Cụ thể, qua thanh tra quản lý, sử dụng đất, thu, nộp tiền cho thuê lại đất và sử dụng kinh phí tại khu công nghiệp Lộc Sơn (TP. Bảo Lộc) và khu công nghiệp Phú Hội (huyện Đức Trọng) trong 5 năm qua, đã cho thấy nhiều vướng mắc, sai phạm liên quan tới chủ đầu tư (Công ty Phát triển hạ tầng khu công nghiệp Lộc Sơn – Phú Hội) cũng như Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh Lâm Đồng (sau đây gọi tắt là BQL các KCN).
Tại KCN Lộc Sơn có 12 hộ dân chưa chấp hành việc GPMB với diện tích 1,5ha thuộc vị trí quy hoạch đất cây xanh. Chủ đầu tư chậm hoàn thành hệ thống xử lý nước thải chung của KCN Phú Hội (hiện mới đang ở giai đoạn thu hồi đất).
3/26 dự án được kiểm tra có vị trí đất được bố trí không phù hợp giữa ngành nghề sản xuất kinh doanh với quy hoạch chi tiết xây dựng theo quy định tại Quyết định 15 (năm 2009) của UBND tỉnh về phê duyệt quy hoạch xây dựng KCN Phú Hội.
Đáng chú ý, BQL các KCN đã ban hành Quyết định số 57 (năm 2019) phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết sử dụng đất (quy hoạch ngành, nghề - lần 4) nhằm “hợp thức hóa” các sai phạm trên bằng cách điều chỉnh, bổ sung nhóm ngành, nghề mới “khác” vào tất cả các khu quy hoạch ngành, nghề đã được UBND tỉnh phê duyệt của KCN Phú Hội là vượt thẩm quyền.
Từ đây, BQL các KCN tiếp tục cấp chứng nhận đăng ký đầu tư và bố trí đất cho một số dự án đầu tư mới tại KCN Phú Hội có vị trí không phù hợp với ngành nghề sản xuất, kinh doanh theo Quyết định 15 của UBND tỉnh.
Vấn đề tiếp theo, là hoạt động cho thuê lại đất tại KCN. Dù chưa được Sở Tài nguyên và môi trường ký hợp đồng cho thuê đất, chưa có quyền ký hợp đồng cho thuê lại diện tích đất liên quan, nhưng chủ đầu tư đã ký 8 hợp đồng cho thuê lại khoảng 9,4ha đất tại KCN Lộc Sơn.
Đồng thời, ghi nhận 46 hợp đồng cho thuê lại đất sau ngày 3/3/2017 chưa xác định cụ thể tiến độ sử dụng đất và biện pháp xử lý quy định. Cơ quan thanh tra xác định, chủ đầu tư ký hợp đồng cho thuê lại đất với 3 doanh nghiệp tại KCN Lộc Sơn vượt quá thời gian được cho thuê đất.
Liên quan tới hoạt động quản lý, sử dụng đất được thuê lại của các chủ đầu tư, BQL các KCN và Công ty Phát triển hạ tầng khu công nghiệp Lộc Sơn – Phú Hội thiếu trách nhiệm không kiểm tra, đôn đốc và báo cáo các cơ quan có thẩm quyền về tình trạng các chủ đầu tư chưa đưa đất vào sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng đối với 18/31 dự án tại các KCN.
Trong đó, BQL các KCN và Công ty Phát triển hạ tầng khu công nghiệp Lộc Sơn – Phú Hội chưa kịp thời tham mưu các cấp có thẩm quyền, đề nghị UBND tỉnh thu hồi diện tích khoảng 10,27ha đất vi phạm tại 8 dự án chậm đưa đất vào sử dụng từ 36 - 135 tháng theo quy định.
Cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng xác định, một số chủ đầu tư dự án sử dụng đất không đúng mục tiêu đầu tư (như sản xuất, kinh doanh điện mặt trời, cho thuê lại nhà xưởng) là có dấu hiệu trục lợi từ chính sách ưu đãi đầu tư của nhà nước (miễn giảm tiền thuê lại đất, ưu đãi thuế).
Đặc biệt là việc Công ty TNHH Hu Cha Vina cho Công ty TNHH Kanaan thuê lại nhà xưởng tại KCN Lộc Sơn; trên cùng một địa điểm cấp 2 giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 2 dự án cùng ngành nghề kinh doanh. Công ty TNHH Hu Cha Vina được Nhà nước cho hưởng các ưu đãi nhưng không đưa đất vào sử dụng theo hợp đồng thuê đất, không trực tiếp sản xuất, kinh doanh theo mục tiêu đầu tư ban đầu; có dấu hiệu lợi dụng chủ trương, chính sách về đầu tư, ưu đãi đầu tư của tỉnh để thu lợi.
Theo hợp đồng cho thuê nhà xưởng từ tháng 4/2020 đến tháng 10/2021, Công ty TNHH Hu Cha Vina thu lợi hơn 19 tỷ đồng từ hoạt động cho thuê nhà xưởng trên diện tích 3,5ha, gần bằng tổng số tiền thuê lại đất, phí sử dụng hạ tầng thu được trong 6 năm (2015-2020) của tất cả các dự án trong 2 KCN cộng lại (khoảng 25 tỷ đồng).
Được biết, theo chứng nhận đăng ký đầu tư, Công ty TNHH Hu Cha Vina được cho hưởng các ưu đãi như: miễn tiền thuê đất trong 3 năm xây dựng cơ bản và 11 năm kể từ ngày hoạt động (đến nay đã được miễn khoảng 1,8 tỷ đồng tiền thuê 5,53ha đất; nếu tính hết thời gian miễn, tiền thuê đất sẽ khoảng 8,35 tỷ đồng); được ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp (áp dụng thuế suất thấp trong vòng 10 năm; miễn thuế 2 năm đầu và giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo).
Trong số 26 dự án, BQL các KCN không kiểm tra, xử lý đối với hành vi xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng tại 5 trường hợp được kiểm tra.
Về việc thu, nộp tiền thuê đất và phí sử dụng hạ tầng tại các KCN, có 25/86 dự án nợ tiền thuê lại đất với tổng số tiền hơn 3,9 tỷ đồng và 47.241 USD, có 21/86 dự án nợ phí sử dụng hạ tầng với tổng số tiền 813 triệu đồng và 115.745 USD…
Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo BQL các KCN rà soát việc thực hiện dự án, sử dụng đất, tài sản theo nội dung chứng nhận đăng ký đầu tư và các quy định pháp luật liên quan, đối với 4 chủ đầu tư (Công ty CP Vinasolar Bảo Lộc, Công ty CP Tập đoàn Intimex, Công ty TNHH Vườn hạnh phúc Đà Lạt, Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại TCB).
Nếu đủ căn cứ các dự án này lợi dụng chính sách ưu đãi đầu tư của tỉnh để thu lợi thì kiên quyết thu hồi giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.
Đối với các đơn vị có phát sinh doanh thu từ hoạt động đầu tư ngoài giấy chứng nhận đăng ký đầu tư được cấp (như bán điện mặt trời mái nhà, cho thuê nhà xưởng), cần rà soát lại các điều kiện, nội dung ưu đãi đầu tư liên quan để xử lý; trường hợp không thuộc đối tượng ưu đãi đầu tư cần xem xét thu hồi các khoản ưu đãi theo đúng quy định; kiên quyết xử lý, tham mưu các cơ quan có thẩm quyền xử lý đối với việc sản xuất, kinh doanh không đúng mục tiêu đầu tư.
Xử lý các vi phạm về đất đai và xây dựng tại 5/26 dự án được kiểm tra; rà soát, kiểm tra 60/86 dự án còn lại tại các KCN (ngoài 26 dự án đã được lựa chọn để kiểm tra) để xử lý kịp thời các hành vi xây dựng công trình không phép, sai giấy phép; hoạt động không đúng tiến độ, mục tiêu đầu tư.
