Báo cáo thẩm tra về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách Phạm Thúy Chinh cho biết Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản pháp luật trong điều hành kinh tế - xã hội, chú trọng cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; tập trung quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19, phục hồi và phát triển kinh tế.
Bên cạnh đó, điều chỉnh linh hoạt chính sách thuế, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu; triệt để tiết kiệm chi thường xuyên ngay từ khâu lập dự toán; khai thác diện tích dôi dư, chuyển mục đích sử dụng đất để nâng cao hiệu quả sử dụng.
Tuy nhiên, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí còn một số tồn tại, hạn chế như công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế chưa khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế qua nhiều năm.
Nhiều luật còn nợ văn bản quy định chi tiết, một số chính sách được Quốc hội ban hành nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân chịu ảnh hưởng do dịch Covid-19 nhưng Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan chậm ban hành quy định, hướng dẫn chi tiết.
Công tác lập, chấp hành dự toán còn hạn chế; tình trạng chưa phân bổ chi tiết vốn ngân sách trung ương, chưa phân bổ hết vốn ngân sách địa phương, giải ngân chậm nguồn vốn ODA chưa được khắc phục, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn.
Tình trạng thất thu thuế do buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển giá trên một số lĩnh vực vẫn còn diễn biến phức tạp, kéo dài, chậm được khắc phục; việc quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng số còn nhiều bất cập.
Cùng với đó, việc đấu thầu mua sắm và mua sắm tập trung còn nhiều bất cập, như: quy trình, thủ tục đấu thầu phức tạp, gây lãng phí về thời gian, làm chậm tiến độ triển khai các dự án đầu tư, mua sắm; đấu thấu qua mạng đạt tỷ lệ thấp, chưa đảm bảo lộ trình; hiệu quả và kết quả tiết kiệm qua đấu thầu chưa được đánh giá đầy đủ; quy định về mua sắm tập trung còn nhiều bất cập.
Việc chậm triển khai và phân bổ vốn Chương trình mục tiêu quốc gia gây lãng phí lớn về nguồn lực ngân sách nhà nước và ảnh hưởng đến khả năng giải ngân vốn đầu tư công năm 2022.
Việc lập, triển khai kế hoạch đầu tư công còn nhiều bất cập, hạn chế. Nhiều dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, không đủ điều kiện phân bổ vốn, dẫn đến không đạt mục tiêu đề ra. Chưa linh hoạt, kịp thời trong việc rà soát, điều chuyển, bổ sung vốn cho những dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn để hoàn thành.
Tiến độ thực hiện, khả năng hoàn thành một số dự án trọng điểm, công trình quan trọng quốc gia còn chậm, gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội.
Ngoài ra, Ủy ban Tài chính, ngân sách cho rằng tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp của nhiều bộ, ngành, địa phương rất chậm.
Tình trạng quy hoạch 'treo', dự án 'treo' và hạn chế trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên ảnh hưởng lớn đến đời sống nhân dân, gây lãng phí nguồn lực.
Tình trạng buông lỏng quản lý ở một số địa phương, để xảy ra vi phạm pháp luật về đất đai như lấn chiếm, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình trái phép… chưa được kiểm tra, ngăn chặn, xử lý kịp thời.
Nhằm khắc phục những hạn chế trên, Ủy ban Tài chính, Ngân sách kiến nghị chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của Chính phủ cần phù hợp với đặc điểm của các cơ quan nhà nước và có sự điều chỉnh theo tình hình, nhiệm vụ; có chỉ tiêu định lượng cụ thể làm cơ sở đánh giá hiệu quả thực hành tiết kiệm.
Thứ hai, giải quyết dứt điểm tình trạng nợ văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành. Hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai, ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý và sử dụng tài sản công, cổ phần hóa, quản lý hoạt động thương mại điện tử, đấu thầu, kinh doanh bất động sản, chứng khoán, khoáng sản, tài nguyên nước, rừng...
Rà soát, bổ sung các quy định về định mức, tiêu chuẩn, đơn giá còn thiếu, chưa phù hợp với thực tiễn, nhất là các định mức, đơn giá, tiêu chuẩn kỹ thuật trong các lĩnh vực xây dựng, giao thông, y tế, giáo dục…
Thứ ba, nâng cao năng lực phân tích dự báo tạo cơ sở vững chắc trong việc lập dự toán ngân sách nhà nước hàng năm. Chính phủ cần tiếp tục rà soát các khoản chi, đẩy nhanh lộ trình giảm chi thường xuyên, tăng chi cho đầu tư phát triển.
Thứ tư, quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, 3 chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án quan trọng quốc gia.
“Không phân bổ vốn cho những dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, không đủ điều kiện phân bổ vốn; Kiên quyết điều chuyển vốn của các dự án chậm giải ngân để bổ sung vốn cho những dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn”, bà Chinh nhấn mạnh.
Thứ năm, Chính phủ cần xử lý nghiêm các hành vi gây thất thoát, lãng phí trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên. Kiên quyết thu hồi đất của các dự án chậm đưa vào sử dụng, đất để hoang hóa, đất sử dụng không đúng mục đích, hàng năm báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện.
Đồng thời có giải pháp khắc phục các bất cập trong chuyển đổi số, quản lý, sử dụng tài nguyên số, băng tần số vô tuyến điện, kho số viễn thông, cơ sở dữ liệu...
Thứ sáu, siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra cán bộ, công chức thực thi công vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ người dân của cơ quan hành chính nhà nước.
Đẩy nhanh cơ cấu tổ chức bên trong của các bộ, ngành, theo hướng giảm đầu mối, rõ về chức năng, nhiệm vụ; kiên quyết xử lý sai phạm trong công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, sắp xếp cán bộ, công chức. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin, giảm thủ tục, phiền hà và mang lại sự hài lòng cho người dân và doanh nghiệp.
