Từ năm 2018, theo cam kết FTA mà Việt Nam ký kết, thuế nhập khẩu ô tô từ các nước ASEAN giảm về 0%, vì vậy người tiêu dùng trong nước kỳ vọng có thể mua xe với giá rẻ hơn.
Thế nhưng, Nghị định 116/2017 do Chính phủ ban hành giữa tháng 10/2017 yêu cầu doanh nghiệp nhập khẩu ô tô phải đáp ứng một số loại giấy tờ để có thể nhập khẩu xe từ 1/1/2018 đã làm tiêu tan nhiều mong đợi của người tiêu dùng về việc giá xe giảm thêm.
Vướng Nghị định 116
Nghị định này được xem là bước thanh lọc thị trường xe nhập khẩu, hướng đến những nhà nhập khẩu chính hãng, có đầu tư bài bản và quy mô lớn nhưng nghị định này đang là rào cản với nhiều doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nhập khẩu xe cho biết chưa thể nhập xe về theo quy định mới của Chính phủ.
Toyota là hãng nhập khẩu khá nhiều dòng xe mà bán chạy nhất là Fortuner. Đây cũng là một trong những dòng xe bán tốt nhất thị trường nhưng hiện nhiều đại lý đã không còn xe bán. Theo đại diện Toyota Việt Nam, giấy chứng nhận kiểu loại chất lượng chỉ được nhà sản xuất cung cấp đối với thị trường nội địa, đối với xuất khẩu không có loại giấy như yêu cầu của Nghị định 116.
Hãng Honda cũng gặp tình cảnh tương tự khi nhiều khách hàng phàn nàn khi đặt mua CR-V thế hệ mới được nhập từ Thái Lan với giá dự kiến khoảng 1,1 tỷ đồng cho phiên bản mới nhất. Nhưng không đủ giấy tờ theo yêu cầu của Nghị định 116 nên hãng này đành phải thông quan xe trong những ngày cuối tháng 12 vừa qua để giao xe cho khách.
Do loại xe này chưa thể hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi 0% nên sau khi cộng thêm các loại chi phí khác, hãng này đã công bố giá bán cho phiên bản cao nhất tăng hơn 100 triệu đồng.
Những hãng xe khác cũng cho biết do chưa có các loại giấy tờ được quy định trong Nghị định 116 nên chưa thể nhập xe về từ đầu năm 2018 mà vẫn kinh doanh các xe đã được thông quan trước đó với thuế suất nhập khẩu từ 30%.
Nhiều doanh nghiệp nhập khẩu xe cho biết đã phải gửi thông báo tới khách hàng đặt xe để cáo lỗi và cắt đơn hàng trong thời điểm đầu năm nay vì lo ngại không có nguồn hàng về do vướng quy định này.
Theo đó, các mẫu xe nhập khẩu từ các nước ASEAN vào Việt Nam sẽ khó về nước trước thời điểm tháng 3 năm nay. Nếu tính cả thời gian kiểm định xe mất khoảng 15-20 ngày, hoàn tất thủ tục đóng thuế và đăng ký thì có thể phải đến giữa năm nay người tiêu dùng mới có xe nhập thuế 0%.
Một giám đốc công ty kinh doanh ô tô nhập khẩu tại TP. HCM cho biết, theo quy định của Nghị định 116, đơn vị nhập khẩu cần có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại xe cơ giới do nước ngoài cung cấp mà điều này thì khó triển khai vào thực tế bởi nhiều nước không cung cấp loại giấy tờ này cho xe xuất khẩu. Điều này cũng giống như việc Cục Đăng kiểm chỉ kiểm định cho xe lưu hành trong nước và không có thẩm quyền cấp cho xe xuất khẩu.
Các nước ASEAN chỉ chứng nhận cho xe nội địa. Ở Thái Lan, các xe sản xuất cho thị trường Thái là tay lái nghịch trong khi Việt Nam tay lái bên trái nên phải làm giấy chứng nhận khác, tốn nhiều thời gian hơn. Các chủng loại xe được sản xuất trong khu vực ASEAN để được hưởng thuế suất ưu đãi từ 30% xuống 0% cũng không có nhiều.
Buộc phải kiểm định mẫu xe trong lô
Một quản lý showroom tại TP.HCM cho biết vướng mắc với doanh nghiệp nhập khẩu xe là hãng cần có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại xe cơ giới do nước ngoài cung cấp và mỗi lô hàng đều phải lấy ra một xe để kiểm định. Mặt khác, không chỉ doanh nghiệp nhập khẩu xe đã qua sử dụng gặp khó mà nhiều doanh nghiệp nhập khẩu và lắp ráp cũng gặp khó trong việc nhập ô tô.
Như quy định bắt buộc kiểm định mẫu xe theo lô, quy định này sẽ gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp, làm tăng thêm chi phí trong khi chi phí này được tính vào giá bán khiến người mua chịu thiệt.
“Ví dụ đầu tháng 1 năm nay tôi nhập về một lô cùng mẫu xe, cuối tháng 1 tôi lại nhập tiếp một lô cũng mẫu xe đó, thông số kỹ thuật các xe đều giống nhau nhưng vẫn phải kiểm định cả hai lô thì thời gian và chi phí kiểm định tốn kém. Tính ra, chi phí tăng từ vài chục đến cả trăm triệu đồng cho thời gian chờ đợi kiểm định, chạy kiểm tra khí thải 3.000 km, chi phí lưu kho… mà có khi thời gian chờ cả 3 tháng, ảnh hưởng tới việc giao xe cho khách”, vị này chia sẻ.
Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) đã 4 lần gửi thư kiến nghị vấn đề này đến Chính phủ và các bộ liên quan đề đạt nguyện vọng lùi thời điểm áp dụng Nghị định 116 ít nhất 6 tháng để các doanh nghiệp nhập khẩu có kế hoạch về nguồn hàng và có thời gian chuẩn bị các giấy tờ liên quan như yêu cầu. Đồng thời VAMA mong muốn Chính phủ và các bộ liên quan có những sửa đổi với quy định về giấy chứng nhận kiểu loại chất lượng nước ngoài đối với nhà nhập khẩu ô tô.
Giá xe có đang tăng?
Trên thực tế, sau đợt khuyến mãi cuối năm 2017, hiện giá bán các mẫu ô tô trong tháng 1 năm nay đang tăng trở lại khoảng từ 10 - 40 triệu đồng.
Giá của mẫu xe thể thao đa dụng (SUV) Toyota Land Cruiser Prado TX-L được nhập khẩu nguyên chiếc từ Nhật Bản bất ngờ tăng 95 triệu đồng, lên mức 2,262 tỷ đồng đã bao gồm thuế VAT. Mẫu xe Corolla Altis có giá dao động từ 668 - 895 triệu đồng, tăng 20 - 25 triệu đồng so với thời điểm tháng 12.2017; Toyota Vios từ là 503 - 576 triệu đồng, tăng 10 - 15 triệu đồng so với cuối năm 2017.
Mẫu xe hạng sang Toyota Camry được bán với giá 987 triệu đồng - 1,292 tỷ đồng, mẫu Toyota Innova tại các đại lý hiện được bán với mức giá dao động từ 733 - 945 triệu đồng, tăng từ 15 - 20 triệu đồng so với tháng trước. Với mẫu Toyota Fortuner bản thấp nhất, giá bán đang duy trì ở mức 1,1 tỷ đồng từ đầu năm 2017 đến nay nhưng nếu mua xe vào thời điểm này thì người tiêu dùng còn phải chi thêm 150 triệu đồng để mua thêm phụ kiện.
Lý giải về điều này, một phụ trách bán hàng của showroom tại TP.HCM cho rằng do nhu cầu mua xe của người dân tăng đột biến trước Tết âm lịch trong khi nguồn cung của các hãng không đủ đáp ứng nên phải điều chỉnh chương trình khuyến mãi cho hợp lý. Ví dụ trước đây, khách hàng mua xe với giá niêm yết và được trừ thêm phần chiết khấu của đại lý thì nay họ sẽ không được hưởng phần chiết khấu nữa.
Nhiều ý kiến của giới buôn bán xe cho rằng phải chờ tới thời điểm quý 2 năm nay mới biết chắc chắn xe nhập tác động thế nào đến thị trường ô tô bởi giá xe tại thời điểm này đã gần chạm đáy qua một quá trình giảm nhiều đợt trong năm trước.
