Sở hữu trí tuệ

Moderna kiện Pfizer vi phạm bằng sáng chế vắc xin Covid-19

Hường Hoàng Thứ tư, 21/09/2022 - 15:31

Moderna đã kiện đối thủ Pfizer với li do vi phạm bằng sáng chế vắc-xin Covid-19. Năm 2020, Moderna đã cam kết rằng họ sẽ không thực thi các bằng sáng chế của mình khi nhiều công ty đua nhau phát triển vắc xin. Nhưng từ tháng 3 năm nay, họ đã quyết định sửa đổi cam kết này và chính thức kiện Pfizer thời gian gần đây.

Vắc xin điều trị Covid-19 của Moderna (Ảnh: Iryna Veklich/Getty Images)

Tầm quan trọng của bằng sáng chế trong ngành dược phẩm

Khởi nghiệp trong thời kỳ đại dịch năm 2020, Moderna từng là kẻ yếu thế trong cuộc đua sản xuất vắc xin chống Covid. Còn giờ đây, Moderna đã phát triển vượt bậc và có được sự công nhận trên toàn thế giới. Vị thế này cũng được thể hiện mạnh mẽ qua việc Moderna nộp đơn kiện Pfizer vi phạm bằng sáng chế của hãng thời gian gần đây.

Tin tức này đã tạo ra không ít bất ngờ đối với những người ngoài ngành, bởi vào năm 2020, Moderna đã cam kết không thực thi các bằng sáng chế trong thời kỳ đại dịch. Tuy vậy, vào tháng 3 năm 2022, hãng đã sửa đổi cam kết này với nội dung rằng họ sẽ bắt đầu thực thi bằng sáng chế của mình ở những quốc gia có thu nhập cao hơn, trong đó có Hoa Kỳ.

Tuy vậy, những động thái của Moderna lại được những người trong ngành cho là điều bình thường. Phóng viên Peter Loftus của tờ Wall Street Journal, tác giả của cuốn sách nổi tiếng gần đây viết về Moderna mang tên The Messenger: Moderna, the Vaccine, and Business Gamble That Changed the World, cho rằng: “Vụ kiện này chẳng có gì đáng để ngạc nhiên đối với những người theo sát tình hình bằng sáng chế Covid-19 trên thế giới”.

Theo ông Loftus, chi phí kiện tụng về quyền sở hữu trí tuệ trong ngành dược phẩm là một trong những chi phí kinh doanh đáng để đầu tư. Các công ty chỉ có một khoảng thời gian giới hạn để thu lợi từ bằng sáng chế trước khi nó hết hạn, thường là khoảng 20 năm. Một khi bằng sáng chế hết hạn, thuốc gốc (thuốc gốc hay thuốc generic bản sao của thuốc biệt dược với thành phần hoạt chất tương tự nhau. Thuốc gốc được sản xuất khi quyền sở hữu công nghiệp của thuốc biệt dược đã hết hạn, nhờ đó thường được bán với giá rẻ) với chi phí thấp có thể thổi bay hàng tỷ đô la doanh thu của nhà sản xuất ban đầu, chỉ sau một đêm.

Ví dụ, sau khi bằng sáng chế cho thuốc điều trị cholesterol Lipitor của Pfizer hết hiệu lực, vào năm đầu tiên sau khi thuốc gốc được tung ra thị trường, Pfizer đã mất đi khoản doanh thu 5 tỷ USD. Vì vậy, các nhà sản xuất và phát triển thuốc coi đây là một khoản đầu tư đáng giá để bảo vệ bằng sáng chế để chống lại những thuốc gốc có chi phí thấp, từ đó họ có thể mở rộng độc quyền bán thuốc khi bằng sáng chế của họ còn hiệu lực.

Tuy nhiên, trường hợp này hơi khác một chút ở chỗ Moderna không bảo hộ bằng sáng chế chống lại thuốc gốc, mà là kiện một sản phẩm cạnh tranh ra mắt gần như cùng thời điểm với hãng. Nếu Moderna có thể chứng minh được Pfizer đã sử dụng một phần bằng sáng chế của Moderna để sản xuất vắc-xin, thì việc khởi kiện sẽ giúp Moderna nhận được tiền phí sử dụng sáng chế đối với tất cả những liều vắc-xin của Pfizer bán ra sau tháng 3 năm 2022. Mặc dù tỉ lệ phí sử dụng sáng chế có thể tương đối nhỏ, doanh số vắc-xin của Pfizer từ khoảng thời gian đó vẫn tiếp tục lên đến hàng tỷ đô la.

Ngoài ra, Moderna và hầu hết những công ty dược phẩm khác thấy rằng họ buộc phải nộp đơn kiện vi phạm bằng sáng chế để bảo vệ hoạt động đổi mới sáng tạo của mình, đồng thời ngăn các công ty khác tung ra những sản phẩm vi phạm bằng sáng chế của họ trong tương lai.

Ngoài Moderna, các đối thủ của hãng như Pfizer, BioNTech cũng đã nghiên cứu mRNA trong vài năm gần đây. Nhưng nếu Moderna đã bảo hộ một số bằng sáng chế quan trọng trước thì hãng sẽ có ưu thế hơn từ góc độ pháp lý. Nói chung, trong một vài trường hợp, một số công ty dược phẩm đang sử dụng cùng một loại kĩ thuật, công nghệ để sản xuất thuốc hoặc vắc-xin, và sau đó họ sẽ trả tiền phí sử dụng sáng chế cho công ty hoặc trường đại học nắm giữ bằng sáng chế, trước hoặc sau khi việc kiện tụng hoặc thương lượng xảy ra.

Nhận được hỗ trợ lớn từ chính phủ, Moderna có nên khởi kiện?

Mặc dù phải gánh chịu không ít chỉ trích từ công chúng, với sự tiến bộ vượt bậc trong phát triển công nghệ mRNA những năm qua, Moderna vẫn vững vàng theo đuổi vụ kiện. Và họ tin rằng Pfizer, BioNTech đã dựa trên những tiến bộ này để nghiên cứu và phát triển vắc xin của riêng mình.

Những người chỉ trích Moderna cho rằng Moderna đã được hưởng lợi từ hàng tỷ đô la tài trợ phát triển và các hợp đồng do chính phủ liên bang trao tặng. Hãng đã thu được lợi nhuận khổng lồ được đóng góp trực tiếp từ tiền thuế, do đó một số nhà phê bình cho rằng việc Moderna kiện tụng đòi phí sử dụng sáng chế sau khi đã thu hàng tỷ lợi nhuận là một điều phi lý.

Đáp lại, Moderna cho biết, vụ kiện chống lại Pfizer lần này không liên quan đến bất kỳ quyền bằng sáng chế về vắc xin nào được tạo ra trong quá trình hợp tác của Moderna với Viện Y tế Quốc gia. Tuy vậy, mối quan hệ hợp tác của Moderna với chính phủ cũng đã dẫn đến những tranh chấp khác về bằng sáng chế.

Đầu năm nay, Moderna đã yêu cầu tòa án liên bang bác bỏ đơn kiện bằng sáng chế do một công ty khác, Arubutus, đệ trình. Trong đó tuyên bố vắc xin Covid-19 của Moderna vi phạm bằng sáng chế của Arbutus. Moderna cho biết tòa án nên bác bỏ vụ kiện đó vì Moderna đang hoạt động với vai trò một nhà thầu liên bang trong việc cung cấp vắc xin Covid. Trong đó, luật bằng sáng chế liên bang bảo vệ các nhà thầu chính phủ khỏi một số vụ kiện về bằng sáng chế. Và trường hợp này vẫn đang trong thời gian chờ xử lý.

Từ công ty khởi nghiệp "còi cọc" vươn lên thành ông lớn

Từ một công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học suy yếu, vào năm 2020 nhờ công nghệ mARN, Moderna đã lên đến đỉnh cao ngày hôm nay. Lực lượng lao động của Moderna đã tăng gấp bốn lần, doanh thu và lợi nhuận đạt hàng tỷ đô la. Đây là một sự biến chuyển cực lớn đối với một công ty chưa từng có sản phẩm trên thị trường trước năm 2020. Vào mùa thu này, Moderna đang chuẩn tung ra hàng chục triệu liều thuốc tăng cường Covid đã được phát triển thêm để điều trị biến thể Omicron.

Đã có những lúc các nhà lãnh đạo của Moderna cảm thấy kiệt sức vì đại dịch, đặc biệt là các biến thể mới xuất hiện đã khiến cho công việc sản xuất vắc xin Covid-19 của Moderna vẫn phải tiếp tục. Họ phải liên tục nghiên cứu và phát triển những mũi tiêm vắc-xin tăng cường để phù hợp các với biến thể mới. Tập trung vào vắc xin Covid đồng nghĩa với việc những dự án khác của Moderna như cá nhân hóa vắc-xin ung thư sẽ phải gác lại.

Tuy nhiên, gần đây, lợi nhuận từ việc bán vắc xin Covid-19 cũng đã giúp cho Moderna có thể đầu tư nhiều hơn vào hoạt động R&D, thuê những nhà khoa học mới và mở rộng nghiên cứu của mình. Họ đang phát triển một vài loại thuốc thử nghiệm chống lại các bệnh truyền nhiễm khác, ung thư và các bệnh hiếm gặp. Một trong những dự án tiếp theo sử dụng công nghệ mRNA của Moderna là dự án phát triển mũi tiêm phòng cúm hiệu quả hơn. Nếu nghiên cứu của Moderna thành công, họ sẽ tung sản phẩm này ra thị trường trong khoảng một hoặc hai năm tới.

Hiện tại, Moderna cũng đang phát triển các loại vắc-xin chống lại virus cytemegalovirus (hay còn gọi là CMV) - một loại vi-rút có thể gây dị tật bẩm sinh của những trẻ em được sinh ra bởi những bà mẹ nhiễm bệnh. 

Môi trường sở hữu trí tuệ của Trung Quốc đang dần trưởng thành?

Môi trường sở hữu trí tuệ của Trung Quốc đang dần trưởng thành?

Sở hữu trí tuệ -  2 năm

Nổi tiếng là quốc gia có số lượng hàng giả, hàng nhái lớn nhất trên thế giới, Trung Quốc thường xuyên nằm trong danh sách theo dõi của nhiều quốc gia về quyền sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, những năm gần đây, với nỗ lực làm lành mạnh hóa nền kinh tế trong nước, môi trường sở hữu trí tuệ (SHTT) của Trung Quốc đang dần có sự hoàn thiện và trưởng thành.

Sở hữu trí tuệ trong ngành thời trang

Sở hữu trí tuệ trong ngành thời trang

Sở hữu trí tuệ -  2 năm

Chẳng ai có thể nghi ngờ được giá trị tri thức khổng lồ của những sản phẩm trong ngành thời trang, cho dù đó là thời trang may sẵn hay thời trang cao cấp. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp thời trang vừa và nhỏ vẫn còn chưa chú ý đến việc bảo vệ những tài sản trí tuệ đó.

Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp và làm việc với Phó Tổng giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới

Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp và làm việc với Phó Tổng giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới

Sở hữu trí tuệ -  2 năm

Sáng ngày 6/9/2022, tại Trụ sở Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang đã tiếp và làm việc với đoàn Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) do ông Hasan Kleib, Phó Tổng giám đốc WIPO phụ trách lĩnh vực phát triển quốc gia và khu vực, dẫn đầu.

CHANEL thắng kiện tranh chấp sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc

CHANEL thắng kiện tranh chấp sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc

Sở hữu trí tuệ -  2 năm

Nước hoa N°5 của CHANEL được tung ra thị trường vào năm 1921 và nhanh chóng trở thành biểu tượng của sự tinh tế và sang trọng. Kể từ đó, dòng nước hoa này đã bị nhiều nhãn hàng bắt chước, đạo nhái. Và một trong số đó là nước hoa mang nhãn hiệu N°9 của Flower of Story.

Hà Nội tiếp tục tìm chủ đầu tư cho 2 khu đô thị lớn

Hà Nội tiếp tục tìm chủ đầu tư cho 2 khu đô thị lớn

Tiêu điểm -  3 phút

Khu đô thị mới Mê Linh và khu đô thị thông minh tại Đông Anh vừa được TP. Hà Nội quyết định gia hạn thời gian nhận hồ sơ do chỉ có một nhà đầu tư đáp ứng yêu cầu.

Krungsri muốn mua trước hạn 50% vốn còn lại tại SHBFinance

Krungsri muốn mua trước hạn 50% vốn còn lại tại SHBFinance

Doanh nghiệp -  35 phút

Krungsri - thành viên Tập đoàn MUFG (Nhật Bản) vừa qua đã có đề nghị với SHB về việc muốn mua trước hạn 50% vốn điều lệ còn lại của SHBFinance.

Chuyên gia nước ngoài hiến kế cải thiện tầm vóc người Việt

Chuyên gia nước ngoài hiến kế cải thiện tầm vóc người Việt

Leader talk -  1 giờ

Việt Nam vẫn đang nằm trong nhóm các quốc gia có chiều cao trung bình thấp, đứng thứ 15 từ dưới lên trong số 201 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Căn hộ 3 phòng ngủ giữa nội đô làm mê mẩn khách mua nhà

Căn hộ 3 phòng ngủ giữa nội đô làm mê mẩn khách mua nhà

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Căn hộ 3 phòng ngủ tại Hanoi Melody Residences mang đến cảm xúc mãnh liệt về một tổ ấm đầy ắp giá trị sống, từ sống khỏe, tiện nghi tới hòa cùng thiên nhiên.

FTSE Rusell, Morgan Stanley họp bàn nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

FTSE Rusell, Morgan Stanley họp bàn nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Tiêu điểm -  2 giờ

Chiều ngày 4/11/2024, FTSE Rusell và Morgan Stanley đã làm việc với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Sức hấp dẫn của giải bóng đá học sinh THPT Hà Nội - Báo An ninh Thủ đô năm 2024 Cúp Number 1 Active

Sức hấp dẫn của giải bóng đá học sinh THPT Hà Nội - Báo An ninh Thủ đô năm 2024 Cúp Number 1 Active

Tiêu điểm -  11 giờ

Giải bóng đá học sinh THPT Hà Nội - An ninh Thủ đô lần thứ 23 năm 2024 Cup Number 1 Active đã chính thức khởi động. Mùa giải năm nay đánh dấu số lượng đội tuyển tham gia thi đấu kỷ lục, khẳng định sức hút của sân chơi thể thao dành riêng của thế hệ học trò thủ đô.

Kinh tế Mỹ tốt hơn dưới thời Đảng Dân Chủ hay Cộng Hòa?

Kinh tế Mỹ tốt hơn dưới thời Đảng Dân Chủ hay Cộng Hòa?

Hồ sơ quản trị -  12 giờ

Khám phá từ góc độ thống kê về hiệu suất kinh tế Mỹ dưới các đời tổng thống Dân chủ và Cộng hòa. Phân tích từ Trung tâm Belfer, Harvard Kennedy School.