Hết cửa cho nhân sự 'làng nhàng' thời suy thoái

Báo cáo mới nhất của Tổng cục Thống kê cho thấy, trong quý 3/2023, số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động tăng 6,3 nghìn người so với quý trước và tăng 22,1 nghìn người so với cùng kỳ năm trước, tương đương cón số 1,08 triệu người thất nghiệp. 

Cũng theo báo cáo này cả nước có hơn 1,5 triệu thanh niên 15-24 tuổi không có việc làm và không tham gia học tập, đào tạo (chiếm 12,1% tổng số thanh niên). Như vậy, cứ 100 thanh niên sẽ có 12 người thất nghiệp.

Bà Ngô Thị Ngọc Lan - Giám đốc khu vực miền Bắc Navigos Search cho biết, khảo sát doanh nghiệp ngành sản xuất có đến 50% các doanh nghiệp bị ảnh hưởng do kinh tế suy thoái, thậm chí nhiều lĩnh vực sản xuất có tới 90% doanh nghiệp bị ảnh hưởng. 

Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp sẽ chọn sa thải người lao động, hoặc giảm lương. Tất nhiên, vẫn sẽ có những doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng nhưng chắc chắn là yêu cầu sẽ khác biệt hơn rất nhiều so với trước đây,

"Trước đây chúng tôi quan sát, một ứng viên tầm điểm 5, điểm 6 trên thang điểm 10 là được xét tuyển. Nhưng đến thời điểm hiện tại, các ứng viên này hoàn toàn không có cơ hội, vì nhu cầu doanh nghiệp đã lên đến điểm 8, điểm 9", bà Ngọc Lan nói.

Theo lãnh đạo Navigos Search, nhu cầu này đã khiến tỷ lệ chọi trong tuyển dụng hiện giờ rất cao. Trước đây tỷ lệ là 1/20, thì giờ là 1/60, nghĩa là gấp 3 so với trước đây.

Do đó, vị chuyên gia cho rằng, ứng viên cần trang bị cho mình kỹ năng, kiến thức để thích ứng với thời suy thoái kinh tế và "bằng cấp" quay trở lại là một yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến vị trí cũng như thu nhập của ứng viên.

“Nhà tuyển dụng cũng quan tâm đến cả bằng cấp và chứng chỉ của ứng viên. Do đó, bạn nên theo học các khóa học ngắn hạn, học dài hạn, và việc học nó cần đáp ứng được mục tiêu đặt ra. Chúng ta cũng phải tìm hiểu các đơn vị đào tạo chất lượng, để đảm bảo được việc học đạt kết quả như mong muốn", bà Ngọc Lan nhấn mạnh.

Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ chọi trong tuyển dụng có xu hướng gia tăng, nhưng trong một số lĩnh vực vẫn "khát" nhân sự, đặc biệt là nhân sự chất lượng cao có bằng cấp chuyên môn và kinh nghiệm.

Ông Hoàng Nam Tiến - Phó Chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT cho rằng, sự phát triển của công nghệ có thể ảnh hưởng trực tiếp tới viêc làm của khoảng 2,6 triệu lao động tại Việt Nam.

Theo ông Tiến, trước đây một kỹ sư ra trường cần phải biết hai loại ngôn ngữ, một là biết tiếng Anh, tiếng Nhật và một ngôn ngữ lập trình, thì có mức lương 20-30 triệu đồng. Nhưng ngày nay các kĩ sư này có thể mất việc vì các dòng lệnh bằng java.

"Các bạn muốn ra trường có vị trí công việc phù hợp và không bị trí tuệ nhân tạo thay thế thì phải học thêm về Bigdata, AI, blockchain…", ông Tiến nói.

Lấy ví dụ thực tế về con mình, ông Hoàng Nam Tiến kể con gái sau khi tốt nghiệp đại học ở nước ngoài được nhận mức lương 50.000 USD/năm. Ông đề nghị con học tiếp thạc sĩ chuyên ngành khoa học máy tính, có thể nhận mức lương tăng đến 72.000 USD/năm.

Phó Chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT nhấn mạnh: "Thị trường lao động ngày hôm nay đã khác so với trước đây. Bạn không chỉ cần kiến thức ở trường đại học, mà bạn cần cập nhật kiến thức liên tục, hoặc những bậc cao hơn như trình độ thạc sĩ".

Ông Hoàng Nam Tiến cho rằng, để làm được điều này, các ứng viên có thể tham gia một số khóa đào tạo ngắn hạn, các khóa học online đào tạo chuyên sâu về chuyên ngành của mình. Trong đó, cần coi việc học tập là suốt đời, học từ những người thầy, và thậm chí là học từ những đồng nghiệp trẻ hơn.

Cùng bàn về thị trường tuyển dụng trong thời gian gần đây, bà Mai Thúy Hằng - Phó Tổng Giám đốc Sun Group xác nhận, các nhà tuyển dụng đang ngày một khắt khe hơn. 

Qua dịch bệnh, qua những biến cố, người tiêu dùng đòi hỏi ở các doanh nghiệp những dịch vụ, sản phẩm chất lượng và đúng với nhu cầu hơn. Và để làm được điều đó, thì sự nâng cấp về mặt con người chính là yếu tố cốt yếu.

"Chúng tôi làm dịch vụ thì yêu cầu về con người khắt khe hơn rất nhiều. Khắt khe ở đây không phải chỉ riêng câu chuyện chuyên môn, kỹ năng, hay là có kiến thức, mà ứng viên phải có một tư duy về giá trị của doanh nghiệp", bà Hằng nói.

Từ kinh nghiệm thực tiễn, bà Mai Thúy Hằng đã "bật mí" tố chất cần phải có để đạt được cơ hội thăng tiến và phát triển sự nghiệp tại các tập đoàn lớn như Sun Group, đó là "nhân sự sẵn sàng nhận việc, thì lãnh đạo sẵn sàng giao".

Bên cạnh đó, hằng năm bà Hằng đều có học bổng cho nhân viên đi học những khóa nâng cao kỹ năng, kiến thức. Nhưng không vì thế vị lãnh đạo này đánh giá cao các ứng viên liệt kê nhiều khóa học trong CV, mà quan trọng là họ sẽ làm được gì, cho ra được sản phẩm nào với những khóa học đó.