Theo báo cáo từ Engineering News-Record (ENR) - danh sách về 250 nhà thầu đứng đầu thế giới dựa trên doanh thu hợp đồng tại thị trường nước ngoài, 76 đại diện đến từ Trung Quốc đạt doanh thu gần 119 tỷ USD năm 2018, gấp khoảng 3 lần so với mức thu được cách đây 1 thập kỷ.
Con số trên chiếm tới 24,4% doanh thu hợp đồng của các nhà thầu quốc tế hàng đầu được xếp hạng bởi ENR.
Những kết quả này cho thấy sự bứt phá mạnh mẽ của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới khi cách đây 10 năm, các nhà thầu Trung Quốc chỉ có 50 đại diện và đóng góp 11% doanh thu.
Những nhà thầu đến từ quốc gia này chiếm tới 60% doanh thu xây dựng xuyên biên giới tại khu vực châu Phi và 40% tại khu vực châu Á trừ Bắc Kinh, nắm giữ vị trí hàng đầu trong các hợp đồng về cơ sở hạ tầng giao thông, cơ sở sản xuất điện và nhà máy.
Nhờ sáng kiến Vành đai, Con đường với mục tiêu phát triển cơ sở hạ tầng giao thông toàn cầu, các doanh nghiệp Trung Quốc đã nổi lên mạnh mẽ trong các dự án đường sắt tại khu vực châu Á.
Phát triển nhiều dự án lớn tại các thị trường đã khiến Trung Quốc trở thành chủ nợ lớn nhất của nhiều quốc gia. Ảnh: Reuters.Tháng 4 vừa qua, Trung Quốc và Malaysia đã nhất trí tái khởi động thi công dự án Tuyến Đường sắt Bờ Đông (ECRL) khi Bắc Kinh đồng ý giảm chi phí hơn 5 tỷ USD, từ 16 tỷ USD trong kế hoạch ban đầu xuống còn 10,7 tỷ USD sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng.
Khởi động từ năm 2017, ECRL được phát triển bởi Tập đoàn Xây dựng Viễn thông Trung Quốc (China Communications Construction - CCCC), doanh nghiệp đứng thứ 3 trong xếp hạng của ENR với 22,7 tỷ USD doanh thu xuyên quốc gia năm 2018.
Hai nhà thầu khác của quốc gia này là Tổng công ty xây dựng năng lượng Trung Quốc (Power Construction Corp of China) và Tổng công ty xây dựng Trung Quốc (China State Construction Engineering Corp) cũng xuất hiện trong top 10 với vị trí lần lượt là 7 và 9.
Trong khi đó, các doanh nghiệp Nhật Bản dường như đang phải vật lộn khi chỉ có 4 nhà thầu nằm trong top 50 và không có đại diện nào nằm cao hơn vị trí 30.
11 doanh nghiệp Nhật Bản xuất hiện trong bảng xếp hạng của ENR với tổng doanh thu từ các hợp đồng nước ngoài đạt 19,6 tỷ USD, giảm 20% so với thập kỷ trước và chỉ chiếm 4% tổng doanh thu của 250 nhà thầu được xếp hạng.
Sự nổi lên của các nhà thầu Trung Quốc có thể thấy rõ trong lĩnh vực năng lượng - lĩnh vực trước đây quốc gia này hầu như không hiện diện.
Sở hữu thị trường nội địa rộng lớn, các nhà thầu Trung Quốc biết cách xây dựng để có thể cắt giảm chi phí. Cùng với đó, vấn đề tài chính cũng được đề nghị hào phóng cho các thị trường khách hàng nhằm đạt được nhiều đơn đặt hàng hơn.
Tuy nhiên, điều này lại đang đẩy không ít các quốc gia nằm trong sáng kiến Vành đai, Con đường vào gánh nặng nợ.
Malaysia giữa tháng 7 đã yêu cầu dừng một loạt dự án đắt đỏ với Trung Quốc cũng như tịch thu khoảng 243 triệu USD từ tài khoản ngân hàng của nhà thầu Trung Quốc do không hoàn thành công việc.
Chính quyền Pakistan tháng này cũng đang kéo các dự án tại đây chậm lại dưới áp lực từ khoản nợ khổng lồ.
Việc đầu tư lớn của Bắc Kinh vào hành lang kinh tế Trung Quốc - Pakistan đã kéo theo việc nhập khẩu ồ ạt thiết bị và vật liệu từ quốc gia này, khiến Pakistan tăng thâm hụt tài khoản vãng lai và nợ nước ngoài.
Theo báo cáo được Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) công hố hồi tháng 7, tổng nợ phải trả của Pakistan ở mức khoảng 85,4 tỷ USD, trong đó 1/4 thuộc về chủ nợ là Trung Quốc.
Giữa năm nay, Bắc Kinh đã rút lại 4,9 tỷ USD tiền tài trợ cần thiết để hoàn thành dự án đường sắt tại Kenya, từng là trọng điểm cho sáng kiến Vành đai và Con đường, khiến Kenya có thể phải sử dụng lại tuyến đường sắt cũ có tuổi đời hơn 90 năm để kết nối thương mại với Uganda.
Tại Zimbabwe, một dự án năng lượng mặt trời khổng lồ đã bị thiếu hụt kinh phí sau khi Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc rút tiền tài trợ do lo ngại các khoản nợ cũ của chính phủ Zimbabwe.
