Áp lực đáo hạn trái phiếu giảm đáng kể

Theo số liệu tổng hợp từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), quý 3/2023 ghi nhận 88 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong nước thành công. Tổng giá trị phát hành đạt khoảng 100.163 tỷ đồng, cao gấp gần 2,6 lần so với quý 2/2023 và tăng 50% so với cùng kỳ.

Trong đó gồm 80 đợt phát hành riêng lẻ với tổng giá trị phát hành đạt 88.715 tỷ đồng, chiếm 88,6% tổng giá trị phát hành. Có 8 đợt phát hành ra công chúng với giá trị phát hành đạt 11.447 tỷ đồng, chiếm 11,4%.

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2023, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt khoảng 167.983 tỷ đồng, giảm 32,6% so với cùng kỳ. Trong đó, tổng giá trị các đợt phát hành riêng lẻ giảm 38,9%, phát hành công chúng tăng mạnh 141,4 %.

Trong quý 3, các doanh nghiệp đã mua lại 57.259 tỷ đồng TPDN giảm 5% so với cùng kỳ năm 2022. Ngân hàng vẫn là nhóm thực hiện mua lại nhiều nhất với 30.700 tỷ đổng, chiếm 54% tổng giá trị được mua lại trước hạn.

Hoạt động đàm phán gia hạn kỳ hạn trái phiếu diễn ra sôi động. Theo tổng hợp của Công ty Chứng khoán VNDirect, tính đến ngày 3/10 đã có 50 đơn vị đạt được thỏa thuận gia hạn với trái chủ và đã có báo cáo chính thức lên HNX với tổng giá trị được gia hạn là hơn 95.200 tỷ đồng.

Tuy nhiên, danh sách các doanh nghiệp chậm thanh toán các nghĩa vụ nợ trái phiếu vẫn tiếp tục tăng lên. Tính đến ngày 3/10 có khoảng 69 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc trái phiếu theo thông báo của HNX.

Ước tính, tổng dư nợ TPDN của các doanh nghiệp này vào khoảng 176.100 tỷ đồng, chiếm khoảng 18% dư nợ TPDN riêng lẻ toàn thị trường. Phần lớn trong số các tổ chức phát hành này là các doanh nghiệp thuộc nhóm bất động sản.

Bước sang quý cuối cùng của năm 2023, bộ phận phân tích của VNDirect đánh giá áp lực trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ hạ nhiệt hơn.

Ước tính trong quý IV/2023 sẽ có khoảng hơn 53.757 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn. Bất động sản là nhóm có tỉ trọng lớn nhất, chiếm gần 44,2% tổng giá trị trái phiếu đáo hạn trong quý này.

"Áp lực đáo hạn sẽ hạ nhiệt trong quý 4/2023 và quý 1/2024 và sau đó sẽ tăng mạnh trở lại trong quý 2/2024", nhóm phân tích dự báo.

Nhóm phân tích cũng kỳ vọng sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ sẽ sôi động hơn. Theo quy định, đến cuối tháng 10/2023, toàn bộ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ còn dư nợ sẽ bắt buộc phải đăng ký, lưu ký và khi giao dịch sẽ phải thực hiện thông qua sàn giao dịch.

Sau gần 2 tháng đi vào hoạt động, tính đến ngày 15/9/2023 đã có 54 mã trái phiếu của 15 tổ chức phát hành thực hiện đăng ký giao dịch trên sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ. Giá trị giao dịch bình quân khoảng 267 tỉ đồng/phiên. So với quy mô của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, quy mô giao dịch này còn rất khiêm tốn.

"Sàn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sẽ sôi động và bùng nổ về thanh khoản sau khi toàn bộ các trái phiếu còn dư nợ được đăng ký và giao dịch qua sàn. Dự kiến sẽ có khoảng 1.600 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được niêm yết và giao dịch trên sàn", nhóm phân tích VNDirect nhận định.

Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính kiến nghị cho phép gia hạn Điều 3 Nghị định 08/2023/NĐ-CP thêm 12 tháng đến hết ngày 31/12/2024, thay vì đến hết ngày 31/12/2023 để từng bước xây dựng hoàn thiện thị trường trái phiếu doanh nghiệp tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế.
Theo HoREA, sang năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ lên đến 329.500 tỷ đồng, là năm cao điểm nhất trong 3 năm gần đây nên rất cần thiết tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định của Nghị định số 08/2023/NĐ-CP trong năm 2024.
Tuy nhiên, Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP quy định ngưng hiệu lực thi hành đối với các quy định sau đây của Nghị định số 65/2022/NĐ-CP, gồm quy định về việc xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân; quy định về thời gian phân phối trái phiếu của từng đợt phát hành; quy định về kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu chỉ có hiệu lực đến hết ngày 31/12 nên rất cần thiết gia hạn việc áp dụng Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP để bảo đảm sự phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.