Tiêu điểm

Bộ Tài chính vẫn quyết tăng thuế VAT nhưng đề xuất "giãn lộ trình"

An Chi Thứ sáu, 05/01/2018 - 08:05

Trước nhiều ý kiến không đồng thuận với việc tăng thuế GTGT do lo ngại sẽ ảnh hưởng mạnh đến hoạt động sản xuất và hàng triệu người dân, vừa qua Bộ Tài chính đã đề xuất giãn lộ trình tăng thuế lên 11% từ 1/1/2019 và tăng lên mức 12% từ 1/1/2020.

Đề xuất tăng thuế VAT của Bộ Tài chính bị phản đối khá gay gắt

Nhiều ý kiến cho rằng nên giữ nguyên mức thuế

Cuối tháng 8/2017 vừa qua, Bộ Tài chính đã có công văn số 10958/BTC-CST xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương có liên quan về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế.

Theo đó, bộ này đã gây sốc khi đề xuất nâng thuế VAT từ 10% lên 12% áp dụng từ 1/1/2019. Trước đề xuất tăng thuế này, nhiều ý kiến đã đồng loạt lên tiếng không đồng tình.

Thông tin từ Bộ Tài chính cho biết, đến thời điểm hiện tại, bộ này đã nhận được 89 ý kiến tham gia của các cơ quan, đơn vị góp ý về dự thảo luật. Trong đó có 20/21 bộ, ngành, 45/63 địa phương và 24 tổ chức, hiệp hội, cá nhân.

Theo đó, Bộ Tài nguyên và môi trường đề nghị Bộ Tài chính xem xét, cân nhắc việc tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng. Bởi chính sách thuế giá trị gia tăng có tác động rất lớn đối với sự phát triển của đất nước, từng doanh nghiệp cũng như cuộc sống của người dân.

“Việc tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng thông thường sẽ dẫn đến mặc bằng giá của nguyên nhiên vật liệu, thiết bị máy móc, thực phẩm, nhân công tăng lên gây áp lực lớn đối với nền kinh tế”, bộ này lo ngại.

Đồng quan điểm, Bộ Lao động, thương binh và xã hội cho rằng việc tăng thuế giá trị gia tăng sẽ tác động mạnh đến người dân, đặc biệt là người nghèo, người lao động có thu nhập thấp. Bởi, tăng thuế giá trị gia tăng sẽ làm tăng giá bán sản phẩm là hàng hóa, dịch vụ, giảm sức cạnh tranh của hàng hóa. Do đó, bộ này đề nghị Bộ Tài chính cần nghiên cứu kỹ, thận trọng khi đề xuất tăng thuế.

Tăng thuế VAT: Câu hỏi cho Kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới Sebastian Eckhardt

Dẫn tính toán của Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và đầu tư cho hay, việc tăng thuế VAT từ 10% lên 12% sẽ gây tác động đến các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô như tăng trưởng GDP giảm 0,5%, chỉ số giá tiêu dùng tăng 2,28%.

Do vậy, để thực hiện các mục tiêu về phát triển kinh tế - xã hội, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và đảm bảo nuôi dưỡng nguồn thu bền vững, đề nghị Bộ Tài chính “cân nhắc việc đề xuất điều chỉnh thuế suất thuế giá trị gia tăng trong giai đoạn hiện nay”.

Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cũng cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, nên giữ nguyên mức thuế suất như cũ, không tăng trong 3 năm đầu (kể từ khi Luật này có hiệu lực). Thay vào đó, sẽ thực hiện mức tăng như đề xuất trong dự thảo kể từ năm thứ 4 trở đi.

Hiệp hội này cũng nhắc đến việc hàng năm, Chính phủ đều điều chỉnh tăng mức lương tối thiểu vùng cho người lao động làm việc trong các doanh nghiệp, tuy nhiên tiền lương tối thiểu vẫn chưa đáp ứng được mức sống tối thiểu (hiện đáp ứng được khoảng 90%).

Vì vậy, để đảm bảo ý nghĩa của việc Chính phủ tăng lương tối thiểu hàng năm cho người lao động có được tác động tích cực nhất, rất cần phải xem xét cẩn trọng lộ trình tăng thuế giá trị gia tăng.

Bộ Tài chính khẳng định "tăng thuế VAT là cần thiết"

Giải trình các ý kiến phản hồi trên của các bộ ngành, địa phương, hiệp hội doanh nghiệp, Bộ Tài chính khẳng định việc tăng thuế VAT là cần thiết.

Theo bộ này lý giải, các loại thuế gián thu đều có tính chất lũy thoái so với thu nhập (người có thu nhập cao và người có thu nhập thấp đều phải trả một khoản thuế như nhau khi tiêu dùng cùng một loại hàng hóa, dịch vụ).

Do vậy, khi tính tỷ lệ điều tiết thuế/thu nhập thì người có thu nhập thấp có tỷ lệ cao hơn so với người có thu nhập cao. Tuy nhiên mức độ ảnh hưởng này còn phụ thuộc vào hàng hóa, dịch vụ mà người tiêu dùng sử dụng.

Để giảm bớt tính lũy thoái của thuế gián thu, các nước trên thế giới trong đó có Việt Nam quy định một số nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT hoặc thuộc đối tượng chịu thuế GTGT nhưng ở mức thuế suất ưu đãi (thấp hơn mức thuế suất phổ thông) để giảm bớt gánh nặng thuế cho người có thu nhập thấp.

Dẫn nghiên cứu của Ngân hàng thế giới, Bộ Tài chính cho rằng, các hộ gia đình giàu thường có xu hướng tiêu dùng nhiều hơn, và dùng nhiều hàng hoá đắt đỏ hơn nên họ trả phần lớn thuế GTGT. Vì vậy, thuế suất thuế GTGT thấp thực sự mang lại lợi ích cho người giàu hơn người nghèo.

Theo Kết quả khảo sát mức sống dân cư Việt Nam năm 2014 do Tổng cục thống kê công bố, nhóm thu nhập thấp nhất thì dành tới 59,6% thu nhập để chi mua lương thực, thực phẩm, y tế, giáo dục; ngược lại nhóm thu nhập cao nhất chỉ dành 39,6% tổng thu nhập để chi cho các hàng hóa, dịch vụ trên.

Các hàng hóa, dịch vụ này đa số thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế GTGT với mức thuế suất ưu đãi nên việc điều chỉnh tăng thuế suất thuế GTGT sẽ tác động rất nhỏ đến chi tiêu của nhóm hàng hóa, dịch vụ này, Bộ Tài chính lỹ giải.

Tuy nhiên, bộ này cũng thừa nhận việc tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng từ mức 10% lên mức 12% có thể tác động đến chi tiêu của hộ gia đình có thu nhập thấp.

Theo Bộ Tài chính, đối với những hộ có thu nhập thấp dễ bị tổn thương thì cần có những giải pháp hỗ trợ về an sinh, xã hội như chi cho giáo dục, y tế, cơ sở hạ tầng, để đem lại lợi ích nhiều hơn cho người nghèo. Hiện nay, Chính phủ đã có những chính sách hỗ trợ như: Hỗ trợ tiền điện cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội 49.000 đồng/tháng.

Bên cạnh đó, bộ này cũng cho rằng, do thuế GTGT là sắc thuế tiêu dùng và đối tượng chịu thuế GTGT là hàng hóa, dịch vụ phục vụ cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng tại Việt Nam nên việc điều chỉnh thuế suất có thể tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và tác động đến tiêu dùng của người dân.

Do vậy, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của các bộ ngành và đề xuất giãn lộ trình tăng thuế suất thuế GTGT.

Theo đó, từ ngày 01/01/2019 tăng thuế GTGT từ 10% lên 11%; từ ngày 01/01/2020 tăng từ mức 11% lên mức 12% để giảm tác động của việc tăng thuế đến sản xuất kinh doanh và tiêu dùng.