Thông tin trên được Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) đưa ra trong đề xuất hỗ trợ và thúc đẩy kinh tế xanh tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) mới đây.
Phát biểu tại VBF, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI, cho biết nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức được trách nhiệm với môi trường, cho rằng quy mô quá nhỏ để gây hại cho môi trường. Nhiều doanh nghiệp không có nhân lực am hiểu về pháp luật môi trường, trong khi các quy định môi trường còn phức tạp.
Cùng với đó, chi phí tuân thủ các quy định môi trường còn cao, không hợp lý, khiến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bị giảm trước mắt.
Số liệu khảo sát của VCCI cho thấy 44% doanh nghiệp trong nước và 38% doanh nghiệp FDI thừa nhận chưa tuân thủ đầy đủ các quy định môi trường. Mức độ tham gia các chương trình bảo vệ môi trường tại địa phương của doanh nghiệp còn hạn chế (37%).
Đáng chú ý, 91% doanh nghiệp cho rằng bảo vệ môi trường là trách nhiệm của chính quyền địa phương, và tỷ lệ doanh nghiệp cho rằng chính họ cũng cần có trách nhiệm lại thấp hơn.
Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI. Ảnh: MPI. Bên cạnh vấn đề về mức độ tuân thủ quy định môi trường, ông Tuấn cho biết cộng đồng doanh nghiệp còn đối mặt với các thách thức khác, như mức độ hiểu biết, quy định môi trường của doanh nghiệp Việt Nam, mức độ đầu tư của doanh nghiệp cho đổi mới, thực hành xanh mới ở mức độ khởi đầu.
Đơn cử, chưa đầy 1/3 doanh nghiệp tư nhân trong nước cho biết họ hiểu rõ các quy định môi trường, dù đến hơn 2/3 doanh nghiệp cho biết đã bị ảnh hưởng tiêu cực bởi biến đổi khí hậu.
6 khuyến nghị
Đại diện VCCI đưa ra 6 khuyến nghị để hiện thực hóa các định hướng phát triển và triển khai hiệu quả kinh tế xanh và phát triển bền vững.
Thứ nhất là tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp trong xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thực thi pháp luật về môi trường.
Thứ hai là tạo thuận lợi trong tiếp cận thông tin về chính sách, pháp luật về môi trường, phát triển bền vững. Các cơ quan nhà nước cần nâng cao hiệu quả công tác phổ biến các chính sách, quy định để các doanh nghiệp (đặc biệt là các doanh nghiệp quy mô siêu nhỏ, nhỏ) dễ dàng tiếp cận thông tin hơn.
Thứ ba là xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về tăng trưởng xanh, khuyến khích, ưu đãi doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ cao, công nghệ sạch.
Theo ông Tuấn, cần tiếp tục xây dựng, đa dạng hóa hơn nữa các chính sách để ưu đãi các doanh nghiệp đầu tư theo hướng sử dụng công nghệ cao, công nghệ sạch, ít tiêu hao năng lượng, tài nguyên, phát thải thấp, thân thiện với môi trường.
Cùng với đó, xây dựng các bộ tiêu chí để sàng lọc, lựa chọn, đánh giá các dự án đầu tư sử dụng công nghệ cao, công nghệ thân thiện với môi trường…
Thứ tư là cần theo dõi, đánh giá thực thi chính sách về bảo vệ môi trường, phát triển xanh, phát triển bền vững ở cấp địa phương. Bên cạnh hoàn thiện khung khổ chính sách, việc thúc đẩy thực thi chính sách cũng hết sức quan trọng, vị đại diện VCCI nhấn mạnh.
Thứ năm là tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vốn cho tăng trưởng xanh cho doanh nghiệp. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy trong tăng trưởng xanh, nguồn đầu tư tư nhân mới đóng vai trò quyết định.
Do đó, các cơ quan nhà nước cần xây dựng cơ chế để thúc đẩy các chương trình tín dụng xanh từ các tổ chức tài chính trong và ngoài nước, tạo điều kiện thuận lợi cho các công cụ tài chính xanh như tín chỉ carbon, trái phiếu xanh, thị trường mua bán carbon…
Thứ sáu là tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, với trọng tâm là cải cách về thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp.
“Trong bối cảnh thế giới có nhiều yếu tố rất bất ổn, Việt Nam cần đưa ra thông điệp mạnh mẽ về sự cam kết ổn định chính sách trong nước, lấy ổn định chính sách trong nước để bù đắp cho những bất ổn trên thế giới. Đây là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bứt phá của Việt Nam trong thời gian tới”, ông Tuấn nêu ý kiến.
