Đổi mới cơ chế - Chìa khóa 'cởi trói' các trung tâm KH&CN công lập

Hường Hoàng Thứ tư, 14/12/2022 - 11:51

Những trung tâm ứng dụng và chuyển giao công nghệ thuộc Sở KH&CN các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa viện nghiên cứu, trường đại học và các doanh nghiệp. Tuy vậy, vẫn còn đó những rào cản khiến cho các trung tâm này chưa thể tự chủ trong hoạt động.

Các trung tâm ứng dụng khoa học và công nghệ công lập vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới sáng tạo của Việt Nam hiện nay (Ảnh: TTXVN)

Nhiều thành tựu nổi bật

Theo ông Trần Văn Tùng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, các trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ công lập đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật.

Cụ thể, trong giai đoạn 2018 – 2022, những trung tâm này đã làm chủ hơn 400 công nghệ; triển khai hơn 14.000 hợp đồng dịch vụ tư vấn, chuyển giao công nghệ; thực hiện hơn 1.000 nhiệm vụ KH&CN để ứng dụng vào thực tiễn…

Chỉ riêng trong giai đoạn 2021 - 2022, các Trung tâm đã và đang thực hiện 206 nhiệm vụ KH&CN trong các lĩnh vực chủ yếu như: Nông nghiệp, an toàn bức xạ, năng lượng, công nghệ sinh học, công nghệ thực phẩm, công nghệ thông tin, xử lý môi trường, vật liệu xây dựng, sở hữu trí tuệ, điều khiển tự động, y dược...

Trong đó, 45% là nhiệm vụ KH&CN cấp cơ sở, 37% là nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh, thành phố và 18% là nhiệm vụ KH&CN cấp Bộ, cấp Quốc gia.

Đổi mới cơ chế - Chìa khóa “cởi trói” các trung tâm KH&CN công lập
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng phát biểu tại Hội nghị về hoạt động ứng dụng chuyển giao công nghệ địa phương năm 2022 ngày 8/12/2022 (Ảnh: sohuutritue.net)

Theo Thứ trưởng, thời gian qua, các trung tâm là cầu nối quan trọng, tạo sự liên kết giữa viện nghiên cứu, trường đại học với doanh nghiệp để chuyển giao các kết quả nghiên cứu ứng dụng vào thực tiễn sản xuất kinh doanh ở địa phương.

Tuy vậy, với rất nhiều những khó khăn trong nội bộ và trong cơ chế, các trung tâm công lập của Việt Nam vẫn còn đi chậm một bước trong việc đáp ứng những nhu cầu của xã hội và của quốc gia.

Nhân sự kiêm nhiệm nhiều chức năng

Báo cáo tình hình hoạt động của các trung tâm đến tháng 11/2022, ông Phạm Thế Dũng, Phó Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ, Bộ KH&CN, cho biết, Việt Nam hiện nay có tất cả 26 Trung tâm khoa học và công nghệ công lập, với 1.178 viên chức và 478 nhân viên hợp đồng.

Trong đó, lực lượng nhân sự có người có trình độ 11 tiến sĩ, 351 thạc sĩ, 1.003 đại học và 291 có trình độ khác. Số nhân lực làm công tác nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao, đổi mới công nghệ là 693 người.

Theo ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Quảng Ngãi, những con số trên không thể đáp ứng được hoạt động khoa học công nghệ của cả nước.

Ông Thành cho biết, với 4 chức năng: thông tin, khoa học công nghệ; nghiên cứu phát triển và chuyển giao công nghệ; dịch vụ kỹ thuật về tiêu chuẩn đo lường chất lượng; đầu mối trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, trung tâm ứng dụng khoa học và công nghệ tỉnh Quảng Ngãi đang gặp nhiều khó khăn về nhân sự.

Cụ thể, ông Thành cho rằng việc một trung tâm phải thực hiện đồng thời 4 chức năng là rất lớn, trong khi cơ chế còn "lúng túng" và chỉ có 25 biên chế. Trong khi đó, những viên chức có kinh nghiệm đang làm việc tại trung tâm không còn nhiều mặn mà và muốn làm cho các tổ chức, doanh nghiệp có thu nhập cao hơn.

Cuối cùng, ông Thành cũng đặt ra vấn đề các tỉnh, thành có nên thành lập trung tâm đổi mới sáng tạo riêng hay không, thay vì gộp chung nhiệm vụ này vào trung tâm khoa học và công nghệ như hiện nay? Bởi lẽ, chỉ riêng với 3 chức năng còn lại, số lượng đầu việc và nhiệm vụ đã là quá sức so với lượng nhân sự hiện tại của các trung tâm.

Vướng mắc về hành lang pháp lý và tự chủ tài chính

Ngoài nhân sự, hoàn thiện hàng lang pháp lý và cơ chế tự chủ cũng là vấn đề được các trung tâm khoa học và công nghệ công lập quan tâm.

Bà Nguyễn Thị Tố Uyên, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN Cần Thơ, cho biết, các Trung tâm đang gặp khó khăn trong việc thực hiện cơ chế tự chủ do thông tư hướng dẫn ban hành chậm.

Bên cạnh đó, các Trung tâm còn lúng túng trong việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, lập dự toán triển khai nhiệm vụ, tuyển dụng, bố trí nhân sự hợp lý do chưa có quy định đầy đủ về định mức kinh tế - kỹ thuật các dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ KH&CN; cũng như chưa có văn bản hướng dẫn xây dựng đề án vị trí việc làm.

Đồng ý với bà Tố Uyên, ông Nguyễn Văn Tùng, Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Vĩnh Long, nhận định: Xuyên suốt nhiều năm qua, vướng mắc cơ bản nhất của việc quản lý là hành lang pháp lý. Các trung tâm luôn trong thế vừa phục vụ quản lý Nhà nước, vừa phải đi theo lộ trình tự chủ nhưng không vững do hành lang pháp lý thiếu và không đồng bộ. "Một nghị định ra đời thì rất lâu mới có thông tư hướng dẫn, không đồng bộ và thiếu chặt chẽ", ông Tùng dẫn chứng.

Ông Trần Văn Nghĩa, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ KH&CN, cũng nhận định rằngđể đổi mới cơ chế quản lý của tổ chức KH&CN thì cơ chế tự chủ là một phần quan trọng, đặc biệt là về kinh phí.

"Qua thực tế triển khai cơ chế tự chủ trong ngành KH&CN cho thấy phương án thuận lợi nhất để cấp kinh phí hỗ trợ chi thường xuyên của Nhà nước là khoán chi theo số lượng người lao động hưởng lương từ ngân sách Nhà nước được giao. Đồng thời kinh phí này phải trừ đi nguồn thu của đơn vị sự nghiệp thông qua kinh phí Nhà nước chi cho thực hiện các nhiệm vụ", ông Nghĩa nhận định.

Thay mặt Bộ Khoa học và Công nghệ, Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết Bộ nhận định: Điều mà các trung tâm khoa học và công nghệ công lập cần nhất giờ đây là cơ chế tự chủ, từ tự chủ xây dựng kế hoạch, tài chính, biên chế cho đến hợp tác quốc tế…

Bộ cũng đang phối hợp với các bộ ngành liên quan xây dựng nghị định về tự chủ, các cơ chế, hành lang pháp lý cho hoạt động của các trung tâm.

Đổi mới sáng tạo mở - Xu hướng của tương lai

Đổi mới sáng tạo mở - Xu hướng của tương lai

Khởi nghiệp -  2 năm

84% quản lý cấp cao trên toàn cầu tin rằng đổi mới sáng tạo mở có ý nghĩa quan trọng đối với chiến lược tăng trưởng của họ trong tương lai.

Con đường giúp Việt Nam mạnh về khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo

Con đường giúp Việt Nam mạnh về khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo

Tiêu điểm -  2 năm

Để đưa Việt Nam trở thành một quốc gia mạnh mẽ về khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, Thủ tướng nhấn mạnh cần có cơ chế thí điểm, đầu tư mạo hiểm, chấp nhận rủi ro; cũng như khuyến khích đặt hàng, công nhận sản phẩm, dịch vụ mới để tạo niềm tin cho thị trường.

Techfest Vietnam 2022: Đổi mới sáng tạo mở toàn diện

Techfest Vietnam 2022: Đổi mới sáng tạo mở toàn diện

Khởi nghiệp -  2 năm

Với chủ đề “Đổi mới sáng tạo mở - Khơi nguồn tư duy mới”, Techfest Vietnam 2022 sẽ tìm kiếm các giải pháp trong ba trụ cột chính, đồng thời đẩy mạnh sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp trong tương lai.

Nối dài hệ sinh thái đổi mới sáng tạo TP. HCM

Nối dài hệ sinh thái đổi mới sáng tạo TP. HCM

Khởi nghiệp -  2 năm

Trong hoạt động đổi mới sáng tạo, Việt Nam xếp thứ 3 tại Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia và Singapore. Tuy vậy, hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều nút thắt, cần được khai thông.

Quốc hội chốt còn 34 tỉnh, thành phố

Quốc hội chốt còn 34 tỉnh, thành phố

Tiêu điểm -  16 giờ

Quốc hội thông qua nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh còn 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc trung ương.

Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Tiêu điểm -  1 ngày

Nhiều ý kiến cho rằng, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường khó đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì.

Chính phủ yêu cầu kiểm soát đà tăng giá bất động sản

Chính phủ yêu cầu kiểm soát đà tăng giá bất động sản

Tiêu điểm -  1 ngày

Thủ tướng yêu cầu khẩn trương đưa ra phương án để tăng khả năng tiếp cận nhà ở của người dân, mở rộng nguồn cung.

Đổi mới tư duy, nâng tầm tham mưu chiến lược tuyên giáo, dân vận trong giai đoạn mới

Đổi mới tư duy, nâng tầm tham mưu chiến lược tuyên giáo, dân vận trong giai đoạn mới

Tiêu điểm -  1 ngày

Đảng bộ Ban Tuyên giáo và dân vận Trung ương sẽ đổi mới mạnh mẽ tư duy, nâng cao chất lượng tham mưu, ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên số.

Tìm hướng 'dìu dắt' 5 triệu hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

Tìm hướng 'dìu dắt' 5 triệu hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

Tiêu điểm -  1 ngày

Nâng cấp 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động để đạt được mục tiêu cả nước có 2 triệu doanh nghiệp theo Nghị quyết 68 là hoàn toàn khả thi.

Bất động sản Đà Nẵng: Nghỉ dưỡng hạ nhiệt, chung cư soán ngôi

Bất động sản Đà Nẵng: Nghỉ dưỡng hạ nhiệt, chung cư soán ngôi

Bất động sản -  11 giờ

Bất động sản nghỉ dưỡng ven biển tại Đà Nẵng đang ở giai đoạn trầm lắng sau thời gian tăng trưởng nóng, trong khi chung cư sở hữu lâu dài lại trở thành lựa chọn ưu tiên của các nhà đầu tư.

Sáu năm liên tiếp Lotte Finance tăng vốn điều lệ

Sáu năm liên tiếp Lotte Finance tăng vốn điều lệ

Tài chính -  12 giờ

Năm nay, vốn điều lệ của Lotte Finance đã tăng hơn 726 tỷ đồng so với năm 2024, từ 4.186 tỷ đồng lên hơn 4.912 tỷ đồng để thúc đẩy cho vay tiêu dùng.

'Lối thoát' sau nhiều năm mắc kẹt của CTX Holdings

'Lối thoát' sau nhiều năm mắc kẹt của CTX Holdings

Doanh nghiệp -  13 giờ

Bán đi dự án "vàng" tại Cầu Giấy, CTX Holdings dự kiến ghi nhận kết quả kinh doanh cao nhất kể từ khi thành lập, đồng thời có nguồn lực để bước vào chu kỳ mới.

Từ sự vụ C.P. Việt Nam: Lỗ hổng quản trị nguy hiểm khi phớt lờ tiếng nói nội bộ

Từ sự vụ C.P. Việt Nam: Lỗ hổng quản trị nguy hiểm khi phớt lờ tiếng nói nội bộ

Diễn đàn quản trị -  13 giờ

Sự việc của C.P. Việt Nam là hồi chuông cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp về hệ thống quản trị minh bạch và hiệu quả.

Đầu tư giáo dục theo cách của BITEX

Đầu tư giáo dục theo cách của BITEX

Leader talk -  13 giờ

Với Tổng giám đốc BITEX Trần Thanh Thảo, muốn đất nước phát triển mạnh mẽ thì không có con đường nào bền vững hơn đầu tư vào giáo dục.

Vì sao InterContinental chọn Vịnh Hạ Long – viên ngọc mới của châu Á

Vì sao InterContinental chọn Vịnh Hạ Long – viên ngọc mới của châu Á

Bất động sản -  13 giờ

InterContinental Halong Bay, khu nghỉ dưỡng hạng sang mới nhất thuộc thương hiệu khách sạn cao cấp hàng đầu thế giới, đang được kỳ vọng sẽ thiết lập chuẩn mực mới cho du lịch nghỉ dưỡng miền Bắc. Nhưng điều gì khiến một thương hiệu toàn cầu như InterContinental lựa chọn Hạ Long?

Tổng thống Cộng hòa Litva đến Hà Nội trên chuyên cơ Vietjet

Tổng thống Cộng hòa Litva đến Hà Nội trên chuyên cơ Vietjet

Ống kính -  14 giờ

Tổng thống nước Cộng hòa Litva Gitanas Nauseda và phu nhân tới Hà Nội tối 11/6 trên chuyến bay chuyên cơ Vietjet, bắt đầu thăm chính thức Việt Nam từ ngày 11 - 12/6.

Đọc nhiều