Theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong năm 2022, Việt Nam tiêu thụ khoảng 18,7 triệu tấn thép thô, giảm 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu giảm mạnh 32% xuống 745 nghìn tấn.
Tình trạng khó khăn khiến tồn kho doanh nghiệp thép tăng cao, nhiều doanh nghiệp đã quyết định đóng các lò cao của mình do dự báo tiêu thụ tiếp tục giảm mạnh.
Mặc dù vậy, những khó khăn nhất của ngành thép có thể đã đi qua. Trong báo cáo mới đây, Công ty Cổ phần Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC) cho rằng hàng tồn kho giá cao phần lớn đã được thanh lý hết vào trong 6 tháng cuối năm 2022. Các doanh nghiệp thép thường duy trì lượng nguyên vật liệu đủ cho 3 tháng bán hàng, và đã liên tục cắt giảm công suất từ tháng 7, thậm chí, đóng lò như Hoà Phát và Pomina.
Ngoài ra, lượng tồn kho thép toàn ngành đã về mức thấp nhất trong 5 quý. Kết thúc tháng 12/2022, hàng tồn kho thép các loại đã giảm còn 990.000 tấn (giảm 29% so với cùng kỳ năm ngoái). Trong đó, tồn kho xây dựng giảm 28% so với cùng kỳ năm ngoái, tôn mạ giảm 16%, HRC/CRC giảm 46%.
Bên cạnh đó, giá nguyên liệu sản suất đã duy trì ở mức thấp từ tháng 7/2022, giúp giảm giá vốn hàng tồn kho trong thời gian tới.
Tính đến cuối tháng 12/2022, lượng hàng tồn kho của các doanh nghiệp thép đã giảm đáng kể.
Doanh nghiệp lớn nhất ngành là Hoà Phát ghi nhận tồn kho còn khoảng 35.737 tỷ đồng, giảm 18% so với hồi đầu năm và giảm 40% so với hồi tháng 6. Đồng thời đây là mức thấp nhất trong 2 năm trở lại đây. Việc giảm hàng tồn kho giúp tập đoàn giảm gánh nặng vốn lưu động và chi phí tài chính.
Vòng quay hàng tồn kho trong quý IV cũng được rút ngắn xuống 122 ngày, so với mức 126 ngày hồi quý III; nguyên vật liệu còn 61 ngày, thành phần và chi phí sản xuất kinh doanh dở dang còn 55 ngày.
Pomina là doanh nghiệp có lượng hàng tồn kho giảm mạnh nhất tới 74% so với đầu năm xuống 1.235 tỷ đồng. Cũng như Hoà Phát, hồi tháng 10, Pomina đã chủ động dừng sản xuất lò cao khi hoạt động tiêu thụ khó khăn và giảm bớt áp lực hàng tồn kho. Lò cao của Pomina hoạt động động từ cuối năm 2020 và đến tháng 3/2021 công suất đạt khoảng 90%.
Giai đoạn cuối tháng 12 - đầu tháng 2, thị trường thép ấm dần trở lại, các nhà máy thép liên tục tăng giá với tổng mức tăng khoảng 1 triệu đồng/tấn. Điều này khiến thị trường trở nên bình ổn hơn trước, thúc đẩy việc tiêu thụ và từng bước tái tạo tồn kho.
Chứng khoán BSC dự báo sang năm 2023, trong quý 1 mặt bằng giá thép nói chung có thể phục hồi 2-3% nhờ tính mùa vụ, cũng như giá thép thế giới phục hồi khi Trung Quốc mở cửa.
Do vậy, BSC cho rằng lợi nhuận doanh nghiệp ngành thép sẽ cải thiện trong quý 1. Trong đó, Hòa Phát, Hoa Sen sẽ có mức độ cải thiện tốt hơn các doanh nghiệp còn lại nhờ tập trung thị trường nội địa, do vậy, có khảnăng tiêu thụ nhanh hơn, đã sớm giảm công suất sản xuất thép.
Tuy nhiên, những khó khăn có thể quay lại trong các quý tiếp theo, khi tốc độ hồi phục về nhu cầu vẫn chậm trong năm 2023 và nguồncung thép có thể tăng trở lại khi Trung Quốc mở cửa, BSC cho rằng giá thép có thể sẽ điều chỉnh giảmtrở lại.
