Tài sản số đã có danh, nhưng chưa có phận?

Việt Hưng Thứ ba, 08/07/2025 - 09:57
Nghe audio
0:00

Tài sản số hiện vẫn đang chờ một nghị quyết thí điểm thị trường, giữa những luồng ý kiến trái chiều về quy định quản lý loại tài sản này tại Việt Nam.

Cần khung thí điểm tài sản số

Tại công điện số 104 về tăng cường hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và tổ chức sơ kết công tác 6 tháng, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Tài chính trình dự thảo Nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa trước ngày 15/7.

Yêu cầu của Thủ tướng đến từ bối cảnh Việt Nam đã chính thức công nhận tài sản số, tiền số, tiền mã hóa thuộc phạm vi Luật Công nghiệp Công nghệ số vừa được Quốc hội thông qua vào ngày 14/6.

Luật quy định tài sản số là tài sản chịu sự quản lý tại Bộ luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo ra, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử. Tài sản số nói chung có thể được dùng cho mục đích trao đổi hoặc đầu tư.

Luật ra đời hướng tới việc quản lý tạo lập, phát hành, lưu trữ, lưu ký, chuyển giao, xác lập quyền sở hữu tài sản số, đi cùng với đó là công nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với hoạt động có liên quan đến tài sản số.

Trong đó, Quyết định số 1131/QĐ-TTg cũng phê duyệt nhóm công nghệ blockchain gồm: tài sản số, tiền số, tiền mã hóa, hạ tầng mạng blockchain là trụ cột cho tương lai phát triển khoa học công nghệ.

Tuy nhiên có một thực tế là pháp lý về quản lý tài sản này khi các bên tham gia giao dịch, chuyển quyền sở hữu, cũng như nghĩa vụ thuế khi có hoạt động liên quan tới tài sản số... hiện chưa có văn bản hướng dẫn.

Do đó, sự ra đời của Nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa là hết sức cấp bách, và hiện vẫn đang được Bộ Tài chính cùng Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, xây dựng.

Số liệu từ công ty phân tích Chainalysis cho thấy, dòng vốn từ thị trường tài sản số vào Việt Nam giai đoạn 2023-2024 đạt trên 105 tỷ USD với lợi nhuận tạo ra gần 1,2 tỷ USD.

Còn theo số liệu từ cổng thanh toán Triple-A, Việt Nam có hơn 17 triệu người sở hữu tài sản số, xếp thứ 7 trên toàn cầu. Bình quân tỷ lệ sở hữu tài sản tại Việt Nam đạt khoảng 17%, cao hơn nhiều so với mức trung bình 6,5% của toàn thế giới.

Chủ tịch SSI từng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành khung pháp lý rõ ràng cho tài sản số. Ảnh: VH

Ý kiến trái chiều về quản lý tài sản số

Ngay khi Nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa còn được thai nghén, đã xuất hiện nhiều luồng ý kiến trái chiều đến từ nhiều doanh nghiệp trong các lĩnh vực tài chính, công nghệ.

Nhóm sáu công ty công nghệ Việt Nam gồm Athena Studio, Appota, Ninety Eight, Web3 Việt Nam, Oraichain Labs, Sky Mavis và Endeavor kiến nghị, sửa nội dung "chỉ cho phép thực hiện các giao dịch tài sản mã hóa trên cơ sở tập trung thông qua các đơn vị được cấp phép".

Theo nhóm các công ty này, việc quản lý trên cơ sở tập trung có nguy cơ kìm hãm sự đổi mới, sáng tạo và đẩy các doanh nghiệp vào tình trạng khó phát triển.

Tuy nhiên, ở chiều hướng ngược lại, xuất hiện luồng ý kiến cho rằng, cần đề cao tính thận trọng khi phát triển thị trường tài sản số.

Nhìn ra thế giới, hiện đang có hai phương thức là giao dịch tập trung và phi tập trung. Phương thức giao dịch tập trung (CEX) được vận hành và quản lý bởi một tổ chức trung gian. Người dùng gửi tài sản của mình vào ví do sàn kiểm soát và thực hiện các giao dịch thông qua hệ thống khớp lệnh nội bộ.

Còn phương thức giao dịch phi tập trung (DEX) cho phép người dùng giao dịch trực tiếp với nhau qua hợp đồng thông minh mà không cần trung gian. Tài sản được lưu trữ trong ví cá nhân và người dùng hoàn toàn kiểm soát khóa riêng của mình.

Thực tế cho thấy, mỗi mô hình đều có ưu nhược điểm riêng khi triển khai tại các quốc gia. Trước đó, Đài Loan từng thất bại với mô hình sàn giao dịch tập trung khi cho phép một số sàn giao dịch hoạt động theo mô hình tập trung với kỳ vọng dễ kiểm soát hơn.

Thất bại của Đài Loan đến từ việc thiếu hành lang pháp lý rõ ràng, hệ thống giám sát chuyên sâu, nên đã tạo ra các rủi ro, giảm khả năng bảo vệ nhà đầu tư và hệ quả là niềm tin thị trường suy giảm.

Trái lại, nhiều quốc gia đã thành công với mô hình phi tập trung. "Nhưng điều đó không hẳn là đúng khi áp dụng vào các quốc gia trong đó có Việt Nam", ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Chứng khoán SSI nêu ý kiến.

Ông Hưng giải thích, ở Việt Nam, mô hình tập trung vẫn có thể thành công bởi vì lượng khách hàng thật rất lớn, tính tuân thủ pháp luật của người dân cao. Bởi lượng khách hàng lớn nên buộc phải tìm một cách để giao dịch.

Hiện SSI và TCBS đang là hai trong số nhiều doanh nghiệp tích cực tham gia đóng góp ý kiến vào việc xây khung pháp lý thị trường tài sản số, cũng như mong muốn lập sàn giao dịch tài sản số tại Việt Nam.

TCBS từng tích hợp bảng giá tiền số vào nền tảng giao dịch chứng khoán trực tuyến. Ảnh: TH

Lo ngại tình trạng đầu cơ, biến tướng

Một nội dung khác cũng được nhiều doanh nghiệp, chuyên gia quan tâm, đó là tính minh bạch của việc quản lý, vận hành thị trường tài sản số.

Theo bà Đoàn Mai Hạnh, Giám đốc cao cấp kinh doanh và tự doanh thị trường tài chính của TCBS, việc thí điểm cần tạo ra khuôn khổ đồng bộ, nơi các tổ chức phát hành, nhà đầu tư và sàn giao dịch đều có cơ chế minh bạch để truy xuất dữ liệu.

Bà cảnh báo rằng nếu thiếu kiểm soát, hoạt động thí điểm dễ biến thành mảnh đất cho hoạt động đầu cơ và thao túng. "Không thể để nhà đầu tư nhỏ lẻ bước vào thử nghiệm như một trò chơi may rủi. Sandbox cần thiết kế cơ chế sàng lọc người tham gia, ưu tiên nhà đầu tư chuyên nghiệp như cách đang áp dụng với chứng khoán phái sinh", bà nói.

Đồng quan điểm, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam đánh giá, thị trường tài sản số tại Việt Nam đang hình thành, nhưng thiếu chuẩn hóa. Việc phát hành, giao dịch, xác thực và lưu ký tài sản vẫn chưa có quy định đồng bộ, dẫn đến rủi ro lớn cho nhà đầu tư.

Ông đề xuất cần phải có các tiêu chuẩn bắt buộc cho mô hình thử nghiệm. "Không có cấu trúc rõ ràng, việc thí điểm sẽ trở thành cái cớ cho hoạt động ngoài vùng kiểm soát", ông Trung cảnh báo.

Ông cũng nhấn mạnh rằng thí điểm không chỉ là để cho doanh nghiệp thử nghiệm, mà còn là cơ hội để cơ quan quản lý thử nghiệm chính sách, đồng thời đo lường phản ứng thị trường một cách có kiểm soát.

Giải quyết 'vùng xám' pháp lý cho thị trường tài sản mã hóa

Giải quyết 'vùng xám' pháp lý cho thị trường tài sản mã hóa

Tài chính -  5 tháng
Thị trường tài sản mã hoá đang đòi hỏi xây dựng khung pháp lý chặt chẽ, khi gần 90% vụ việc liên quan đến tài sản số bị xác minh có dấu hiệu vi phạm hoặc lừa đảo.
Giải quyết 'vùng xám' pháp lý cho thị trường tài sản mã hóa

Giải quyết 'vùng xám' pháp lý cho thị trường tài sản mã hóa

Tài chính -  5 tháng
Thị trường tài sản mã hoá đang đòi hỏi xây dựng khung pháp lý chặt chẽ, khi gần 90% vụ việc liên quan đến tài sản số bị xác minh có dấu hiệu vi phạm hoặc lừa đảo.
CEO SSI Digital: Cá lớn khó 'nuốt' cá bé ở thị trường tài sản số

CEO SSI Digital: Cá lớn khó 'nuốt' cá bé ở thị trường tài sản số

Leader talk -  5 tháng

So với chứng khoán, tài sản số dường như có nhiều "luật chơi" khác biệt, từ điều kiện vốn thành lập sàn giao dịch, tư duy quản lý cho tới vận hành.

Việt Nam lần đầu công nhận tài sản số, đã có luật riêng quản lý

Việt Nam lần đầu công nhận tài sản số, đã có luật riêng quản lý

Tiêu điểm -  5 tháng

Từ nay, tài sản số tại Việt Nam sẽ được quản lý việc tạo lập, phát hành, lưu ký, kèm theo quy định điều kiện kinh doanh đối với dịch vụ tài sản mã hoá.

Giám đốc SSI: Tài sản số sẽ tiến hóa nhanh gấp 10 lần chứng khoán

Giám đốc SSI: Tài sản số sẽ tiến hóa nhanh gấp 10 lần chứng khoán

Leader talk -  5 tháng

Với những tiềm năng của tài sản số, phía SSI mong muốn trở thành trung tâm của thị trường này, khi có cơ chế thí điểm sàn giao dịch.

Tài sản số là bài toán lớn về định danh và niềm tin

Tài sản số là bài toán lớn về định danh và niềm tin

Tài chính -  14 giờ

Tài sản số gắn liền với sự phát triển của kinh tế số, đặt ra những thách thức liên quan đến định danh dữ liệu, cũng như xây dựng niềm tin trên không gian mạng.

Mùa 'in giấy' của các công ty chứng khoán

Mùa 'in giấy' của các công ty chứng khoán

Tài chính -  1 ngày

Ngành chứng khoán ngày càng ghi nhận nhiều kế hoạch phát hành tăng vốn mạnh, đưa lượng cổ phiếu lưu hành vượt mốc hàng tỷ đơn vị. Hiện tại, SSI và TCBS đều đã vượt 2 tỷ cổ phiếu, HSC hay VIX có hơn 1 tỷ cổ phiếu.

Thông tư 102: Cú ‘siết phanh’ ngăn đà bơm vốn rủi ro của các công ty chứng khoán

Thông tư 102: Cú ‘siết phanh’ ngăn đà bơm vốn rủi ro của các công ty chứng khoán

Tài chính -  1 ngày

Thông tư 102 được giới đầu tư kỳ vọng góp phần giúp các doanh nghiệp ngành chứng khoán “làm sạch” bảng cân đối và tăng trưởng theo hướng bền vững hơn.

Nợ xấu phân hóa, gia tăng tại nhiều ngân hàng

Nợ xấu phân hóa, gia tăng tại nhiều ngân hàng

Tài chính -  3 ngày

Áp lực chủ yếu đến từ nhóm doanh nghiệp năng lượng tái tạo tại MB, nhóm SME trong xuất nhập khẩu và hàng không tại Sacombank cùng các khoản vay mua nhà cá nhân tại TPBank và HDBank.

Giấc mơ quốc gia xuất khẩu tài sản số không xa

Giấc mơ quốc gia xuất khẩu tài sản số không xa

Tài chính -  3 ngày

Tài sản số đang trở thành cơ hội để doanh nghiệp trong nước mang ngoại tệ về Việt Nam, thay vì gắn mác đầu cơ, hay “mì ăn liền”.

Bên trong căn hộ mẫu ‘view triệu đô’ của Newtown Diamond

Bên trong căn hộ mẫu ‘view triệu đô’ của Newtown Diamond

Bất động sản -  8 giờ

Với vị trí kim cương trên cung đường ven biển đẹp nhất Đà Nẵng, Newtown Diamond đem đến không gian sống đẳng cấp và tầm nhìn tuyệt mĩ mà chủ nhân tương lai có thể trực tiếp trải nghiệm tại căn hộ mẫu sang trọng, tinh tế vừa khai trương.

Sở hữu bất động sản siêu khan hiếm, Vịnh Ngọc khiến các 'tượng đài' thế giới cũng phải 'ngả mũ'

Sở hữu bất động sản siêu khan hiếm, Vịnh Ngọc khiến các 'tượng đài' thế giới cũng phải 'ngả mũ'

Nhịp cầu kinh doanh -  8 giờ

Khu Vịnh Ngọc (Vinhomes Green Paradise) đang định nghĩa lại khái niệm bất động sản siêu sang với những căn biệt thự đặt trên mặt biển hồ Lagoon 800ha lớn nhất thế giới, sở hữu tầm nhìn hướng thủy trải dài hơn 8km, đem đến trải nghiệm sống đặc quyền và giá trị độc tôn mà ngay cả ở Sentosa Cove - thủ phủ của giới triệu phú Singapore - cũng khó có được.

Xe điện Việt nổi bật tại lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm Quốc khánh Lào

Xe điện Việt nổi bật tại lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm Quốc khánh Lào

Nhịp cầu kinh doanh -  8 giờ

Khoảnh khắc dàn xe điện “make in Vietnam” xuất hiện tại lễ diễu binh, diễu hành chào mừng Quốc khánh Lào ở quảng trường Thatluang đã mang lại niềm tự hào sâu sắc cho cộng đồng người Việt tại Vientiane.

Hà Nội FC – 20 năm bền bỉ kiến tạo thế hệ kế thừa cho bóng đá Việt Nam

Hà Nội FC – 20 năm bền bỉ kiến tạo thế hệ kế thừa cho bóng đá Việt Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  8 giờ

Thành lập năm 2006 thi đấu ở hạng Ba để rồi trở thành câu lạc bộ duy nhất trong lịch sử 130 năm bóng đá Việt Nam (1896-2025): 3 năm thăng 3 hạng. Sau đó, Hà Nội tiếp tục trở thành CLB thành công nhất khi bóng đá Việt Nam chuyển từ bao cấp qua bán chuyên nghiệp rồi chuyên nghiệp trong 1/4 thế kỷ vừa qua (2000-2025).

Ứng phó với già hóa dân số: Cần mở quy định, hút tư nhân vào lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi

Ứng phó với già hóa dân số: Cần mở quy định, hút tư nhân vào lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi

Phát triển bền vững -  9 giờ

Việc chăm sóc người cao tuổi khi số lượng ngày càng nhiều lên nhanh hơn sẽ không thể chỉ trông chờ vào ngân sách nhà nước mà cần sự tham gia mạnh mẽ của khối tư nhân.

VinFast xem xét sử dụng thêm động cơ xăng cho xe điện

VinFast xem xét sử dụng thêm động cơ xăng cho xe điện

Doanh nghiệp -  12 giờ

VinFast đang xem xét việc trang bị thêm động cơ đốt trong cỡ nhỏ cho một số mẫu xe. Động cơ này sẽ đóng vai trò sạc pin giúp kéo dài quãng đường di chuyển.

Tài sản số là bài toán lớn về định danh và niềm tin

Tài sản số là bài toán lớn về định danh và niềm tin

Tài chính -  14 giờ

Tài sản số gắn liền với sự phát triển của kinh tế số, đặt ra những thách thức liên quan đến định danh dữ liệu, cũng như xây dựng niềm tin trên không gian mạng.