Theo nghiên cứu của các nhà khoa học từ Trung Quốc, Mỹ và châu Âu có tên "Future of the human climate niche" được công bố trong tuần này trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences, nếu phát thải khí nhà kính không giảm xuống thì các khu vực trên hành tinh với khoảng 1/3 con người sinh sống sẽ trở nên nóng như những khu vực nóng nhất của sa mạc Sahara trong vòng 50 năm tới.
Việc nóng lên nhanh chóng có nghĩa là 3,5 tỷ người sẽ sống bên ngoài “vùng thuận lợi” về khí hậu mà con người đã phát triển trong 6.000 năm qua.
Những phát hiện mới này là cảnh báo rõ ràng rằng việc tiếp tục phát thải các-bon sẽ ngày càng khiến thế giới có nguy cơ đối mặt với các cuộc khủng hoảng chưa có tiền lệ.
Sự mở rộng của các vùng nóng theo kịch bản thông thường.Dân số chủ yếu tập trung ở các dải khí hậu hẹp, với một số lượng lớn sống ở những nơi có nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng 11 – 15 độ C và một số lượng nhỏ hơn sống ở những nơi có nhiệt độ trung bình khoảng 20 – 25 độ C. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng con người, bất chấp mọi đổi mới và di cư, hầu hết sống trong những điều kiện khí hậu này trong vài nghìn năm.
GS. Marten Scheffer của Đại học Wageningen, người điều phối nghiên cứu với đồng nghiệp người Trung Quốc Xu Chi, Đại học Nam Kinh, nhận định vùng thuận lợi về khí hậu không đổi đáng kinh ngạc này có thể cho thấy những hạn chế cơ bản về những gì con người cần để tồn tại và phát triển.
Nhiệt độ được dự báo sẽ tăng nhanh do phát thải khí nhà kính do con người gây ra. Theo kịch bản phát thải tiếp tục tăng, nhiệt độ mà người bình thường trải qua sẽ tăng 7,5 độ C vào năm 2070. Con số này cao hơn mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu dự kiến là hơn 3 độ C vì đất liền sẽ nóng nhanh hơn nhiều so với đại dương và cũng bởi vì sự gia tăng dân số thiên về những nơi vốn đã nóng từ trước.
Sự gia tăng nhiệt độ nhanh chóng này, kết hợp với sự thay đổi dân số toàn cầu dự kiến, có nghĩa là khoảng 30% dân số dự kiến của thế giới sẽ sống ở những nơi có nhiệt độ trung bình trên 29°C trong vòng 50 năm tới, nếu khí thải nhà kính tiếp tục tăng.
Những điều kiện khí hậu này hiện chỉ diễn ra ở 0,8% diện tích đất toàn cầu, chủ yếu ở những vùng nóng nhất của sa mạc Sahara, nhưng đến năm 2070, điều kiện khí hậu đó có thể lan rộng tới 19% diện tích đất trên hành tinh.
“Điều này sẽ đưa 3,5 tỷ người vào những điều kiện gần như không thể sống nổi,” Jens-Christian Svenning từ Đại học Aarhus, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết.
Theo GS. Marten Scheffer, vi rút Corona đã thay đổi thế giới theo những cách khó có thể tưởng tượng được vài tháng trước đây và kết quả của nghiên cứu cho thấy biến đổi khí hậu có thể làm điều gì đó tương tự. Sự thay đổi sẽ không diễn ra nhanh như vậy, nhưng không giống như đại dịch, sẽ không có gì nhẹ nhõm để mong chờ: các khu vực rộng lớn của hành tinh sẽ nóng đến mức gần như không thể sống nổi và nhiệt độ tại các khu vực đó sẽ không giảm trở lại.
“Điều này không chỉ gây ra những tác động trực tiếp mang tính tàn phá, mà còn khiến xã hội ít có khả năng đối phó với các cuộc khủng hoảng trong tương lai, chẳng hạn như những đại dịch mới. Điều duy nhất có thể ngăn chặn điều này xảy ra là cắt giảm nhanh chóng lượng khí thải các-bon,” Scheffer nói.
Giảm nhanh lượng khí thải nhà kính có thể giúp giảm một nửa số người phải sống trong những điều kiện nhiệt độ nóng như vậy.
Đồng tác giả nghiên cứu Tim Lenton, chuyên gia khí hậu và Giám đốc Viện các hệ thống toàn cầu tại Đại học Exeter, cho biết tin tốt lành là những tác động này có thể giảm đi rất nhiều nếu nhân loại thành công trong việc kiềm chế sự nóng lên toàn cầu.
Các tính toán cho thấy rằng mỗi độ ấm lên trên các mức hiện tại tương ứng với khoảng 1 tỷ người phải sống ngoài vùng thuận lợi về khí hậu. “Điều quan trọng là bây giờ chúng ta có thể thể hiện những lợi ích của việc kiềm chế khí thải nhà kính ở một thứ gì đó mang tính nhân văn hơn là các thuật ngữ tiền tệ”, ông nhấn mạnh.
Các tác giả lưu ý rằng một phần trong số 3,5 tỷ người tiếp xúc với nhiệt độ cực cao nếu biến đổi khí hậu không suy giảm có thể sẽ tìm cách di cư, nhưng nhấn mạnh rằng nhiều yếu tố khác ngoài khí hậu sẽ ảnh hưởng đến quyết định di cư và một phần áp lực di cư có thể được giải quyết thông qua thích ứng khí hậu.
