Năng suất lao động vẫn ở vùng trũng

An Chi Thứ tư, 07/06/2023 - 10:39

Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Lao động, thương binh và xã hội Đào Ngọc Dung trước Quốc hội về vấn đề năng suất lao động của Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Lao động, thương binh và xã hội Đào Ngọc Dung

Sáng 6/6, chất vấn Bộ trưởng Bộ Lao động, thương binh và xã hội Đào Ngọc Dung, đại biểu Nguyễn Duy Thanh (đoàn Cà Mau) nêu câu hỏi rằng, người Việt Nam thông minh và chịu khó, nhưng làm thế nào để nâng cao năng suất lao động và thoát khỏi vùng chuẩn của khu vực ASEAN và ngang bằng các nước trên thế giới vẫn là câu hỏi lớn.

Thực tế cho thấy, dù được cải thiện trong những năm gần đây, song năng suất lao động của Việt Nam vẫn thấp hơn đáng kể so với các quốc gia trong khu vực. Theo Tổng cục Thống kê, năm 2020, năng suất lao động của toàn nền kinh tế ước tính đạt 150,1 triệu đồng/lao động (tương đương khoảng 6.466 USD/lao động), gấp 2,1 lần năm 2011 (70 triệu đồng/lao động).

Bình quân mỗi năm trong giai đoạn 2011-2020, tốc độ tăng năng suất lao động của toàn nền kinh tế đạt 5,29%. Giai đoạn tới (2021-2030), Việt Nam đặt mục tiêu tốc độ tăng năng suất lao động trên 6,5%/năm. Theo Tổng cục Thống kê, mức năng suất lao động của Việt Nam vẫn rất thấp so với các nước trong khu vực.

Năng suất lao động của Việt Nam năm 2020 chỉ bằng 11,3% mức năng suất của Singapore; 23% của Hàn Quốc; 24,4% của Nhật Bản; 33,1% của Malaysia; 59,1% của Thái Lan; 60,3% của Trung Quốc; 77% của Indonesia và bằng 86,5% năng suất lao động của Philippines.

Bên cạnh đó, trình độ của lao động Việt Nam cũng là vấn đề nan giải. Theo đại biểu Nguyễn Thị Hà (tỉnh Bắc Ninh), sau hơn 2 năm thực hiện chương trình hỗ trợ phát triển thị trường lao động đến năm 2030 theo Quyết định 176 của Thủ tướng Chính phủ, thị trường lao động Việt Nam bước đầu đã có cải thiện, tuy nhiên chất lượng nguồn nhân lực đất nước vẫn ở vị trí thấp với nhiều nước trong khu vực. 

Tỉ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ chỉ đạt khoảng 26%. Đây là khoảng cách rất xa so với chất lượng nguồn nhân lực của các nước. Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, nếu những năm tới không có giải pháp, công cụ hữu hiệu nào làm giảm nhanh số liệu về tỷ lệ lao động chưa qua đào tạo này xuống, phản ánh đúng thực tế chất lượng của lực lượng lao động quốc gia thì sẽ càng làm suy giảm uy tín của lực lượng lao động Việt Nam trước các nhà đầu tư nước ngoài, ảnh hưởng đến năng suất, hiệu quả lao động cũng như năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, của quốc gia.

Thừa nhận thời gian vừa qua năng suất lao động của Việt Nam thấp, song Bộ trưởng Đào Ngọc Dung chưa đồng tình với nhận định năng suất lao động trong nước thấp hơn so với Lào, Campuchia.

Ông Dung dẫn chứng, lực lượng lao động Việt Nam đang phân bố khu vực nông nghiệp rất cao, làm ra sản phẩm nhiều nhưng giá trị thương mại thì thấp. Hơn nữa, quy mô lao động Việt Nam rất lớn. Do đó, cùng một công việc, đáng lẽ một người làm nhưng san sẻ cho 2 - 4 người làm nên tỷ lệ thất nghiệp không cao.

Năng suất lao động phản ánh thất bại trong chính sách thu hút FDI

Về câu hỏi của đại biểu Nguyễn Duy Thanh rằng, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, năng suất lao động thấp có nhiều nguyên nhân, nhưng có 2 vấn đề chính là yếu tố vốn và kỹ năng, trình độ người lao động. 

Để nâng cao năng suất lao động, theo ông Dung, giải pháp thời gian tới là cơ cấu lại lực lượng lao động; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt nhân lực chất lượng cao; hạn chế sử dụng các ngành nghề, lĩnh vực thâm dụng lao động.

Còn theo đại biểu Bế Trung Anh (đoàn Trà Vinh), Ủy viên thường trực Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, nguyên nhân về trình độ và công nghệ chỉ là một phần trong việc năng suất lao động thấp tại Việt Nam

Theo ông Trung Anh, năng suất lao động trong nước thấp do nguyên nhân rất lớn là tính chịu trách nhiệm cá nhân còn thấp. "Thay vì chịu trách nhiệm cá nhân, một người quyết định công việc thì ở nhiều đơn vị lại tổ chức cuộc họp 10 người để quyết định, do đó năng suất chỉ bằng 1/10 số lượng người tham gia cuộc họp đó", ông Trung Anh chia sẻ.

Về thực trạng thu nhập, đời sống, việc làm của người lao động, nhất là khu công nghiệp, khu chế xuất, giải pháp căn cơ cho vấn đề này, theo ông Dung, thu nhập bình quân của người lao động quý I/2023 là 7,9 triệu đồng, tăng 2,6 % so với quý IV/2022. Các doanh nghiệp đã cố gắng; doanh nghiệp, người lao động cũng san sẻ, chia sẻ với phương châm phát triển cùng hưởng, khó khăn sẻ chia. 

Tuy nhiên, có thể thấy lương và thu nhập của người lao động còn thấp, đời sống còn khó khăn, nhất là ở các khu công nghiệp, khu chế xuất, đặc biệt là lao động nữ.

Giải pháp cho vấn đề này cũng được ông Dung nêu ra là tập trung phát triển sản xuất kinh doanh, tăng thu nhập của đời sống, đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng nghề cho người lao động. Bên cạnh đó, Chính phủ sẽ có giải pháp chăm lo đời sống phúc lợi, thiết chế, nhất là các thiết chế văn hóa, y tế, giáo dục dành cho phụ nữ, người thân trong gia đình, tăng cường kết nối giới thiệu việc làm, liên kết vùng, liên kết doanh nghiệp, đào tạo nâng cao chất lượng lao động.

Đòi hỏi của thế hệ người lao động mới

Đòi hỏi của thế hệ người lao động mới

Diễn đàn quản trị -  2 năm
Không chỉ nhắm đến mức lương cao và cơ hội phát triển kỹ năng, các thế hệ người lao động mới còn đòi hỏi ở nơi làm việc một môi trường thuận lợi để có thể phát triển cả về cảm xúc, cơ thể và tinh thần.
Đòi hỏi của thế hệ người lao động mới

Đòi hỏi của thế hệ người lao động mới

Diễn đàn quản trị -  2 năm
Không chỉ nhắm đến mức lương cao và cơ hội phát triển kỹ năng, các thế hệ người lao động mới còn đòi hỏi ở nơi làm việc một môi trường thuận lợi để có thể phát triển cả về cảm xúc, cơ thể và tinh thần.
Vướng pháp lý xin giấy phép lao động cho người nước ngoài

Vướng pháp lý xin giấy phép lao động cho người nước ngoài

Tiêu điểm -  2 năm

Việc xin giấy phép lao động ngày càng khắt khe và rườm rà kể từ khi Nghị quyết 105/2021 của Chính phủ hết hiệu lực đã ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam và cũng có thể trở thành yếu tố cản trở dòng vốn đầu tư nước trực tiếp nước ngoài (FDI).

Tăng mức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định lao động

Tăng mức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định lao động

Tiêu điểm -  2 năm

Doanh nghiệp cần cập nhật những quy định mới về lao động để tránh vi phạm.

Những xu hướng mới tác động đến thị trường lao động 2023

Những xu hướng mới tác động đến thị trường lao động 2023

Tiêu điểm -  2 năm

Doanh nghiệp sẽ không chỉ phải tìm cách tồn tại trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy bất ổn, đảm bảo việc làm cho người lao động mà còn phải chuyển mình để bắt kịp các xu hướng mới, chú trọng phát triển các năng lực mới của đội ngũ để cùng phát triển bền vững.

Chủ tịch UBND Hà Nội: Lạm dụng lý lịch tư pháp là ‘hành’ người lao động

Chủ tịch UBND Hà Nội: Lạm dụng lý lịch tư pháp là ‘hành’ người lao động

Tiêu điểm -  2 năm

Ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội, cho rằng yêu cầu công nhân phải làm phiếu lý lịch tư pháp 6 tháng một lần là lạm dụng, tốn kém, gây khó khăn cho người lao động.

Khách Âu ở lâu, tiêu nhiều: Việt Nam cần làm gì ngoài miễn visa 45 ngày?

Khách Âu ở lâu, tiêu nhiều: Việt Nam cần làm gì ngoài miễn visa 45 ngày?

Tiêu điểm -  1 giờ

Theo các chuyên gia, thời hạn 45 ngày mang đến dư địa rộng rãi cho khách châu Âu tham gia những chuyến đi chuyên sâu, hoặc kết hợp giữa làm việc và nghỉ dưỡng.

Doanh nghiệp xuất khẩu loay hoay mở rộng thị trường

Doanh nghiệp xuất khẩu loay hoay mở rộng thị trường

Tiêu điểm -  1 ngày

Doanh nghiệp xuất khẩu có nhiều cơ hội mở rộng thị trường khi Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại. Nhưng tận dụng hiệu quả vẫn đối mặt nhiều rào cản.

Công an Hà Nội công bố lộ trình cấm đường dịp 2/9

Công an Hà Nội công bố lộ trình cấm đường dịp 2/9

Tiêu điểm -  1 ngày

Hà Nội sẽ cấm và hạn chế giao thông tại nhiều tuyến đường từ ngày 21/8 đến 2/9 để phục vụ lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm Quốc khánh.

'Quả ngọt' sau chuyến thăm Hàn Quốc của Tổng Bí thư Tô Lâm

'Quả ngọt' sau chuyến thăm Hàn Quốc của Tổng Bí thư Tô Lâm

Tiêu điểm -  1 ngày

Chuyến thăm Hàn Quốc cấp nhà nước của Tổng Bí thư Tô Lâm đã đạt nhiều kết quả thực chất, mở ra giai đoạn phát triển mới với 11 văn kiện và hàng chục thoả thuận hợp tác giữa doanh nghiệp hai nước đã được ký kết.

Nông lâm thủy sản trên đường tới 100 tỷ USD xuất khẩu

Nông lâm thủy sản trên đường tới 100 tỷ USD xuất khẩu

Tiêu điểm -  2 ngày

Ngành nông lâm thủy sản đã phục hồi đà tăng trưởng và đang đứng trước cơ hội bứt tốc, sau giai đoạn chịu tác động mạnh từ biến động thương mại toàn cầu.

Thể chế mạnh: Bệ phóng cho kinh tế tư nhân

Thể chế mạnh: Bệ phóng cho kinh tế tư nhân

Leader talk -  1 giờ

Lần đầu tiên xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đồng thời yêu cầu cải cách mạnh mẽ thể chế, bảo đảm quyền sở hữu, kinh doanh, cạnh tranh bình đẳng và thực thi hợp đồng cho khu vực này, cùng với nguyên tắc phân định rõ trách nhiệm hình sự, hành chính, dân sự giữa pháp nhân và cá nhân. Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC, phân tích sâu về những định hướng này.

Khách Âu ở lâu, tiêu nhiều: Việt Nam cần làm gì ngoài miễn visa 45 ngày?

Khách Âu ở lâu, tiêu nhiều: Việt Nam cần làm gì ngoài miễn visa 45 ngày?

Tiêu điểm -  1 giờ

Theo các chuyên gia, thời hạn 45 ngày mang đến dư địa rộng rãi cho khách châu Âu tham gia những chuyến đi chuyên sâu, hoặc kết hợp giữa làm việc và nghỉ dưỡng.

Vietnam Airlines, Bamboo Airways chuyển toàn bộ khai thác nội địa sang nhà ga T3 Tân Sơn Nhất

Vietnam Airlines, Bamboo Airways chuyển toàn bộ khai thác nội địa sang nhà ga T3 Tân Sơn Nhất

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Các hãng hàng không xây dựng chính sách hỗ trợ cho các hành khách có chuyến bay đến/đi từ sân bay Tân Sơn Nhất trong tuần đầu tiên chuyển đổi nhà ga khai thác.

LuxGroup được vinh danh 'Nơi làm việc tốt nhất châu Á 2025'

LuxGroup được vinh danh 'Nơi làm việc tốt nhất châu Á 2025'

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Đây là lần đầu tiên LuxGroup góp mặt trong bảng xếp hạng “Nơi làm việc tốt nhất châu Á 2025" do Tạp chí HR Asia công bố.

Bầu trời 'xanh' hơn nhờ nhiên liệu bay mới của Petrolimex

Bầu trời 'xanh' hơn nhờ nhiên liệu bay mới của Petrolimex

Phát triển bền vững -  1 giờ

Lần đầu tiên tại Việt Nam, Petrolimex ra mắt nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) giúp giảm 80% phát thải CO2, khẳng định cam kết hướng tới phát triển xanh.

Định hình lại các nền tảng CRM thế hệ mới

Định hình lại các nền tảng CRM thế hệ mới

Nhịp cầu kinh doanh -  6 giờ

Sự kết hợp giữa No-code, AI và tự động hóa đang định hình thế hệ CRM mới, giúp các doanh nghiệp quản trị dữ liệu tập trung và ra quyết định nhanh hơn.

Tìm lợi thế chiến lược huy động vốn cho doanh nghiệp Việt

Tìm lợi thế chiến lược huy động vốn cho doanh nghiệp Việt

Diễn đàn quản trị -  6 giờ

Các doanh nghiệp sở hữu nhiều lợi thế chiến lược sẽ có khả năng huy động vốn dễ dàng với nhiều ưu đãi hơn.