Đây là kết luận chỉ đạo của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp về hoàn thiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 (Quy hoạch điện VIII) vừa diễn ra tại Hà Nội.
Theo đó, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Công thương, cơ quan tư vấn lập quy hoạch khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến, tiếp tục hoàn thiện Quy hoạch điện VIII.
Cụ thể, quy hoạch phải đảm bảo đồng bộ, kế thừa các mặt tích cực và hiệu quả của quy hoạch trước đây; tối ưu phát triển nguồn điện và lưới điện truyền tải để cung cấp điện cho phụ tải, giảm tối đa truyền tải liên vùng; tối ưu hóa các nguồn điện chạy nền cùng với các nguồn điện năng lượng tái tạo; khai thác hợp lý, hiệu quả tiềm năng năng lượng sơ cấp của đất nước, góp phần thúc đẩy phát triển các vùng kinh tế.
Các kịch bản, lộ trình chuyển đổi năng lượng công bằng cần tính toán dựa trên tiến bộ của khoa học công nghệ, tiềm năng và nhu cầu, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt cần tối ưu hóa về kinh tế để làm cơ sở quyết định.
Trong bối cảnh ngành năng lượng trên thế giới phát triển rất nhanh do tiến bộ của khoa học, công nghệ và quá trình chuyển đổi năng lượng, yêu cầu đặt ra đối với Quy hoạch điện VIII là cần có cách tiếp cận mới, trong đó có các yếu tố động và mở. Quy hoạch phải đảm bảo yêu cầu tổng thể, đồng bộ, an ninh năng lượng cho nền kinh tế, cân bằng giữa các nguồn điện, phụ tải điện, lưới điện với giá thành hợp lý, phù hợp với điều kiện phát triển của đất nước (yếu tố tĩnh).
Bên cạnh đó, yếu tố động và mở là phương án lộ trình, chuyển dịch năng lượng công bằng phù hợp với điều kiện của khoa học và công nghệ, quản trị tiên tiến, để chủ động điều hành linh hoạt, hiệu quả với mục đích đem lại lợi ích kinh tế cao nhất cho nền kinh tế, lợi ích tốt nhất cho nhân dân.
Cơ quan tư vấn lập quy hoạch và các cơ quan quản lý chịu trách nhiệm rà soát lại số liệu đánh giá hiện trạng nguồn và lưới điện truyền tải, tiến độ các dự án đang triển khai, dự báo chính xác nhu cầu điện cho phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu điện sinh hoạt cho nhân dân, yêu cầu đảm bảo an ninh năng lượng để đảm bảo tính khả thi của quy hoạch.
Bổ sung nghiên cứu theo hướng quy hoạch động, mở đối với nguồn điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối, điện rác theo tiềm năng và khả năng tự sản, tự tiêu cùng với giải pháp cân bằng, ổn định hệ thống điện như thủy điện tích năng, pin tích điện, sản xuất hydrogen, amoniac xanh…, đặc biệt cần có cơ chế để phát triển điện áp mái cho sinh hoạt ở khu vực có khả năng thiếu điện sinh hoạt trong những năm tới.
Cần làm rõ số liệu quy hoạch điện mặt trời các dạng áp mái, tự sản tự tiêu hoặc thực hiện theo hình thức mua bán điện trực tiếp. Rà soát các số liệu tiềm năng điện gió ngoài khơi, tính toán quy hoạch điện gió cho sản xuất hydrogen, amoniac xanh...
Đối với nguồn điện sinh khối, Phó thủ tướng chỉ đạo cần báo cáo kỹ thêm về tiềm năng, hiệu quả, đồng thời xem xét khả năng tăng quy mô nguồn điện sinh khối trong quy hoạch cho phù hợp. Đồng thời, bổ sung, đánh giá thêm khả năng phát triển các nguồn điện tích năng, pin lưu trữ để bảo đảm vận hành an toàn, tin cậy, hiệu quả hệ thống điện quốc gia tích hợp quy mô lớn các nguồn điện gió và mặt trời...
Quy hoạch điện VIII là quy hoạch ngành quốc gia rất quan trọng, phải đáp ứng nhịp điệu phát triển kinh tế, xã hội theo các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; đúng định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tại Nghị quyết 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị; bám sát các định hướng phát triển trong Quy hoạch tổng thể quốc gia (thông qua tại Nghị quyết 81/2023/QH15 ngày 9/1/2023) và các cam kết, thỏa thuận quốc tế.
Từ cuối năm 2021, Bộ Công thương chính thức trình Chính phủ dự thảo Quy hoạch điện VIII, quy hoạch ngành quốc gia rất quan trọng thực hiện các mục tiêu của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025... Tuy nhiên, qua nhiều lần chỉnh sửa, trình lại nhưng dự thảo vẫn chưa được thông qua, phê duyệt.
Thời gian trước, việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 – 2021, cụ thể là những bất cập trong Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh đã được cơ quan chức năng bóc tách, trong đó có nguyên nhân chính từ công tác quản lý nhà nước về quy hoạch còn nhiều vấn đề.
Điển hình, theo Phó thủ tướng Lê Văn Thành, việc xây dựng các quy hoạch điện, quy hoạch năng lượng, cơ chế điều hành giá điện, đặc biệt là giá FIT với năng lượng tái tạo còn bất cập, chưa hợp lý.
