Theo nghiên cứu của chuyên gia kinh tế Rob Subbaraman, Sonal Varma và Michael Loo thuộc Nomura Holdings dẫn bởi Bloomberg, Việt Nam là nền kinh tế hưởng lợi nhiều nhất từ chiến tranh thương mại kéo dài gần 1 năm qua.
Tác động tích cực này đến từ việc thay đổi chuỗi cung ứng khi các nhà nhập khẩu trên thế giới tìm cách tránh thuế quan đã bị gia tăng trước đó.
Tính đến nay, các đơn đặt hàng của Mỹ với Trung Quốc liên quan đến hơn một nửa trong tổng số 1.981 loại hàng hóa bị gia tăng thuế trong căng thẳng thương mại đã được chuyển hướng, tạo ra khu vực hưởng lợi và khu vực bị thiệt hại.
Báo cáo này cho biết trong vòng 1 năm tính đến hết quý I/2019, chuyển hướng thương mại đã mang lại lợi ích cho Việt Nam tương đương 7,9% GDP, bỏ xa các nền kinh tế khác trong nhóm hưởng lợi như Đài Loan, Chile, Malaysia.
Phần lớn lợi ích mà Việt Nam nhận được đến từ việc Washington gia tăng thuế quan đối với hàng hóa của Bắc Kinh.
CNBC dẫn báo cáo cho biết một số sản phẩm của Việt Nam xuất khẩu nhiều hơn trước nhờ chiến tranh thương mại bao gồm linh kiện điện thoại, đồ nội thất, máy xử lý dữ liệu tự động.
Việc hàng hóa Trung Quốc bị gia tăng thuế quan sang Mỹ tạo ra làn sóng nhập khẩu thay thế đối với các sản phẩm điện tử, nội thất và hàng hóa sử dụng trong du lịch.
Khi Trung Quốc trả đũa bằng việc gia tăng thuế quan với hàng hóa từ Mỹ, các quốc gia như Chile hay Argentina sẽ hưởng lợi trong các sản phẩm đậu tương, máy bay, ngũ cốc, bông.
“Gia tăng thuế quan theo cách “ăn miếng trả miếng” giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng, khiến gia nhập khẩu hàng hóa từ nước nhau cũng gia tăng”, báo cáo chỉ rõ.
Một số nhà sản xuất tại Mỹ và Trung Quốc có thể sẵn sàng chịu phần chi phí gia tăng và một số công ty đa quốc gia có thể chuyển sản xuất để tránh thuế nhưng quy luật thương mại cho thấy, cách phản ứng được sử dụng nhiều nhất có thể là dịch chuyển thương mại.
Phát biểu tại buổi công bố Báo cáo kinh tế thường niên 2019, PGS.TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) cũng nhận định cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung là cơ hội lớn cho các nước.
Ông lấy ví dụ về sự thịnh vượng của Đông Nam Á trong thập niên 80 – 90 của thế kỷ trước đến từ xung đột thương mại Mỹ - Nhật.
Cuộc xung đột thương mại đó khiến Nhật gần như lụi bại, đồng Yên tăng giá gấp đôi đã đẩy doanh nghiệp sản xuất chạy sang vùng Đông Nam Á và tạo nên làn sóng thịnh vượng cho khu vực này.
“Điều diễn ra với Trung Quốc cũng tương tự như vậy. Nhưng làn sóng thịnh vượng này đến từ đâu và Việt Nam – cây cầu nối trực tiếp Trung Quốc với Đông Nam Á có được vị trí đó của mình hay không. Nhưng tôi e rằng không lạc quan lắm”, ông Thành đánh giá.
Ông cho rằng việc chớp được cơ hội từ làn sóng thịnh vượng dịch chuyển khỏi Trung Quốc chỉ đến từ môi trường kinh doanh, môi trường thể chế, chất lượng con người của Việt Nam.
Vị Viện trưởng VEPR nhận định thương mại chưa rõ có được lợi trực tiếp trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung hay không không nhưng về đầu tư là có.
Tuy nhiên, việc đầu tư phải hướng tới trung hạn và dài hạn, tạo dựng 1 nền sản xuất tốt đẹp hơn.
