Nội đến Moscow, Nga.
Giá vàng hôm nay 10/5 tăng 500 nghìn đồng ở cả hai chiều đối với vàng miếng và vàng nhẫn SJC ở thị trường trong nước.
Warren Buffett không chỉ là một nhà đầu tư xuất sắc mà còn là một nhà tư tưởng tài chính với tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài lĩnh vực đầu tư.
Những vướng mắc về xác định giá đất để thanh toán cho nhà đầu tư đã bỏ vốn xây dựng hạ tầng cho khu đô thị mới Thủ Thiêm đã được tháo gỡ.