Nguy cơ lạm phát gia tăng, liệu có còn dư địa giảm lãi suất?

Bình quân hai tháng đầu năm 2025, CPI của Việt Nam đã tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước. Lạm phát có dấu hiệu tăng cùng với những mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao của Chính phủ.

Trong năm 2025, Chính phủ đã nâng mục tiêu tăng trưởng GDP lên ít nhất 8% và đặt tham vọng đạt mức tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030.

Để đạt được mục tiêu tham vọng này, nền kinh tế sẽ phải giải quyết nhiều bài toán cùng lúc, trong đó có nguy cơ lạm phát gia tăng khi các biện pháp nới lỏng chính sách tiền tệ và tài khóa đang được đẩy mạnh.

Trả lời phỏng vấn với TheLEADER, các chuyên gia kinh tế cho rằng Việt Nam sẽ cần quan tâm cân bằng giữa thúc đẩy tăng trưởng và kiểm soát lạm phát. Tuy nhiên, nền kinh tế hiện có đủ năng lực để đạt được cả hai mục tiêu này cùng lúc.

Áp lực lạm phát được kiểm soát toàn diện

Theo phân tích của TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, lạm phát năm 2024 dự kiến sẽ tăng nhẹ ở mức 4-4,5%, có thể cao hơn một chút nhưng vẫn được kiểm soát dưới ngưỡng 5%, so với mức 3,63% của năm 2023.

Sự gia tăng này xuất phát từ bối cảnh nới lỏng chính sách tiền tệ nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thể hiện qua các yếu tố chính như lượng cung tiền được bơm vào nền kinh tế tăng lên đáng kể, vòng quay tiền cũng dần được đẩy nhanh để kích thích hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đồng thời, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cùng vốn đầu tư gián tiếp đều được dự báo sẽ gia tăng mạnh mẽ.

Tuy nhiên, vị chuyên gia đánh giá Việt Nam hoàn toàn có khả năng kiểm soát tốt áp lực lạm phát nhờ ba trụ cột quan trọng.

Thứ nhất, nền kinh tế đã thiết lập được nền tảng vững chắc về an ninh lương thực và năng lượng, đặc biệt với việc chủ động nguồn cung các mặt hàng chiến lược như gạo, thực phẩm và xăng dầu.

Cùng với đó, Nhà nước đang thực hiện hiệu quả cơ chế điều tiết giá cả đối với nhóm hàng hóa, dịch vụ thiết yếu do Nhà nước quản lý như điện, nước, giáo dục và y tế - những yếu tố có tác động lan tỏa mạnh đến chỉ số giá tiêu dùng.

Ngoài ra, mặc dù chính sách tiền tệ được nới lỏng nhưng Chính phủ đã thiết kế các biện pháp đồng bộ để định hướng dòng vốn vào khu vực sản xuất kinh doanh thực chất.

Cơ chế giám sát chặt chẽ cùng các biện pháp kiểm soát rủi ro đã giúp hạn chế tình trạng đầu cơ, qua đó vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vừa kiềm chế hiệu quả áp lực lạm phát.

Đặc biệt, yếu tố bên ngoài đang tạo thuận lợi khi giá cả hàng hóa toàn cầu được dự báo sẽ ổn định hoặc thậm chí giảm nhẹ trong năm 2024, bất chấp những căng thẳng thương mại quốc tế.

Đáng chú ý, các nền kinh tế lớn như Mỹ thông qua Cục Dự trữ liên bang (FED) được kỳ vọng sẽ tiếp tục lộ trình giảm lãi suất từ 1-2 lần trong năm nay, giúp giảm bớt áp lực lên tỷ giá và lạm phát nhập khẩu của Việt Nam.

Với những cơ sở nêu trên, ông Lực tin tưởng rằng mặc dù lạm phát có xu hướng tăng nhẹ nhưng sẽ được giữ trong phạm vi kiểm soát.

Dư địa giảm lãi suất vẫn còn

Trong khi đó, ông Lê Đức Khánh, Giám đốc phân tích Công ty CP Chứng khoán VPS cho biết nếu xét theo xu hướng thế giới, có thể nhận thấy lạm phát hiện nay đang có xu hướng giảm.

Tuy nhiên, câu chuyện về áp thuế, chiến tranh thương mại vẫn đang tạo ra những căng thẳng, có thể khiến lạm phát quay trở lại.

Đối với Việt Nam, so với năm ngoái, khi lạm phát ở mức khoảng 3,6%, năm nay chúng ta ước tính con số này sẽ vào khoảng 4,2 – 4,3%. Khả năng lạm phát sẽ tăng nhẹ, nhưng đây không phải là vấn đề mà chúng ta cần quá lo ngại.

Hiện tại, chính phủ đang tập trung khai thông nguồn vốn, hướng đến kỷ nguyên vươn mình, tận dụng nội lực, đẩy mạnh đầu tư công, giải ngân, tăng trưởng tín dụng và thúc đẩy kinh tế.

Đồng thời, việc sắp xếp, sát nhập các bộ, ban, ngành cũng đang được triển khai nhằm dồn lực cho phát triển.

“Do đó, kiểm soát lạm phát không phải là vấn đề ưu tiên hàng đầu trong giai đoạn này. Thay vào đó, mục tiêu quan trọng hơn là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế,” ông Khánh nhận định.

Đặc biệt, vị chuyên gia VPS cho rằng Việt Nam thậm chí vẫn còn dư địa để giảm lãi suất khi cần thiết nhờ đã kiểm soát lạm phát tốt và điều hành chính sách một cách rất linh hoạt trong những năm gần đây.

Về bản chất, lạm phát không phải là một vấn đề quá lớn đối với nền kinh tế. Điều quan trọng là phải duy trì chính sách điều hành ổn định.

Tuy vậy, ông Khánh lưu ý Việt Nam cũng cần theo dõi sát sao các động thái của các Ngân hàng Trung ương lớn như FED hay Ngân hàng Trung ương Châu Âu để có những chính sách điều hành linh hoạt.

Không gây rào cản cho chính sách tiền tệ

Ở góc nhìn thận trọng hơn, ông Trần Đức Anh, Giám đốc Vĩ mô và chiến lược thị trường Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) vẫn lưu ý về những rủi ro có thể gặp phải về vấn đề lạm phát cũng như ảnh hưởng tới thị trường trong năm 2025.

“Trong trường hợp không thể duy trì ổn định vĩ mô, có thể cần đến biện pháp thắt chặt chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát và ổn định tỷ giá,” ông Đức Anh nhận định.

Vừa qua, Chính phủ cũng đã điều chỉnh mục tiêu lạm phát từ không quá 4,5% lên không quá 5%. Điều này tạo ra dư địa chính sách rộng hơn để linh hoạt ứng phó với tình hình kinh tế.

Về khả năng kiểm soát lạm phát dưới 5%, đây là mục tiêu hoàn toàn khả thi. Trong 2-3 năm gần đây, nhu cầu tiêu dùng nội địa còn yếu, khiến lạm phát chỉ dao động trong khoảng 3-4%.

Đồng thời, giá dầu đang có xu hướng giảm mạnh, trong khi căng thẳng địa chính trị toàn cầu, như xung đột Nga - Ukraine, đang có dấu hiệu hạ nhiệt. Nếu tiến tới chấm dứt xung đột, nguồn cung lương thực và thực phẩm sẽ được cải thiện, góp phần kiềm chế giá cả.

Nhìn chung, với những yếu tố này, mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 5% sẽ không phải là rào cản đối với chính sách tiền tệ trong năm 2025.

Rủi ro từ thị trường

Nhằm hỗ trợ tăng trưởng, ngay từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước đã đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức 16%, nhằm thúc đẩy doanh nghiệp mở rộng sản xuất, tạo thêm việc làm và kích thích tiêu dùng.

Bên cạnh đó, các chính sách giảm lãi suất cũng được triển khai, giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn, qua đó đẩy mạnh đầu tư.

Nhìn chung, nền kinh tế đang bước vào giai đoạn kích thích tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng đi kèm với đó là áp lực lớn về ổn định vĩ mô.

Việc mở rộng cung tiền và tín dụng cũng làm gia tăng nguy cơ lạm phát, đặc biệt khi giá cả hàng hóa thiết yếu như thực phẩm và nhiên liệu đang có xu hướng tăng.

Một ví dụ điển hình là giá thịt heo – mặt hàng chủ chốt trong rổ tính chỉ số giá tiêu dùng (CPI), thước đo chính của lạm phát – đã tăng đột biến. Giá heo hơi tại một số tỉnh, thành đã vượt mốc 80.000 đồng/kg, đạt mức cao nhất trong 5 năm qua.

Ngoài ra, căng thẳng thương mại quốc tế gia tăng, đặc biệt là việc cựu Tổng thống Donald Trump tiếp tục theo đuổi chính sách áp thuế cao đối với hàng hóa từ Trung Quốc và một số nền kinh tế khác. Điều này có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy chi phí nhập khẩu tăng lên, từ đó tạo thêm áp lực lên lạm phát.

Trước những rủi ro này, Chính phủ yêu cầu các ngân hàng thương mại duy trì ổn định lãi suất huy động, tránh cạnh tranh đẩy lãi suất lên cao, đồng thời giám sát chặt chẽ dòng vốn để hạn chế nguy cơ bong bóng tài sản.

Từ góc độ nhà điều hành, Chính phủ quyết tâm duy trì mặt bằng lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của Ngân hàng Nhà nước cũng như các ngân hàng trung ương trên thế giới là ổn định kinh tế vĩ mô. Chỉ khi nền kinh tế vĩ mô được đảm bảo an toàn, việc hỗ trợ tăng trưởng kinh tế mới trở nên bền vững.

Điều này không chỉ đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô mà còn tạo điều kiện thuận lợi để nền kinh tế duy trì đà tăng trưởng trong trung và dài hạn.