Phát triển bền vững

Kinh tế tuần hoàn và lời giải tăng trưởng

Phạm Sơn Thứ ba, 28/05/2024 - 08:11

Kinh tế khó khăn, doanh nghiệp cắt phần chi phí cho phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn trước tiên, dù đây có thể là giải pháp cho doanh nghiệp trong bối cảnh biến động khó lường.

Cộng sinh công nghiệp theo hướng kinh tế tuần hoàn giúp doanh nghiệp tăng sức chống chịu. Ảnh: Hoàng Anh

Thoát khỏi bóng đêm u ám của đại dịch Covid-19, toàn thế giới đặt kỳ vọng vào lộ trình phục hồi kinh tế, với những bài học đáng quý rút ra được trong giai đoạn chống dịch. Tuy nhiên, cơn bĩ cực của nền kinh tế vẫn tiếp diễn, với những thách thức cũ, mới đan xen và diễn biến khó lường.

Doanh nghiệp cạn kiệt sau khủng hoảng kéo dài, đang vật lộn với bài toán về sụt giảm đơn hàng, mất lao động, chi phí đầu vào tăng cao. Đó là nguyên nhân được nhiều chuyên gia dùng để lý giải cho sự chậm chân trong việc áp dụng các giải pháp bền vững, kinh tế tuần hoàn.

Tuy nhiên, nếu nhìn một góc khác, kinh tế tuần hoàn nói riêng và các giải pháp bền vững hóa hoạt động sản xuất, kinh doanh nói chung là lời giải cho bài toán sinh tồn, phục hồi và tăng trưởng.

Tăng sức đề kháng

Vấn đề nghiêm trọng mà doanh nghiệp gặp phải trong suốt hơn bốn năm qua là sự đứt gãy chuỗi cung ứng bởi các lệnh giãn cách xã hội, tiếp đó là xung đột, bất ổn địa chính trị. Hệ quả, nguồn vật liệu đầu vào thiếu hụt và tăng giá mạnh, khiến sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn.

Hiện trạng đó đặt ra bài toán hàng đầu của phục hồi là tái định hình chuỗi cung ứng một cách vững chắc hơn. Giải pháp được nhiều doanh nghiệp và quốc gia sử dụng là chiến thuật “friendshoring”, tức chuyển chuỗi cung ứng về các quốc gia có chính sách kinh tế, ngoại giao thân thiện.

Chính sách ngoại giao tốt có thể tránh những xung đột, bất ổn chính trị, quân sự, tuy nhiên không phải là liều vaccine đa năng cho chuỗi cung ứng. Bởi lẽ, dịch bệnh, rủi ro xã hội hay các hệ quả của biến đổi khí hậu hoàn toàn có thể tàn phá chuỗi cung ứng.

Giảm thiểu những hệ lụy khó lường đó đòi hỏi chuỗi cung ứng tại chỗ có thể vận hành hoàn chỉnh kể cả trong tình cảnh bị cô lập. Kinh tế tuần hoàn là một lời giải hiệu quả, thông qua mô hình tận dụng tại chỗ những phế, phụ phẩm, năng lượng dư thừa làm đầu vào cho sản xuất.

Mở rộng quy mô ứng dụng kinh tế tuần hoàn, các doanh nghiệp trong cùng một khu công nghiệp hoặc địa phương có thể liên kết lại với nhau theo hình thức cộng sinh công nghiệp. Bằng cách này, chuỗi cung ứng khép kín được thiết lập một cách vững chắc, bảo vệ hoạt động sản xuất khỏi tác động ngoại sinh.

Mặt khác, tiền thu về từ bán phụ phẩm cũng là nguồn tài chính quý giá, tiếp sức sống cho doanh nghiệp trong bối cảnh khó khăn về tài chính.

Thực tế, nội địa hóa và thực hiện các giải pháp kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững giúp cho nhiều doanh nghiệp vượt khủng hoảng Covid-19, điển hình như Nestlé Việt Nam với chuỗi cung ứng cà phê bền vững được xây dựng nhiều năm dựa trên chương trình Nescafe PLAN hay Traphaco với vùng dược liệu liên kết với đồng bào vùng cao.

Bên cạnh tăng cường tính cạnh tranh cho chuỗi cung ứng, doanh nghiệp cũng có thể tối thiểu hóa chi phí, qua đó nâng cao sức chống chịu trong bối cảnh chi phí nguyên vật liệu toàn cầu có xu hướng tăng.

Chẳng hạn như đối với ngành nông nghiệp, giá phân bón tăng mạnh trong giai đoạn 2022 khiến một bộ phận nông hộ chuyển sang áp dụng phương pháp chế biến phụ phẩm làm phân bón, điển hình như ủ rơm rạ bằng chế phẩm vi sinh hay tận dụng chất thải chăn nuôi làm phân hữu cơ.

Chi phí của những giải pháp này không cao nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả, lại có tiềm năng nâng cao tiêu chuẩn sản phẩm theo hướng hữu cơ. Nhờ đó, doanh nghiệp “sống khỏe” qua cơn bão giá.

Hay như câu chuyện cát, đá, xi măng, kim loại tăng giá cao làm nhiều chủ đầu tư xây dựng chịu thiệt hại do đã ký hợp đồng đơn giá cố định. Tận dụng cơ hội này, một số doanh nghiệp, đơn cử như VICEM đã chế biến bùn thải thành xi măng, vừa bán được hàng, vừa giúp đối tác giải quyết vấn đề eo hẹp chi phí.

Một hiệu quả khác của việc áp dụng kinh tế tuần hoàn là giúp doanh nghiệp bền vững hóa chuỗi cung ứng, qua đó dễ dàng tiếp cận nguồn vốn vay, vốn đầu tư ưu đãi. Đây có lẽ là điều doanh nghiệp cần nhất trong bối cảnh lãi suất toàn cầu vẫn ở mức cao, lãi suất trong nước có nhiều khả năng sẽ tăng trở lại bởi áp lực tỷ giá.

Thay đổi tư duy chiến lược

Thực trạng đáng buồn là trong bối cảnh khó khăn, đứng trước bài toán cắt giảm chi phí, nhiều doanh nghiệp thường lựa chọn cắt phần ngân sách chi cho đầu tư phát triển bền vững trước tiên.

Điều này không khó hiểu bởi chi cho phát triển bền vững là khoản đầu tư lâu dài, chưa thấy hiệu quả ngay trước mắt. Ngoài ra, không ít doanh nghiệp chưa thực sự thấu hiểu nội hàm của phát triển bền vững, quên mất yếu tố kinh tế ở trong đó nên các hoạt động bền vững mới tính đến khía cạnh môi trường, xã hội, bỏ quên hiệu quả tài chính.

Tư duy sai lầm ấy có thể giúp doanh nghiệp “kéo dài hơi thở” trong ngắn hạn nhưng bị tụt hậu về dài hạn, hoặc thậm chí khó có thể sinh tồn để đợi đến ngày bị tụt hậu nếu khó khăn vẫn kéo dài.

Thực tế, trong bối cảnh chịu nhiều áp lực, bài toán đặt lên hàng đầu luôn là tìm cách đổi mới mô hình sản xuất, kinh doanh phù hợp với thời cuộc. Kết hợp tư duy đó với hiểu biết đúng đắn về kinh tế tuần hoàn, doanh nghiệp có thể tìm ra hướng đi chiến lược để đứng vững qua cơn bão, chờ đợi thời cơ tăng trưởng.

Kinh tế tuần hoàn ‘rẻ’ hay ‘đắt’?

Kinh tế tuần hoàn ‘rẻ’ hay ‘đắt’?

Phát triển bền vững -  1 năm

Chi phí lớn là một trong những thách thức phổ biến thường được doanh nghiệp liệt kê khi nhắc đến câu chuyện chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn.

Kinh tế tuần hoàn ‘cứu’ Đồng bằng sông Cửu Long

Kinh tế tuần hoàn ‘cứu’ Đồng bằng sông Cửu Long

Phát triển bền vững -  1 năm

Các mô hình kinh tế tuần hoàn phù hợp với quan điểm chiến lược “thuận thiên” trong phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long, từ đó giải quyết những thách thức lớn của vùng đất Chín Rồng.

Tháo rào cản pháp lý cho khu công nghiệp tuần hoàn

Tháo rào cản pháp lý cho khu công nghiệp tuần hoàn

Phát triển bền vững -  1 năm

Mô hình cộng sinh tại các khu công nghiệp là cách tiếp cận quan trọng hướng tới kinh tế tuần hoàn, tuy nhiên lại đang vướng nhiều vấn đề về pháp lý trong triển khai thực tiễn.

Kinh tế tuần hoàn, quản trị hạnh phúc và dòng tiền bình an

Kinh tế tuần hoàn, quản trị hạnh phúc và dòng tiền bình an

Phát triển bền vững -  1 năm

Đối với chị Nguyễn Thu Hồng, CEO Công ty Thực phẩm Cam Ranh (Carafoods), kinh tế tuần hoàn là một mô hình thịnh vượng, đem lại hạnh phúc, đủ đầy từ sâu thẳm trong mỗi con người.

Ba trụ cột làm nên 'triết lý giá thấp' của ông chủ Thorakao

Ba trụ cột làm nên 'triết lý giá thấp' của ông chủ Thorakao

Phát triển bền vững -  4 ngày

Ông chủ Thorakao lý giải triết lý giá thấp dựa trên ba giá trị cốt lõi: đạo đức kinh doanh, thương khách hàng và tinh thần học tập suốt đời.

Quỹ Touchstone Partners gieo mầm chuyển đổi xanh

Quỹ Touchstone Partners gieo mầm chuyển đổi xanh

Phát triển bền vững -  5 ngày

Quỹ chuyển đổi xanh của Touchstone Partners sẽ bắt đầu giải ngân vốn từ tháng 12/2025, đồng thời cố vấn trực tiếp và hỗ trợ chiến lược cho các startup.

Vicostone tiên phong triển khai ESG vì tương lai bền vững

Vicostone tiên phong triển khai ESG vì tương lai bền vững

Phát triển bền vững -  1 tuần

Trong bối cảnh ngành vật liệu xây dựng đang dịch chuyển mạnh mẽ theo hướng phát triển bền vững, Vicostone đã sớm khẳng định vị thế doanh nghiệp tiên phong ứng dụng ESG trong toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh, với mục tiêu kiến tạo tương lai xanh thông qua hoạt động sản xuất có trách nhiệm.

Khi bình đẳng giới được gieo mầm: Từ lớp học lan tỏa đến từng ngôi nhà 

Khi bình đẳng giới được gieo mầm: Từ lớp học lan tỏa đến từng ngôi nhà 

Phát triển bền vững -  1 tuần

Trong hai ngày tập huấn tại Tuyên Quang, 40 tham dự viên dân tộc thiểu số được trang bị kiến thức về bình đẳng giới trong mối liên hệ với phát triển kinh tế gia đình và kỹ năng phòng ngừa, ứng phó với bạo lực. Khóa học do Quỹ Vì Tầm Vóc Việt tổ chức giúp họ hiểu rõ hơn các vấn đề giới, nhận diện nguy cơ bạo lực gia đình và mang những bài học ấy trở về để gieo sự thay đổi trong chính mái nhà của mình.

Nippon Paint và hành trình kiến tạo tương lai xanh từ từng giọt sơn

Nippon Paint và hành trình kiến tạo tương lai xanh từ từng giọt sơn

Phát triển bền vững -  1 tuần

Nippon Paint không chỉ phủ xanh từng công trình, mà còn xây dựng chiến lược ESG nhất quán từ sản xuất, thành phẩm đến hệ sinh thái hợp tác.

Ông Vũ Đại Thắng làm Chủ tịch Hà Nội

Ông Vũ Đại Thắng làm Chủ tịch Hà Nội

Tiêu điểm -  6 giờ

Ông Vũ Đại Thắng vừa được bầu giữ chức Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021-2026, ngay sau khi Bộ Chính trị công bố quyết định điều động ông làm Phó bí thư thành ủy Hà Nội.

Chủ tịch Bảo Hưng Invest và tham vọng tạo dấu ấn 'luxury Việt Nam'

Chủ tịch Bảo Hưng Invest và tham vọng tạo dấu ấn 'luxury Việt Nam'

Bất động sản -  6 giờ

Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư Bảo Hưng Nguyễn Thị Hương Lan tâm huyết với việc lấy bản sắc văn hoá bản địa để kiến tạo nên một sản phẩm 'luxury Việt Nam' đích thực.

MoMo hướng tới mô hình tập đoàn công nghệ tài chính

MoMo hướng tới mô hình tập đoàn công nghệ tài chính

Doanh nghiệp -  6 giờ

Suốt 15 năm qua, MoMo đã liên tục chuyển mình trước những thay đổi của thời đại, để rồi tìm ra đích đến trở thành tập đoàn công nghệ tài chính tiên phong với AI.

Dân số già nhanh, Việt Nam cần học gì từ mô hình chăm sóc của Nhật?

Dân số già nhanh, Việt Nam cần học gì từ mô hình chăm sóc của Nhật?

Tiêu điểm -  6 giờ

Việt Nam đang già hoá nhanh hơn dự báo, tạo áp lực lớn lên kinh tế, y tế và an sinh. Để thích ứng, hệ thống chăm sóc cần phải thay đổi.

Giới đầu tư úp mở cú nhảy giá lớn của bất động sản Hải Phòng

Giới đầu tư úp mở cú nhảy giá lớn của bất động sản Hải Phòng

Bất động sản -  6 giờ

Nhiều ý kiến cho rằng, bất động sản Hải Phòng đang đứng trước cơ hội đầu tư của thập kỷ, với kỷ vọng tăng giá mạnh trong thời gian tới.

Huy động vốn qua thị trường chứng khoán đạt kỷ lục mọi thời đại

Huy động vốn qua thị trường chứng khoán đạt kỷ lục mọi thời đại

Tài chính -  8 giờ

Chủ tịch FiinGroup cho biết tổng giá trị huy động vốn cổ phần được thu hút bằng "tiền tươi" trên thị trường chứng khoán trong năm nay chắc chắn sẽ đạt kỷ lục chưa từng có trong lịch sử, vượt mức đỉnh năm 2021.

Nền tảng khoa học cơ bản 'đâm chồi' những ngành công nghệ mới

Nền tảng khoa học cơ bản 'đâm chồi' những ngành công nghệ mới

Doanh nghiệp -  9 giờ

Ít ai biết rằng tại Việt Nam, có một doanh nghiệp chọn đi từ “gốc rễ” bằng việc đầu tư bài bản vào khoa học cơ bản và đổi mới sáng tạo, xây nền tảng để phát triển bền vững nhiều công nghệ lõi mới trong một hệ sinh thái có tính cộng hưởng.

Đọc nhiều