Nếu để đứt gãy chuỗi cung ứng, quá trình hồi phục sau đại dịch sẽ rất gian nan!
Đại dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4 với biến chủng Delta lây lan nhanh, tấn công trực tiếp vào các khu công nghiệp, khu chế xuất, đang khiến các doanh nghiệp chịu thiệt hại nặng nề. Dịch bệnh càng kéo dài, doanh nghiệp ngày càng khó khăn trong việc duy trì phát triển và hồi phục sản xuất kinh doanh sau dịch.
Theo báo cáo đánh giá của hiệp hội các doanh nghiệp, nguyên nhân chủ yếu của các khó khăn, vướng mắc hiện nay trong quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp là do không bảo đảm được quá trình lưu thông, vận chuyển hàng hóa thông suốt.
Việc không được nhìn nhận, đánh giá đúng vai trò của đội ngũ lao động liên quan, chưa ưu tiên thực hiện các chính sách phòng dịch đã tạo ra vấn đề kiểm soát dịch bệnh trong doanh nghiệp trở nên phức tạp, tốn kém, lãng phí thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Nghiêm trọng hơn là nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng, chuỗi lao động, sản xuất, gây ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung.
Quy định về các biện pháp giãn cách xã hội, hạn chế lưu thông, vận chuyển hàng hóa của địa phương thiếu tính đồng nhất đang tạo ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình thực hiện. Theo luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law firm, sự lây lan của covid-19 và việc kiểm soát cục bộ của từng địa phương đang làm gián đoạn cách thức vận hành chuỗi cung ứng của doanh nghiệp trong quá trình hoạt động.
Trong khi đó, doanh nghiệp không thể hoạt động nếu không có sự lưu thông hàng hoá một cách liên tục. Các nhà máy, phân xưởng sản xuất được tập trung ngoài khu vực dân cư, trong các cụm công nghiệp, khu chế xuất. Nguyên vật liệu phục vụ sản xuất được tập trung ở những địa phương có điều kiện về địa lý, thổ nhưỡng hay các khu vực khác nhau. Cùng với đó, thị trường phân phối sản phẩm lại nằm trên khắp cả nước và cả thị trường nước ngoài.
"Phải hiểu rằng chuỗi cung ứng là sự tích hợp hiệu quả giữa các lĩnh vực sản xuất, vận tải, cung ứng, kho bãi và phân phối. Đó là sự kết hợp chặt chẽ, liên tục của chuỗi sản xuất và chuỗi giá trị ở mọi khâu trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp, không riêng bất cứ khâu cá biệt nào. Quản trị chuỗi cung ứng tốt giúp giải quyết cả vấn đề đầu vào, đầu ra của doanh nghiệp một cách thông suốt", ông Tú nhận định.
Trước thực trạng này, ông Tú cho rằng, so với các nước trong khu vực và trên thế giới đang dần kiểm soát được dịch bệnh và phục hồi nền kinh tế, Việt Nam lại đang ở trạng thái bùng nổ của đại dịch và mục tiêu kép rất khó được đảm bảo.
Với thế giới, việc một chuỗi giá trị ở một quốc gia này bị đình trệ, các nhà mua hàng và nhà sản xuất lớn sẽ nhanh chóng tìm kiếm và thay thế cho sự thiếu hụt chuỗi cung ứng đến từ quốc gia khác. Khi đó, việc quay trở lại chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp Việt Nam sẽ cực kỳ khó khăn và cần phải có thời gian dài.
Hệ quả của việc này sẽ không chỉ tác động đến những doanh nghiệp sản xuất trong nước mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến an sinh xã hội, việc làm cho người lao động, cũng như tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong quá trình hồi phục sau đại dịch.
Cần cho phép lưu thông toàn bộ hàng hóa phục vụ hoạt động sản xuất của doanh nghiệp
Theo luật sư Tú, tháo gỡ nút thắt, đảm bảo duy trì liên tục chuỗi cung ứng của doanh nghiệp trong mọi ngành nghề tại thời điểm dịch bệnh nhưng vẫn đảm bảo an toàn phòng dịch đang là vấn đề cực kỳ quan trọng hiện nay.
Vừa qua, Chính phủ đã có Nghị quyết 86/NQ-CP ngày 06/08/2021 yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần tập trung chỉ đạo nhằm “duy trì hoạt động sản xuất, tránh làm đứt gãy các chuỗi cung ứng lao động, hàng hóa, dịch vụ, vật tư, nguyên liệu phục vụ sản xuất nhưng phải bảo đảm cao nhất các yêu cầu về phòng, chống dịch covid-19” và “tạo điều kiện thuận lợi để vận chuyển, lưu thông hàng hóa, vật tư, nguyên liệu phục vụ sản xuất bảo đảm an toàn, liên thông, thống nhất, thông suốt giữa các tỉnh, thành phố, địa bàn”.
Trên tinh thần chỉ đạo chung đó, ông Tú cho rằng, các bộ, ngành liên quan và địa phương cần có sự phối hợp, thống nhất cách hiểu, cách thực hiện vấn đề trên cơ sở nhận thức chung nhất giữa các cấp, các địa phương với nhau nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động lưu thông hàng hoá, tránh việc mỗi địa phương một cách hiểu và vận hành như thực tế hiện nay.
Bộ Y tế cần bổ sung lực lượng lao động trong ngành vận tải hàng hoá như lái xe, phụ xe vận tải và các đối tượng khác liên quan thuộc đối tượng ưu tiên tiêm vaccine phòng chống covid-19, nhằm đảm bảo hoạt động di chuyển giữa các vùng được thông suốt và an toàn chống dịch.
Quan trọng hơn, theo ông Tú, ngoài việc vận chuyển hàng hoá, dịch vụ thiết yếu do Bộ Công thương quy định được phép lưu thông, các cơ quan quản lý nhà nước cần cho phép lưu thông toàn bộ các hàng hóa phục vụ cho hoạt động sản xuất mà doanh nghiệp đăng ký theo hướng xuất trình hồ sơ, giấy tờ doanh nghiệp đủ để chứng minh tính hợp pháp và tính cần thiết của việc di chuyển theo đúng quy định.
Thay bằng việc cấp giấy nhận diện phương tiện kèm mã QR code do Tổng cục Đường bộ cấp cho các xe ô tô vận tải hàng hóa trên toàn quốc để sử dụng để đi, đến, đi qua các địa phương áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, các địa phương cần linh hoạt cấp mã QR “luồng xanh” cho doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp vận tải, cho phép doanh nghiệp vừa chủ động trong việc duy trì hoạt động sản xuất vừa có trách nhiệm đảm bảo phòng chống dịch bệnh.
Doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp vận tải chịu trách nhiệm tự kiểm soát hoạt động của mình tại điểm đầu và điểm cuối trong chuỗi cung ứng, lưu thông, vận chuyển hàng hóa.
Song song đó, các bộ, ngành liên quan cần cung cấp một ứng dụng an toàn, xuyên suốt, cụ thể cho giới tài xế trong công tác giám sát quá trình di chuyển của phương tiện nhằm hỗ trợ kiểm soát giữa các địa phương phục vụ cho việc lưu thông phương tiện vận chuyển và phòng chống dịch.
Mặt khác, ông Tú cũng cho rằng, các địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội, nên thực hiện phương châm “1 cung đường, 2 địa điểm”, hạn chế sử dụng phương châm “3 tại chỗ” nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp chủ động cùng đồng hành và có trách nhiệm trong công tác phòng chống dịch bệnh cùng chính quyền địa phương cũng như duy trì hoạt động sản xuất.
Nhằm bảo đảm ổn định, duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh cho doanh nghiệp, Bộ Lao động, thương binh và vã hội có thể xem xét cho phép doanh nghiệp áp dụng linh hoạt quy định về giờ làm thêm trong thời kỳ dịch bệnh nhưng vẫn đảm bảo theo quy định của pháp luật về lao động, để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động, đảm bảo cho hoạt động cung ứng do tình trạng thiếu hụt lao động do không có sẵn nguồn nhân lực trọng yếu tại chỗ.
