Chỉ thị nêu rõ rằng mặc dù những hoạt động liên quan đến cấp và khai thác phiếu lý lịch tư pháp đã cơ bản đáp ứng đủ yêu cầu của người dân, doanh nghiệp, tổ chức và người có thẩm quyền, tuy nhiên những hoạt động liên quan đến phiếu lý lịch tư pháp vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, gây ra tình trạng chậm trễ, ùn ứ gây bức xúc trong dư luận xã hội trong thời gian qua.
Theo đó, có bốn nguyên nhân chính gây ra tình trạng trên.
Thứ nhất, nhận thức của một số cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân về phiếu lý lịch tư pháp và pháp luật về lý lịch tư pháp vẫn chưa đầy đủ.
Thứ hai, các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội chưa chủ động thực hiện quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp theo quy định của Luật Lý lịch tư pháp mà chủ yếu yêu cầu cán bộ, công chức, viên chức, người dân phải nộp; chưa chủ động rà soát các quy định của pháp luật có yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp trong thủ tục hành chính để cắt giảm hợp lý.
Thứ ba, việc ứng dụng công nghệ thông tin vẫn còn hạn chế, hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính ở một số địa phương còn chưa đáp ứng yêu cầu triển khai cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến.
Thứ tư, nguồn nhân lực, trang thiết bị, cơ sở vật chất và việc tổ chức công việc tại một số địa phương vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp tăng cao.
Chấn chỉnh việc lạm dụng yêu cầu nộp phiếu lý lịch tư pháp
Để kịp thời chấn chỉnh và khắc phục những tồn tại, hạn chế nguyên nhân nêu trên, nhằm tạo thuận lợi, giảm thời gian, chi phí xã hội cho người dân, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần tuân thủ nghiêm ngặt theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Luật Lý lịch tư pháp.
Cụ thể, các cơ quan, đơn vị cần tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, nhằm hạn chế tình trạng yêu cầu người dân nộp Phiếu lý lịch tư pháp bất hợp lý.
Đồng thời, những cơ quan này cần có những biện pháp chấn chỉnh việc lạm dụng yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp của tổ chức, doanh nghiệp thuộc phạm vi quản lý. Thêm vào đó, cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định, thủ tục hành chính liên quan đến Phiếu lý lịch tư pháp thuộc ngành, lĩnh vực quản lý để cắt giảm yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp không hợp lý.
Ngoài ra, các cơ quan nhà nước cần chủ động thực hiện theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 7 Luật Lý lịch tư pháp, để đưa ra những giải pháp phù hợp, hiệu quả ngăn chặn tình trạng yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp gây khó khăn, phát sinh chi phí; kịp thời phát hiện, ngăn chặn tình trạng yêu cầu cung cấp Phiếu lý lịch tư không đúng quy định pháp luật gây khó khăn, phát sinh chi phí cho người dân.
Thêm vào đó, các tỉnh cần nâng cấp hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính nhằm bảo đảm đáp ứng yêu cầu kết nối, chia sẻ, số hóa và tái sử dụng theo đúng yêu cầu của Chính phủ; đồng thời bố trí nguồn nhân lực, điều kiện làm việc để kịp thời hỗ trợ người dân trong công tác cấp giấy lý lịch tư pháp.
Bộ Tư pháp cần chủ trì, phối hợp với Bộ Công an và các cơ quan liên quan nhằm phân quyền cho Sở Tư pháp khai thác, tra cứu Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp tại Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia để phục vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp nhằm tăng tính chủ động, chịu trách nhiệm, giảm thời gian, chi phí thực hiện.
Với những tỉnh có nhiều ùn ứ, ách tắc trong xử lý việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp như Hà Nội và Nghệ An, Bộ Tư pháp cũng cần tham mưu thí điểm phân cấp việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho Phòng Tư pháp thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện và trình Chính phủ sớm nhất có thể.
Các cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp và giải quyết thủ tục hành chính cho người dân cũng cần được nhanh chóng đẩy mạnh số hóa và hoàn thiện.
Về vấn đề mức phí cung cấp thông tin lý lịch từ pháp được đánh giá là còn cao, chưa phù hợp với điều kiện của công dân, Thủ tướng chỉ thị Bộ tư pháp khẩn trương rà soát và đề xuất giảm mức phí gửi Bộ Tài chính nhằm cung cấp thông tin lý lịch tư pháp để khuyến khích thực hiện dịch vụ công trực tuyến.
Ngoài ra, hoạt động nghiên cứu, xây dựng giải pháp triển khai thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VneID cũng được triển khai, đẩy mạnh.
Cấp phiếu lý lịch tư pháp nhanh chóng, hiệu quả
Về phía Bộ công an, Thủ tướng yêu cầu bộ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan và các địa phương thực hiện hai nhiệm vụ chính.
Thứ nhất, cần đồng bộ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, cơ sở dữ liệu của cơ quan thi hành án dân sự… để cấp phiếu lý lịch tư pháp hiệu quả hơn.
Thứ hai là xây dựng giải pháp triển khai thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID. Trên cơ sở đó sơ kết, báo cáo cấp có thẩm quyền về việc triển khai thực hiện toàn quốc.
Ngoài ra, Thủ tướng yêu cầu các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, các hiệp hội tổ chức triển khai nghiêm túc chỉ thị này đối với các thành viên, nhằm hạn chế việc lạm dụng yêu cầu cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Thủ tướng cũng chỉ thị Bộ thông tin và truyền thông chủ trì, phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí thực hiện tuyên truyền các quy định về cấp Phiếu lý lịch tư pháp để các tổ chức, doanh nghiệp hiểu và thực hiện đúng, hạn chế tình trạng lạm dụng yêu cầu người dân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Thêm vào đó, Bộ thông tin và truyền thông cần chỉ đạo các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính công ích phối hợp chặt chẽ với cơ quan cấp Phiếu lý lịch tư pháp để cung ứng dịch vụ tiếp nhận, trả kết quả giải quyết hồ sơ cấp Phiếu lý lịch tư pháp tại nhà khi người dân có nhu cầu.
Cuối cùng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần tổ chức triển khai và chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý thực hiện nghiêm chỉ thị này.
Định kỳ hàng quý, những vị trí, cơ quan này báo cáo Thủ tướng Chính phủ tình hình, kết quả thực hiện trong báo cáo công tác kiểm soát thủ tục hành chính của bộ, ngành, địa phương. Cuối cùng, Văn phòng chính phủ sẽ giúp Thủ tướng Chính phủ đôn đốc các bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện chỉ thị này hiệu quả.
