Leader talk

Cơn hưng phấn 4.0 và những bài học chuyển đổi số thất bại

Hương Xuân Thứ ba, 15/10/2019 - 10:28

Không thể chuyển đổi số, áp dụng trí tuệ nhân tạo... nếu chưa có dữ liệu số.

Chia sẻ những bài học xương máu PNJ đã trải qua trong hành hình “lột xác” chuyển đổi số, ông Lê Trí Thông, CEO PNJ cho biết: Từng làm nhiều vị trí khác nhau, cuối cùng làm CEO PNJ, một công ty rất lớn đang vận hành theo kiểu cũ, khi chuyển đổi số gần như một sự lột xác, một sự tiến hoá không ngừng theo thời gian. 

Vừa kế thừa cái cũ, chọn lọc để thích nghi lại vừa phải tiếp nhận cái mới. Do đó, đã có sự chọn lọc tự nhiên xảy ra. Tiến hoá là không có điểm dừng, vừa làm công nghệ này nửa đường, thấy có công nghệ mới hay hơn để tăng tính bảo mật, phải chuyển ngay sang công nghệ mới.

Cơn hưng phấn 4.0 và những bài học chuyển đổi số thất bại
Ông Lê Trí Thông, CEO PNJ

PNJ đi lên từ mô hình bán lẻ truyền thống, khi thói quen tiêu dùng, thói quen bán lẻ thay đổi, buộc phải thay đổi. Chuẩn bị con người, bộ máy kỹ thuật số (digital), đòi hỏi công nhân có kỹ năng, phương pháp làm việc mới. Trước đây nhân công dựa vào độ tỷ mỉ, khéo tay, giờ phải tham gia vào hệ thống nên cần có những kỹ năng mới.

Ông Thông cho biết, khi triển khai thử với quy mô 200 người chạy ổn nhưng khi mở rộng lên 1.000 người thì đã có sự cố xảy ra. 

Sự tiến hoá không chỉ ở phần cứng mà cả trong tư duy, cách làm - vận hành - xử lý. Đó là một ma trận mà tất cả được kết nối với nhau, không thể xử lý từng vụ việc cụ thể mà phải nhìn nó trên toàn cảnh. Đó là quá trình làm, sai, sửa, làm tốt hơn, tự chiêm nghiệm. 

"Bài học lớn nhất với chúng tôi là phải trao đổi để bình tĩnh hơn, bớt ngáo và bớt ngộ nhận. Mười mấy năm nay nói về tin học hoá nhưng đó chỉ mới là cái nhìn của người kỹ thuật chứ chưa nhìn dưới góc độ kinh doanh. PNJ đã mất một mớ tiền cho việc này", CEO của PNJ cho biết.

Cũng theo vị doanh nhân này, mỗi ngành nghề có tốc độ khác nhau, sự tiến hoá khiến mọi việc thúc đẩy sự thay đổi, không thể duy ý chí. Góc nhìn kinh doanh và góc nhìn công nghệ phải hài hoà lại với nhau, để quyết định sẽ đi theo hướng nào?

Về nguy cơ những công ty kỹ thuật số có thể nuốt các công ty truyền thống, theo ông Thông có hai mặt: Không phải kỹ thuật số lúc nào cũng là phép màu, phải có yếu tố thiên thời, địa lợi mới thành công.

Nhiều người chuyển đổi mô hình kinh doanh nhưng không đặt trong chiến lược kinh doanh, cạnh tranh thế nào với nền tảng khu vực. Cần tỉnh táo và sắc sảo để có lựa chọn rõ ràng.

Áp dụng công nghệ phải tính đến chiến lược, con người. Liên quan ngành dịch vụ, tạo giá trị cao hơn, phải trang bị kỹ năng mới, tuyển và đào tạo những người làm giá trị gia tăng cao hơn. Nhân sự, con người phải đi cùng với chuyển đổi công nghệ, nếu không lực cản trong tâm trí, lực cản lo sợ với công việc khiến chúng ta phải đối diện ngay từ đầu.

PNJ đang trong giai đoạn tăng trưởng cao, nhờ công nghệ có thể giải quyết được vấn đề tối ưu hoá lao động tốt hơn. Mỗi năm mở 50 cửa hàng mới, áp dụng công nghệ mới, số lượng người tham gia giảm đi. Nhưng ở một số công ty đang không có tăng trưởng tương tự, hiện tượng dư người xảy ra thì phải có cách giải quyết hợp lý.

Nhìn nhận về thực trạng chuyển đổi số hiện nay trong các doanh nghiệp, ông Nguyễn Hữu Thái Hoà, Giám đốc Trung tâm khoa học tư duy (Bộ Khoa học và công nghệ) cảnh báo: “Chúng ta đang có tình trạng rối loạn về chuyển đổi số. Nghe thông tin các tập đoàn phải trả giá khi chuyển đổi số, tôi cũng rơi vào trạng thái ngáo số".

Cơn hưng phấn 4.0 và những bài học chuyển đổi số thất bại 1
Doanh nhân Nguyễn Hữu Thái Hòa

Ông Hòa cho biết, mỗi năm đều cố gắng tham gia các hội thảo quốc tế và so sánh với những gì đang diễn ra ở Việt Nam thì thấy rằng "chúng ta thích nói những thứ xa rời với doanh nghiệp". Tin học hoá, điện tử hoá các doanh nghiệp ở Malaysia đã làm từ 20 năm trước, họ cũng đã số hoá hoàn toàn các tác nghiệp liên quan tới Chính phủ. 

Chia sẻ kinh nghiệm về chuyển đổi số, ông Hòa cho biết, trước khi muốn nói chuyển đổi số là gì thì phải có dữ liệu. Muốn có dữ liệu, phải mất 2 năm chuyển từ công ty tác nghiệp bình thường vào dữ liệu số. Những gì tác nghiệp đang xảy ra hãy chuyển thành dữ liệu, từ từ kiểm soát được bao nhiêu dữ liệu. Sau đó mới cho các dữ liệu này được liên thông và cuối cùng mới dùng công nghệ để giải quyết nó một cách thông minh hơn, tốc độ hơn

Giao dịch điện tử là tác động tự động quyết định trên dữ liệu nhưng các CEO hiện nay hầu hết quyết định trên cảm tính. Doanh nghiệp đang mất tiền hàng ngày mà không biết, mỗi nhân viên bán hàng đang nắm các dữ liệu, nếu họ ra đi thì dữ liệu cũng ra đi theo mà không hề biết. 

"Đừng hô hào chuyển đổi số, mua trí tuệ nhân tạo về làm gì khi chưa có dữ liệu số. Không có cơ sở dữ liệu thì lấy gì 4.0? Chúng ta đang đứng rất xa với những gì đang nói trên truyền thông, nếu không đi về các khái niệm cơ bản, thậm chí chính chúng ta sẽ tiếp tục bị ngáo số", ông Hòa cảnh báo tại CEO Forum 2019 tổ chức mới đây tại TP. HCM.

Với hơn 20 năm khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, tạo nên hệ sinh thái gần 20 dịch vụ điện tử hoạt động tại Việt Nam và 8 thị trường khác tại Đông Nam Á như FastGo, Ngân Lượng, mPOS, Vimo…Shark Nguyễn Hoà Bình, Chủ tịch Tập đoàn NextTech cho rằng: Startup muốn thành công thì đừng “ngáo giá” và “ngáo nghệ”.

Theo ông Bình, “ngáo nghệ” cũng tương tự như "ngáo giá", tức là không hiểu gì về công nghệ, lạm dụng thuật ngữ công nghệ để cố gắng gom vào sản phẩm của mình như công nghiệp 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI), Big Data, Blockchain… Thậm chí, các sản phẩm của startup không có ứng dụng nào nhưng cứ gom vào để đánh bóng tên tuổi của mình, không biết mình ở đâu, đưa ra giá trị phi lý. Đó là ảo tưởng và điều đó chỉ gây thiệt thòi cho các startup.

Phân tích những nguyên nhân của độ chậm trễ công nghệ ở Việt Nam dẫn đến nguy cơ diệt vong, ông Bình nói: "Chúng ta dường như đang lên cơn hưng phấn 4.0, kể cả gia đình cũng 4.0, thực ra câu chuyện không mới, nó diễn ra lâu rồi. Năm 2008, một nhóm doanh nghiệp điện tử đã kết hợp làm chuỗi hội thảo đi khắp các tỉnh, gào thét doanh nghiệp ứng dụng công nghệ thông tin, lên Internet, nửa năm thì chương trình chết. Nhiều doanh nghiệp đến nghe nhưng không ai chuyển động cả, dù chúng tôi đã đem rất nhiều công cụ chuyển đổi số để giới thiệu. Vấn đề chúng ta nhận thức quá chậm các công nghệ mới, đi sau rất nhiều so với doanh nghiệp nước ngoài, dẫn đến năng lực quản trị tụt hậu so với nước ngoài".

Nguyên nhân thứ hai theo ông Bình, các công ty công nghệ èo uột, không bán được hàng vì không thuyết phục được doanh nghiệp dẫn đến không sống được. Thực tế là rất nhiều doanh nghiệp điện tử mạnh thời đó đã không còn tồn tại trên thị trường, chỉ còn lại số ít như Mắt Bão, NextTech, Bkav….

Cơn hưng phấn 4.0 và những bài học chuyển đổi số thất bại 2
Shark Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch Tập đoàn NextTech

Hậu quả là các doanh nghiệp công nghệ ngoại như Grab, Uber tự mình phát triển công nghệ giết chết rất nhiều doanh nghiệp taxi truyền thống. "Doanh nghiệp công nghệ thông tin khi bị đẩy đến đường cùng, họ đã nảy ra ý tưởng tự phát triển nền tảng mới, cạnh tranh, thậm chí tiêu diệt các doanh nghiệp truyền thống", ông Bình nói.

Lấy ví dụ về NextTech, ông Bình cho biết, tập đoàn đưa ra các công cụ tối ưu đến khách hàng, cắt giảm chi phí, không lấy tiền, chia sẻ doanh thu dựa trên giá trị tiết kiệm được. FastGo hợp tác với các hãng taxi, phát triển nền tảng gọi xe, kho vận… theo kiểu góp gạo thổi cơm chung, họ có hạ tầng, mình có công nghệ sáng tạo.

Ngược lại, nếu có doanh nghiệp thấy rất khó thay đổi, công ty có mảng tự phát triển plafom, cạnh tranh với chính doanh nghiệp truyền thống. Ăn uống, chăm sóc sức khoẻ, y tế chữa bệnh… là những ngành quá bảo thủ, không chịu thay đổi. Đó chính là con đường của NextTech.

"Thông điệp tôi đưa ra chính là bài học quá khứ 10 năm trước, khi các công ty công nghệ muốn làm tri kỷ với các doanh nghiệp nhưng bị từ chối. Doanh nghiệp phải cùng nhau rút kinh nghiệm, thức thời và cởi mở hơn, để tránh sự diệt vong trong tương lai”, ông Bình nói.

Lý do khiến nhiều doanh nghiệp chuyển đổi số thất bại

Lý do khiến nhiều doanh nghiệp chuyển đổi số thất bại

Tiêu điểm -  6 năm
Chuyển đổi kỹ thuật số không phải là điều dễ dàng và những giải pháp riêng lẻ sẽ không mang lại hiệu quả.
Lý do khiến nhiều doanh nghiệp chuyển đổi số thất bại

Lý do khiến nhiều doanh nghiệp chuyển đổi số thất bại

Tiêu điểm -  6 năm
Chuyển đổi kỹ thuật số không phải là điều dễ dàng và những giải pháp riêng lẻ sẽ không mang lại hiệu quả.
Đã đến lúc du lịch Việt định vị mình bằng sự chân thật

Đã đến lúc du lịch Việt định vị mình bằng sự chân thật

Leader talk -  1 ngày

Để du lịch Việt tăng tốc bền vững, cần kiến tạo thương hiệu Authentically Vietnam - Việt Nam chân thật, mang trải nghiệm chân thật và nâng tầm giá trị cùng bản sắc quốc gia.

Ứng dụng AI: Tái thiết môi trường làm việc trong kỷ nguyên ‘AI-first’

Ứng dụng AI: Tái thiết môi trường làm việc trong kỷ nguyên ‘AI-first’

Leader talk -  3 ngày

Ứng dụng AI có trách nhiệm, đặt con người làm trung tâm là những nguyên tắc cơ bản để biến AI trở thành năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp

Góp ý dự thảo văn kiện Đại hội Đảng XIV: Động lực tăng trưởng từ kinh tế tuần hoàn

Góp ý dự thảo văn kiện Đại hội Đảng XIV: Động lực tăng trưởng từ kinh tế tuần hoàn

Leader talk -  5 ngày

Dự thảo văn kiện Đại hội Đảng XIV tiếp tục bổ sung những mục tiêu về kinh tế tuần hoàn nhằm kiến tạo mô hình tăng trưởng dựa trên tính bền vững và nhân văn.

Nỗi lo về một thế hệ 'ngừng suy nghĩ' vì phụ thuộc AI

Nỗi lo về một thế hệ 'ngừng suy nghĩ' vì phụ thuộc AI

Leader talk -  6 ngày

Sự phát triển quá nhanh của AI khiến nhiều bạn trẻ và doanh nghiệp phụ thuộc công nghệ, khó tạo giải pháp thực tiễn. Chuyên gia WEF khuyên: hãy hiểu sâu vấn đề trước khi nghĩ đến AI.

Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: 'La bàn' chiến lược cho cải cách thể chế

Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: 'La bàn' chiến lược cho cải cách thể chế

Leader talk -  1 tuần

Công cuộc 'Đổi mới lần thứ hai' với trọng tâm về cải cách thể chế chính là sứ mệnh lịch sử để nâng cấp toàn bộ hệ điều hành quốc gia, đưa đất nước thật sự bước vào kỷ nguyên vươn mình.

Bên trong căn hộ mẫu ‘view triệu đô’ của Newtown Diamond

Bên trong căn hộ mẫu ‘view triệu đô’ của Newtown Diamond

Bất động sản -  12 giờ

Với vị trí kim cương trên cung đường ven biển đẹp nhất Đà Nẵng, Newtown Diamond đem đến không gian sống đẳng cấp và tầm nhìn tuyệt mĩ mà chủ nhân tương lai có thể trực tiếp trải nghiệm tại căn hộ mẫu sang trọng, tinh tế vừa khai trương.

Sở hữu bất động sản siêu khan hiếm, Vịnh Ngọc khiến các 'tượng đài' thế giới cũng phải 'ngả mũ'

Sở hữu bất động sản siêu khan hiếm, Vịnh Ngọc khiến các 'tượng đài' thế giới cũng phải 'ngả mũ'

Nhịp cầu kinh doanh -  12 giờ

Khu Vịnh Ngọc (Vinhomes Green Paradise) đang định nghĩa lại khái niệm bất động sản siêu sang với những căn biệt thự đặt trên mặt biển hồ Lagoon 800ha lớn nhất thế giới, sở hữu tầm nhìn hướng thủy trải dài hơn 8km, đem đến trải nghiệm sống đặc quyền và giá trị độc tôn mà ngay cả ở Sentosa Cove - thủ phủ của giới triệu phú Singapore - cũng khó có được.

Xe điện Việt nổi bật tại lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm Quốc khánh Lào

Xe điện Việt nổi bật tại lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm Quốc khánh Lào

Nhịp cầu kinh doanh -  12 giờ

Khoảnh khắc dàn xe điện “make in Vietnam” xuất hiện tại lễ diễu binh, diễu hành chào mừng Quốc khánh Lào ở quảng trường Thatluang đã mang lại niềm tự hào sâu sắc cho cộng đồng người Việt tại Vientiane.

Hà Nội FC – 20 năm bền bỉ kiến tạo thế hệ kế thừa cho bóng đá Việt Nam

Hà Nội FC – 20 năm bền bỉ kiến tạo thế hệ kế thừa cho bóng đá Việt Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  12 giờ

Thành lập năm 2006 thi đấu ở hạng Ba để rồi trở thành câu lạc bộ duy nhất trong lịch sử 130 năm bóng đá Việt Nam (1896-2025): 3 năm thăng 3 hạng. Sau đó, Hà Nội tiếp tục trở thành CLB thành công nhất khi bóng đá Việt Nam chuyển từ bao cấp qua bán chuyên nghiệp rồi chuyên nghiệp trong 1/4 thế kỷ vừa qua (2000-2025).

Ứng phó với già hóa dân số: Cần mở quy định, hút tư nhân vào lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi

Ứng phó với già hóa dân số: Cần mở quy định, hút tư nhân vào lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi

Phát triển bền vững -  12 giờ

Việc chăm sóc người cao tuổi khi số lượng ngày càng nhiều lên nhanh hơn sẽ không thể chỉ trông chờ vào ngân sách nhà nước mà cần sự tham gia mạnh mẽ của khối tư nhân.

VinFast xem xét sử dụng thêm động cơ xăng cho xe điện

VinFast xem xét sử dụng thêm động cơ xăng cho xe điện

Doanh nghiệp -  16 giờ

VinFast đang xem xét việc trang bị thêm động cơ đốt trong cỡ nhỏ cho một số mẫu xe. Động cơ này sẽ đóng vai trò sạc pin giúp kéo dài quãng đường di chuyển.

Tài sản số là bài toán lớn về định danh và niềm tin

Tài sản số là bài toán lớn về định danh và niềm tin

Tài chính -  18 giờ

Tài sản số gắn liền với sự phát triển của kinh tế số, đặt ra những thách thức liên quan đến định danh dữ liệu, cũng như xây dựng niềm tin trên không gian mạng.

Đọc nhiều