Trăn trở của nhà tái chế nhựa hàng đầu Việt Nam

Khởi công từ năm 2019, tính đến nay, nhà máy đặt tại Long An của Nhựa tái chế Duy Tân (DTR) đã sản xuất được hàng chục nghìn tấn hạt nhựa tái sinh. Nhờ đạt được nhiều tiêu chuẩn về chất lượng và độ an toàn để dùng đóng gói thực phẩm, đồ uống nên không chỉ tiêu thụ trong nước, DTR còn xuất khẩu được hàng nghìn tấn nhựa ra 12 quốc gia, bao gồm Mỹ và một số nước châu Âu.

Hiện tại, mỗi ngày DTR có thể thu gom được khoảng 90 tấn phế liệu nhựa. Tuy nhiên, theo ông Lê Anh, Giám đốc phát triển bền vững của DTR, sản lượng nhựa tái chế mỗi ngày mới chỉ đạt khoảng 40 – 50 tấn, nghĩa là tỷ lệ hao hụt lên đến khoảng 50%.

Điều này tưởng chừng là một nghịch lý bởi DTR sở hữu công nghệ tái chế “bottle to bottle” thuộc vào loại tiên tiến hàng đầu thế giới, lại được vận hành bởi đội ngũ lãnh đạo có hàng chục năm kinh nghiệm trong ngành nhựa.

Lý giải cho nghịch lý này, ông Lê Anh cho biết, nhựa tái sinh đạt được tiêu chuẩn cao đòi hỏi rất nghiêm ngặt về đầu vào. Hiện tại, công ty sử dụng 100% phế liệu nhựa trong nước với mục đích “khép kín vòng lặp tuần hoàn ngay tại đất nước mình” nhưng phế liệu trong nước có chất lượng không ổn định do công tác phân loại chất thải tại nguồn chưa được triển khai hiệu quả.

Phân loại rác thải tại nguồn cũng là nỗi trăn trở của ông Hoàng Đức Vượng, Chủ tịch Công ty CP VietCycle, một doanh nhân có hàng chục năm đồng hành với ngành công nghiệp tái chế và cũng đang triển khai dự án xây dựng nhà máy tái chế nhựa đạt chuẩn quy mô lớn.

Phân tích kỹ hơn, ông Vượng cho biết, nhiều năm nay rác thải không được phân loại, dẫn đến phế liệu nhựa có giá trị tái chế bị nhiễm bẩn, nhiễm mùi khó chịu, rất khó để tẩy rửa sạch.

“Công nghệ khử mùi của châu Âu chắc cũng phải chào thua rác thải ở Việt Nam nếu không có phân loại rác”, ông Vượng nói.

Chính vì điều này, trong suốt hàng chục năm qua, hiếm có đơn vị nào dám sử dụng 100% phế liệu trong nước như DTR. Các nhà tái chế chủ yếu phải nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài để đảm bảo đầu vào. Còn các cơ sở tái chế nhỏ lẻ ở làng nghề, chất lượng phế liệu thấp chính là nguyên nhân cho sản phẩm tái chế kém chất lượng, đi kèm với ô nhiễm thứ cấp.

Phân loại rác thải tại nguồn đem lại lợi ích vượt xa hơn cả sự phát triển của ngành tái chế nhựa. Ông Vượng nhìn nhận, tách riêng được rác thải hữu cơ, rác thải tái chế ra khỏi những bãi rác hỗn độn là bước đầu tiên để xử lý rác thải hữu cơ làm phân vi sinh hay thức ăn chăn nuôi hay tái chế những rác thải kém giá trị như túi nylon, vỏ bánh, vỏ kẹo…, lợi ích thu được có thể lên đến hàng tỷ USD.

Thực tế, Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã quy định việc phân loại rác thải sinh hoạt thành 3 loại, bao gồm rác có thể tái chế, rác thực phẩm và các loại rác sinh hoạt khác. Lộ trình thực hiện là đến hết năm 2024, chính quyền các địa phương sẽ phải quyết định các thức tổ chức phân loại rác thải.