Triển khai chương trình phục hồi, phát triển kinh tế còn chậm
Từ đầu năm 2022, Nghị quyết 11/NQ-CP về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ kinh tế phục hồi sau dịch bệnh đã được các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh thực hiện.
Trong bối cảnh xung đột tại nhiều quốc gia trên thế giới diễn biến căng thẳng gây ảnh hưởng đến nền kinh tế trong nước, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, vấn đề thực thi chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
"Chỉ sau 20 ngày Quốc hội thông qua Nghị quyết 43 của Chính phủ, chương trình chi tiết về phục hồi kinh tế, Chương trình Phục hồi và phát triển kinh tế 2022- 2023 đã được ban hành. Trong vòng 2 tháng qua Chính phủ cũng đã hai lần có công điện khẩn để đôn đốc các bộ ngành thực hiện", ông Hiếu cho biết.
Không thể phủ nhận những tác động tích cực của chương trình này đối với sự hồi phục của kinh tế Việt Nam, nhưng theo ông Hiếu, việc thực chương trình này hiện vẫn còn chậm, chưa đáp ứng được mong mỏi thực tế của các doanh nghiệp và cả nền kinh tế.
Ngoài một số chính sách đã được thực hiện từ rất sớm như giảm thuế VAT hiện đã lan tỏa những tác động rất tích cực, sau 2 tháng ban hành, nhiều chính sách vẫn đang trong quá trình để chờ được triển khai trong thực tế.
Tại hội thảo trực tuyến về chương trình phục hồi và phát triển kinh tế 2022- 2023, với chủ đề "Tăng tốc tiếp sức doanh nghiệp" do báo Đầu tư tổ chức, ông Hiếu cho rằng, việc chậm trễ trong triển khai đã không đáp ứng được tiêu chí về tính cấp thiết, kịp thời; điều này có thể sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả của các mục tiêu chính sách.
Chẳng hạn như chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động. Mục tiêu của chính sách này là chia sẻ khó khăn với người dân trong dịch bệnh. Nếu được triển khai ngay tại thời điểm đó, chính sách này sẽ có ý nghĩa rất lớn trong việc lôi kéo người lao động quay lại làm việc tại các thành phố, khu công nghiệp. Việc Chính phủ thực hiện ngay thời điểm đó sẽ tác động rất lớn, mang lại hiệu quả cao.
Trong khi đó, nếu thực hiện ở thời điểm hiện tại, tác động của chính sách vẫn có nhưng đã bị giảm nhiều.
Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cũng cho rằng, quy trình xây dựng chính sách trong bối cảnh mới, bất thường cần những quy trình bất thường với các chính sách đột phá, đáp ứng với bối cảnh mới.
Vừa qua, Quốc hội đã đồng hành vào cuộc mạnh mẽ nhanh chóng với Chính phủ - chưa từng có trong tiền lệ. Sau đó, Chính phủ có nghị quyết, rồi các bộ ngành từ Ngân hàng Nhà nước, Bộ Lao động thương binh xã hội... cũng xây dựng khung khổ pháp lý như các nghị định để trong tháng 3 này phải xong các quy định chính sách và triển khai ngay.
"Có lẽ quy trình làm việc, xây dựng chính sách vẫn theo cách làm truyền thống, cần phải đẩy nhanh tốc độ hơn nữa", ông Thành nhấn mạnh.
Tránh "tác dụng ngược" đối với doanh nghiệp
Vướng mắc thứ hai trong việc thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế 2022- 2023 theo ông Hiếu là Chính phủ cần thường xuyên bám sát việc thực thi chính sách để có điều chỉnh kịp thời.
Ví dụ, hiện nay chính sách có tác động tốt như giảm thuế VAT không chỉ có tác động đến kích thích tiêu dùng mà còn giảm chi phí cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, hiện vẫn còn rất nhiều doanh nghiệp gặp khó khi thực thi chính sách giảm thuế VAT, bởi theo quy định, nếu không thực hiện, doanh nghiệp sẽ bị phạt.
Trong khi đó, việc triển khai của doanh nghiệp vẫn còn nhiều lúng túng, nhất là với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, ông Hiếu dẫn chứng và cho rằng, khi thực thi chính sách đừng để một chính sách tốt trở nên áp lực cho doanh nghiệp.
Ông cũng lưu ý, sắp tới khi có nhiều chính sách triển khai, cần phải tổ chức thực thi hướng đến sự minh bạch, công bằng dễ tiếp cận, dễ thực thi, tránh để chính sách trở thành áp lực ngược lại với doanh nghiệp. Các chính sách tốt cần đáp ứng được mục tiêu phục hồi, thay vì tạo thêm gánh nặng.
TS. Võ Trí Thành cũng cho rằng, việc xây dựng chính sách phục hồi, phát triển kinh tế phải tăng được hiệu lực, hiệu quả. Các chính sách cần thiết kế phải đơn giản, rõ ràng, để dễ thực thi và đỡ bị lạm dụng, cân đối được các nguồn lực hỗ trợ cho tăng trưởng nhưng vẫn đảm bảo ổn định vĩ mô.
Để làm được điều này, cần có sự vào cuộc quyết liệt của các bộ ngành, địa phương. Các chính sách tốt, cần được thực thi ngay nhằm đảm bảo hiệu quả cao nhất. Đồng thời các cơ quan quản lý nhà nước cũng cần có cơ chế giám sát việc thực thi để đảm bảo chương trình phục hồi, phát triển kinh tế được triển khai hiệu quả, kịp thời điều chỉnh các kẽ hở, bất hợp lý, ông Thành nhấn mạnh.
