Câu chuyện kinh doanh tài sản trí tuệ Việt Nam: SKINART và quyền tác giả

Là một tổ chức chuyên giảng dạy các khóa học về da liễu và mỹ phẩm, SKINART đã quyết định đăng ký quyền tác giả cho những chương trình giảng dạy của mình và lên chiến lược kinh doanh đối với những tài sản trí tuệ của mình từ rất sớm.

SKINART tin rằng, khi đăng ký bản quyền một cách đầy đủ, ngoài việc được bảo vệ hợp pháp, doanh nghiệp sẽ thu được những nguồn lợi thụ động trong tương lai. Đây là một trong những chiến lược quản trị tài sản trí tuệ của doanh nghiệp.

Dưới đây là trao đổi giữa luật sư sở hữu trí tuệ Trâm Nguyễn và bà Hải Lam (Liuhlam),CEO của SKINART, về chiến lược quản trị tài sản trí tuệ của công ty. 

Mời Hải Lam giới thiệu một chút về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mình.

Skinart là một tổ chức giáo dục chuyên nghiệp, tạo ra các khóa học về da liễu, mỹ phẩm, phương pháp điều trị và nâng cấp sắc đẹp, sử dụng kiến thức chuyên môn, kiến thức cực kì thực tế, có thể áp dụng trong hành nghề thực tế, kết hợp cùng sự đào tạo sáng tạo của các bác sĩ và chuyên gia lâm sàng ứng dụng.

Hiện tại, SkinArt chưa hoàn toàn trở thành hoạt động kinh doanh chính của tôi, nhưng sẽ là trọng điểm trong 5 năm tới. Tôi thường dành 5 tiếng mỗi ngày cho Skinart, 3 tiếng còn lại cho các công việc khác. Thường thì tôi dành 2 tiếng để cùng bác sĩ chuyên môn xây dựng giáo trình mới, 2 tiếng chương trình hỗ trợ đào tạo cho học viên từ xa..., 1 tiếng để thảo luận với team marketing online, một thời gian cố định thì tôi sẽ xử lý các vấn đề vận hành doanh nghiệp cùng với phòng kế toán tài chính, phòng nhân sự.

Ngoài ra, cứ một tuần một tới hai tiếng tôi sẽ dành thời gian làm việc với Luật sư SHTT và bộ phận Marketing liên quan tới vấn đề quyền tác giả, bởi vì trên thị trường hiện nay, trở ngại chính mà các học viện trong ngành công nghệ làm đẹp gặp phải khi tiếp thị liên quan đến bản quyền và liên quan đến việc điều hướng bối cảnh phức tạp của quyền sở hữu trí tuệ. Thách thức này phát sinh khi các học viện sử dụng các tài liệu có bản quyền, chẳng hạn như hình ảnh, video hoặc âm nhạc, trong các chiến dịch tiếp thị của họ mà không có được các quyền cần thiết.

Việc lạm dụng nội dung có bản quyền có thể dẫn đến tranh chấp pháp lý, hình phạt tài chính và tổn hại đến danh tiếng của học viện. Ngoài ra, các học viện trong ngành công nghệ làm đẹp cũng phải bảo vệ nội dung gốc của chính họ khỏi việc sử dụng trái phép. Cũng như các anh em trong ngành ở VN và trên thế giới, Lam và bộ phận Marketing phải học hỏi từ nguồn luật đáng tin cậy và xin ý kiến của luật sư để vượt qua những thách thức này, điều cần thiết là phải trau dồi hiểu biết sâu sắc về luật quyền tác giả và đảm bảo tuân thủ mọi chính sách khi tiếp thị.

Duy trì sự sáng tạo theo yêu cầu của doanh nghiệp có khó không? (như tạo ảnh và video cho TikTok và Facebook…) Tại sao/ Tại sao không?

Duy trì sự sáng tạo trong lĩnh vực đào tạo da liễu thẩm mỹ của chúng tôi có những điểm khó và điểm dễ nhất định, bởi ngày nay công nghệ khoa học làm đẹp rất phát triển, mỗi ngày đều có những công nghệ mới ra đời, cũng như càng ngày càng có nhiều bác sĩ, chuyên gia lâm sàng trong lĩnh vực này hợp tác cùng chúng tôi. Tuy nhiên, khi Skinart phát triển tới cấp độ hiện tại, tôi phải thừa nhận rằng duy trì sự sáng tạo trong hoạt động kinh doanh hàng ngày có thể là một nhiệm vụ đầy thách thức.

Một trong những trở ngại chính là tính chất thường xuyên của công việc, có thể dẫn đến sự đơn điệu và bóp nghẹt tư duy đổi mới. Ngoài ra, hạn chế về thời gian và thời hạn họp thường buộc nhân viên phải ưu tiên hiệu quả hơn tính sáng tạo. Không chỉ có Skinart, tôi tin rằng các doanh nghiệp khác có thể cũng sẽ phải vật lộn với nguồn lực hạn chế, gây khó khăn cho việc đầu tư vào những ý tưởng mới hoặc tạo cơ hội cho nhân viên phát triển các kỹ năng sáng tạo.

Hơn nữa, văn hóa tổ chức và phong cách lãnh đạo đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự sáng tạo; một hệ thống phân cấp cứng nhắc hoặc thiếu giao tiếp cởi mở có thể cản trở dòng ý tưởng tự do. Để vượt qua những thách thức này, tôi thường xuyên sử dụng các công cụ online để hỗ trợ nhân viên sản xuất nội dung và sản phẩm mang nhiều tính sáng tạo hơn, đồng thời tôi bắt đầu để tâm tới chăm sóc sự khỏe mạnh về tâm lí của nhân viên hơn.

Công việc kinh doanh của bạn đang diễn ra như thế nào?

Tôi đang sống tại Hà Nội, tuy nhiên công việc kinh doanh của tôi trải dài khắp hình chữ S việt nam, và đang có xu hướng lan sang các nước lân cận. Điều đó vừa là một thử thách vừa là một cơ hội của Skinart, bởi vì thông thường các công việc giáo dục được triển khai trực tiếp theo hình thức truyền thống.

Nhưng hiện nay chúng tôi đã triển khai những khóa học online từ xa với các bài giảng video chi tiết, mức độ khó của bài giảng phụ được nâng cấp theo trình độ tốt nghiệp của học viên qua từng khóa học. Do vậy, công việc kinh doanh của chúng tôi hiện tại cũng có thể cho là hoạt động ổn định so với giai đoạn vài tháng đầu tiên.

Bạn hiểu như thế nào về sở hữu trí tuệ và đang nắm những quyền sở hữu trí tuệ nào? ( nhãn hiệu, sáng chế, bản quyền..)

Vào thời điểm đầu lập nghiệp, tôi chỉ chú trọng vào việc kiếm tiền kiếm khách, cái đó là cái quan trọng nhất, cũng là thứ duy nhất tôi quan tâm. Chỉ khi tài liệu về bài giảng tôi xây dựng bị tuồn ra ngoài cho một bên khác, tôi mới nhận ra rằng, nếu không có phương án bảo vệ tài sản trí tuệ hợp lí, tôi có thể cứ làm việc vất vả và người khác có thế dễ dàng lấy công sức chất xám và tài sản của tôi đem bán.

Bởi vậy, tôi đã nhờ luật sư SHTT tại văn phòng luật IPCOM Việt Nam chỉ dạy và phối hợp xây dựng một phương án dài hơi về việc bảo hộ và thương mại hóa chất xám. Tôi đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu công ty, một số nhãn hiệu sản phẩm và đăng ký bảo hộ quyền tác giả cho một số sản phẩm giảng dạy. Giờ đây, tôi cảm thấy an tâm để có thể kinh doanh cũng như gọi vốn bởi tôi biết tôi nắm trong tay quyền sở hữu các tài sản trí tuệ của mình.

Bạn sẽ làm gì để để bảo vệ sản phẩm của SKINART nếu phát hiện vi phạm?

Đã từng nhìn thấy hệ quả của việc sản phẩm và chất xám của mình bị ăn cắp, tôi rất quan tâm tới các bước phòng tránh, bảo vệ và các bước xử lí khi có vấn đề vi phạm tài sản trí tuệ xảy ra. Hàng tuần, tôi nói chuyện với luật sư SHTT của mình về nỗi lo lắng bị vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và việc phòng ngừa vi phạm. Ngoài ra, tôi cũng chủ động trong việc đăng kí bảo hộ các hình thái bảo hộ khác nhau. Tôi và luật sư của mình cũng lên kế hoạch cho việc vi phạm xảy ra mà buộc phải kiện ra tòa.

Với tôi, thời gian rất quý giá và bận rộn. Vì vậy, tôi phải có một luật sư SHTT để thường xuyên hỏi về vấn đề sở hữu trí tuệ. Ngay khi trên mạng xuất hiện những bản sao, hoặc biết rằng ai đó có có ý định ăn cắp những giáo trình, video giảng dạy mà tôi đã đăng ký bản quyền, tôi sẽ ngay lập tức liên hệ với luật sư sở hữu trí tuệ của mình để tìm hướng giải quyết.

Bạn biết tới quyền tác giả và bảo vệ quyền tác giả như thế nào?

Liuhlam: Là một chủ doanh nghiệp, tôi đã dành thời gian để học về quyền tác giả bằng cách tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý trong ngành SHTT, luật sư SHTT cũng như đọc các tài liệu liên quan. Tôi cần hiểu luật bản quyền để bảo vệ tài sản trí tuệ của doanh nghiệp mình và tôn trọng quyền của người khác.

Tôi tin rằng bản quyền là một công cụ hiệu quả cho người sáng tạo vì một số lý do:

Với tôi, quyền tác giả cấp cho người sáng tạo độc quyền đối với tác phẩm của họ, ngăn người khác sử dụng, sao chép hoặc phân phối trái phép. Điều này cho phép người sáng tạo, như tôi, duy trì quyền kiểm soát đối với công việc của họ và bảo vệ khoản đầu tư thời gian, công sức và tài nguyên mà đã bỏ ra.

Dù nhiều người không tin, nhưng đầu tư vào quyền tác giả có thể tạo ra dòng tiền thụ động trong khoảng 5-10 năm sau. Tôi tin vào đầu tư lâu dài. Quyền tác giả cho phép tôi kiếm tiền thông qua việc bán, cấp phép hoặc khai thác tác phẩm. Những nguồn thu này mang lại động lực tài chính để tôi tiếp tục sản xuất nội dung mới. Cuối cùng, điều này mang lại lợi ích cho cá nhân tôi và nền kinh tế nói chung.

Bởi vậy Skinart lấy bảo hộ quyền tác giả và tôn trọng các tài sản trí tuệ làm cốt lõi để xây dựng và phát triển. Tôi từng có nhiều dự án kinh doanh và khởi nghiệp, nhưng với tôi Skinart là dự án khởi nghiệp trí tuệ sáng tạo độc đáo nhất. Tôi tin rằng hiểu biết về SHTT và biết cách bảo vệ tài sản trí tuệ là cực kì thiết yếu, mang tính sống-còn trong thời đại kinh doanh mới.

Tôi đang có kế hoạch mở rộng kinh doanh sang một số quốc gia khác trong tương lai gần. Và để kinh doanh thuận lợi, hiệu quả, tránh bị vi phạm quyền sở hữu ở môi trường nước ngoài, tôi sẽ đăng kí bảo hộ SHTT ở những quốc gia này. Rõ ràng, việc đăng ký nhãn hiệu, bản quyền và tư vấn luật sư SHTT sẽ giúp chúng tôi mở rộng thị phần trong tương lai. 

Với số lượng sản phẩm đa dạng, chúng tôi sẽ đăng ký bảo hộ thêm nhiều sản phẩm trong thời gian tới. Tôi cũng từng cân nhắc đến việc đăng ký sáng chế cho sản phẩm của mình. Tuy nhiên sau khi tham khảo ý kiến luật sư SHTT và xem luật sư audit (kiểm nghiệm) công thức mỹ phẩm thì dựa trên kết quả, tôi quyết định chưa đăng kí sáng chế ở thời điểm này. 

Bằng kinh nghiệm của mình, tôi nhận thấy sở hữu trí tuệ đóng vai trò và rất quan trọng đối với sự thành công của SKINART ở thời điểm hiện tại và trong tương lai.

Xin chân thành cảm ơn bạn!

Trao đổi giữa luật sư sở hữu trí tuệ và Trâm Nguyễn và SKINART là bài viết đầu tiên trong series “Câu chuyện kinh doanh tài sản trí tuệ Việt Nam” do TheLEADER và văn phòng luật IPCOM thực hiện. Đây là chuỗi bài chia sẻ những câu chuyện về quản trị và kinh doanh tài sản trí tuệ của các doanh nghiệp Việt Nam.

Hoạt động bảo vệ và kinh doanh tài sản trí tuệ đã trở nên rất phổ biến và phát triển trên thế giới. Theo thống kê của WIPO, cho đến năm 2019, tại những công ty có vốn hóa thị trường hơn 200 triệu đô la, tài sản vô hình đã chiếm đến 70% giá trị doanh thu và đang có xu hướng gia tăng. 

Tuy nhiên, hoạt động bảo hộ và kinh doanh tài sản trí tuệ mới chỉ là manh nha tại Việt Nam trong những năm gần đây. Cùng với đổi mới sáng tạo, đây là hoạt động mà nhà nước đang khuyến khích đẩy mạnh, đồng thời là xu hướng lớn mà doanh nghiệp nên nhanh chóng nắm bắt trong thời gian sắp tới.