Sở hữu kỳ nghỉ: Vấn đề nan giải không của riêng Việt Nam

Mô hình sở hữu kỳ nghỉ (timeshare) ra đời vào năm 1963 tại Thụy Sĩ và nhanh chóng lan rộng sang Hoa Kỳ và châu Âu. Ban đầu, nó được thiết kế để cung cấp cho người mua quyền sử dụng bất động sản nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định mỗi năm.

Mô hình này phát triển mạnh mẽ vào những năm 1980, đặc biệt là ở Tây Ban Nha, nhưng cũng đối mặt với nhiều khiếu nại về bên bán sản phẩm sai sự thật, dẫn đến việc các quốc gia phải xây dựng khung pháp lý để quản lý để bảo vệ quyền lợi cho người mua khi tham gia loại hình giao dịch tiềm ẩn nhiều rủi ro này.

Theo từ điển pháp luật quốc tế, sở hữu kỳ nghỉ được định nghĩa là một hình thức sở hữu tài sản chung, thường là bất động sản nghỉ dưỡng, nơi người sở hữu có quyền sử dụng tài sản trong một khoảng thời gian nhất định mỗi năm.

Tuy nhiên, cách tiếp cận này không còn phù hợp với xu thế hiện tại, khi sở hữu kỳ nghỉ không còn được xem là một hình thức sở hữu bất động sản.

Thay vào đó, sở hữu kỳ nghỉ được hiểu là người mua có quyền sử dụng một phần bất động sản nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định mỗi năm.

Mô hình này đang mất dần uy tín do số lượng lớn khiếu nại và phản ánh từ người tiêu dùng suốt nhiều thập kỷ qua. Nhiều doanh nghiệp đã chuyển sang sử dụng các thuật ngữ khác như "câu lạc bộ kỳ nghỉ" hay "quyền sở hữu kỳ nghỉ" để tránh liên quan đến hình ảnh tiêu cực của mô hình này.

Dù có thay đổi tên gọi, về bản chất, đây vẫn là mô hình "timeshare" – một mô hình kinh doanh phức tạp, đòi hỏi người mua phải ký kết hợp đồng với giá trị từ hàng chục đến vài chục nghìn USD, cùng với các khoản phí duy trì hàng năm.

Hợp đồng này có thể kéo dài từ vài năm đến vài chục năm, thậm chí lên tới 80 năm tại Úc.

Thực tế cho thấy, sở hữu kỳ nghỉ không phải là một khoản đầu tư sinh lời, mà chỉ nên được coi là cách tận hưởng kỳ nghỉ của cá nhân hay gia đình.

Các vấn đề phổ biến mà người mua gặp phải bao gồm: phí duy trì cao, không thể hủy bỏ hoặc rút lui khỏi hợp đồng, khó khăn trong việc đặt phòng, cho thuê lại hoặc chuyển nhượng hợp đồng. Bên cạnh đó, các hành vi gây hiểu lầm, gian lận cũng là vấn đề lớn.

Vấn đề lớn nhất và nan giải nhất là hủy bỏ hợp đồng sở hữu kỳ nghỉ, dẫn đến nhiều tranh chấp và khiếu nại suốt từ những năm 1980 đến nay.