Nếu không cẩn thận, cơ chế tự chủ sẽ 'đánh chìm' bệnh viện công

Phát biểu thảo luận góp ý Dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) trong chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV mới đây, Đại biểu Nguyễn Hải Dũng – Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định, nhận định việc Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện K đề nghị thôi thực hiện cơ chế tự chủ toàn diện thể hiện có nhiều vướng mắc khi thực hiện cơ chế tự chủ tài chính của các bệnh viện nhà nước.

Đó là những vấn đề thực tiễn đang đặt ra, khi thực hiện cơ chế tự chủ tài chính cho các cơ sở khám, chữa bệnh công lập cần thiết phải được luật hóa một cách minh bạch.

Điều này vừa để nhân dân người bệnh rõ về cách thức vận hành của cơ sở khám, chữa bệnh, vừa để cơ sở khám, chữa bệnh và người hành nghề yên tâm điều hành hoạt động cơ sở, và dành nhiều thời gian hơn cho công tác chuyên môn.

Theo Đại biểu Dương Tấn Quân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, việc giao dự toán khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế các cơ sở y tế còn chưa phù hợp, chưa đảm bảo giá dịch vụ y tế, chưa tính đúng, tính đủ chi phí.

Trong các bệnh viện phải tự chủ kinh phí chi thường xuyên, còn nhiều rào cản về tổ chức, nhân sự trong tự chủ về thuốc và vật tư y tế. Hiện các bệnh viện đang loay hoay không biết mua sắm như thế nào cho đúng, và có tình trạng nhân viên y tế giảm thời gian làm chuyên môn để tập trung vào nghiên cứu việc mua sắm, đấu thầu cho đảm bảo.

ĐBQH Hoàng Văn Cường, Đoàn ĐBQH Hà Nội, cũng bày tỏ băn khoăn khi trong thời gian qua có hàng chục nghìn cán bộ y tế nghỉ việc, rời khỏi các bệnh viện công, kể cả các bệnh viện lớn.

Không chỉ vậy, nhiều bệnh viện lớn xin thôi không thực hiện cơ chế tự chủ mà chuyển sang cơ chế hưởng bao cấp từ ngân sách.

Ông Cường đánh giá việc nhiều cán bộ y tế xin nghỉ việc, các bệnh viện lớn có danh tiếng luôn trong tình trạng quá tải vì được đông đảo khách hàng lựa chọn nhưng lại xin thôi tự chủ, là một sự thất bại của chính sách trong cơ chế quản lý đối với bệnh viện công lập.

Phần lớn các y bác sĩ đều mong muốn bệnh viện có đầy đủ các trang thiết bị hiện đại, thuốc và vật tư đúng chủng loại, để các thầy thuốc được toàn quyền lựa chọn thực hiện các phác đồ điều trị hữu hiệu nhất, không bị giới hạn bởi các ràng buộc khống chế về chi phí, danh mục các loại thuốc và thiết bị.

Cùng với đó, nhiều bệnh nhân mong muốn và sẵn sàng chi trả viện phí cao để được khám, chữa và điều trị trong điều kiện tốt nhất tại các bệnh viện công lập.

Tuy nhiên, vì không được đáp ứng, họ phải ra nước ngoài, hoặc chuyển sang khám, điều trị tại bệnh viện tư hoặc các bệnh viện quốc tế, chỉ vì một điều kiện là thiết bị hiện đại hơn.

Ông Cường đánh giá tất cả những vấn đề nêu trên đều xuất phát từ nguyên nhân căn bản là cơ chế quản lý đang trói buộc, chưa cho phép các bệnh viện khai thác phát huy hết các tiềm năng, lợi thế vốn có.

Ông hy vọng rằng những bất cập về cơ chế quản lý như trên sẽ được giải quyết thấu đáo khi sửa Luật Khám, chữa bệnh lần này.

Tuy nhiên, vị này cũng lưu ý những cơ chế để bệnh viện công thực hiện quyền tự chủ trong tổ chức, quản lý hoạt động để khai thác hết tiềm năng, lợi thế của đội ngũ y, bác sĩ có trình độ chuyên môn, tay nghề cao, có danh tiếng và uy tín thành nơi cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh có chất lượng cao ngang tầm khu vực và quốc tế, vẫn đang là một khoảng trống trong dự thảo luật này.

Do vậy, ông đề nghị cần nghiên cứu bổ sung vào dự thảo Luật khám, chữa bệnh sửa đổi quy định về tự chủ của bệnh viện công, tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, các đơn vị y tế công lập nói riêng.

Đồng quan điểm, Đại biểu Trần Khánh Thu – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình, nêu rõ cơ chế tài chính là vấn đề hết sức quan trọng đối với hoạt động khám bệnh, chữa bệnh. Tuy nhiên, về vấn đề này, pháp luật còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ, dẫn đến nhiều khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện.

Hiện nay, các cơ sở y tế công lập đang gặp khó khăn trong việc thực hiện tự chủ, trong khi Dự thảo Luật lại chưa có điều khoản quy định về thực hiện tự chủ tại đơn vị y tế công lập.

Do đó, bà Thu đề nghị bổ sung thêm điều khoản quy định về tự chủ tài chính đối với đơn vị y tế công lập. Trong đó, cần quy định, xác định mức độ tự chủ, nguyên tắc phân loại, phân tiêu chí, phân loại mức độ tự chủ đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công lập.

Liên quan đến quy định về tự chủ, đại biểu Trịnh Xuân An – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai, cho biết trong 121 Điều, cụm từ “tự chủ” chỉ được đề cập một lần tại Điều 106, đó là chi của ngân sách cho tự chủ.

Đại biểu cho rằng cần có một chương, một mục riêng về cơ chế tự chủ, bởi tự chủ giống như một dòng sông, nếu được khơi thông thì con thuyền là các bệnh viện công đi trên đó an toàn và tiện lợi, nếu không cẩn thận thì rất dễ bị đánh đắm con thuyền đó.