Việt Nam sẽ hút các dòng vốn FDI chất lượng hơn

Quỳnh Chi - 15:33, 04/10/2018

TheLEADERTheo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng, mục tiêu thu hút và sử dụng vốn FDI thời gian tới phải đi vào thực chất hơn, cả về số lượng và chất lượng, cả chiều rộng và chiều sâu, trong đó chú trọng chiều sâu; đảm bảo phát triển bền vững, khuyến khích đổi mới, sáng tạo và liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước.

Việt Nam sẽ hút các dòng vốn FDI chất lượng hơn
FDI trong thời đại mới cần hướng đến công nghệ cao, tiên tiến trong quản trị (Ảnh TL)

Đóng góp rất đáng kể cho nền kinh tế

Tại Hội nghị tổng kết 30 năm FDI tại Việt Nam diễn ra tại Hà Nội sáng nay, 4/10, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong hơn 30 năm qua, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đã ngày càng thể hiện được vai trò quan trọng và đóng góp rất đáng kể cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 

Nhiều dự án FDI đã chuyển giao công nghệ, kinh nghiệm quản lý tiên tiến ở một số ngành, lĩnh vực; tác động lan toả nhất định tới khu vực doanh nghiệp trong nước, qua đó góp phần nâng cao trình độ công nghệ và quản trị của nền kinh tế.

Đến nay, đã có hơn 26.500 dự án FDI đăng ký đầu tư vào Việt Nam với số vốn đăng ký hơn 334 tỷ USD, vốn thực hiện khoảng 184 tỷ USD. Khu vực FDI đóng góp gần 20% GDP và nguồn vốn bổ sung quan trọng cho đầu tư phát triển với tỷ trọng khoảng 23,7% trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Tính đến nay, khu vực này đã tạo gần bốn triệu việc làm trực tiếp và khoảng năm triệu việc làm gián tiếp.

Về xã hội, khu vực đầu tư nước ngoài đã có nhiều đóng góp trong việc tạo ra việc làm, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động và cải thiện chất lượng nguồn nhân lực; nhiều việc làm trước đây do chuyên gia nước ngoài đảm nhận, nay đã được thay thế bằng lao động Việt Nam.

Ngoài ra, việc thu hút và sử dụng đầu tư nước ngoài đã góp phần tích cực hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tăng cường quan hệ đối ngoại, hợp tác và hội nhập quốc tế.

Mặc dù đã đạt được những thành tựu quan trọng nhưng theo ông Dũng, khu vực FDI cũng còn một số hạn chế, tồn tại cần phải được khắc phục. Cụ thể, mức độ kết nối, lan toả của khu vực này đến khu vực đầu tư trong nước còn khiêm tốn; thu hút FDI vào một số ngành, lĩnh vực ưu tiên và từ các tập đoàn đa quốc gia còn hạn chế; còn hiện tượng một số doanh nghiệp chuyển giá, trốn thuế hoặc chưa nghiêm túc thực hiện quy định bảo vệ môi trường; hiệu quả sử dụng đất chưa cao.

Việt Nam đang đứng trước áp lực cạnh tranh về thu hút FDI
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng.

Chiến lược FDI mới: Chọn dòng vốn chất lượng hơn

Liên quan đến vấn đề xây dựng định hướng chiến lược trong thu hút FDI kỷ nguyên mới, theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư, sẽ xác định rõ mục tiêu thu hút và sử dụng vốn FDI phải đi vào thực chất hơn, cả về số lượng và chất lượng, cả chiều rộng và chiều sâu, trong đó chú trọng chiều sâu; đảm bảo phát triển bền vững, khuyến khích đổi mới, sáng tạo và liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước, nâng cao vị trí của Việt Nam trong mạng sản xuất, chuỗi giá trị toàn cầu và trình độ, năng lực sáng tạo của lực lượng lao động Việt Nam…

Ông Dũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rà soát, sửa đổi pháp luật, chính sách để thu hút mạnh dòng ốn FDI có chất lượng hơn, khuyến khích đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng và các ngành công nghiệp hỗ trợ, năng lượng tái tạo, vật liệu mới, điện tử, công nghệ thông tin, giống cây trồng, vật nuôi, đào tạo nhân lực và chăm sóc sức khỏe chất lượng cao,…đặc biệt là các ngành nghề mới trên nền tảng công nghiệp 4.0.

Việc thu hút FDI từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, dự án quy mô nhỏ, siêu nhỏ phải đảm bảo điều kiện nâng cấp công nghệ và gia nhập mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu, phát triển công nghiệp hỗ trợ. Đồng thời, tận dụng lợi thế của Việt Nam trong thị trường ASEAN và cơ hội do các hiệp định thương mại tự do tạo ra để thu hút FDI.

Về đối tác, sẽ tập trung vào thu hút dòng đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia, tạo liên kết với doanh nghiệp trong nước hình thành và phát triển cụm liên kết ngành theo từng chuỗi giá trị. Trong ngắn hạn, tiếp tục thu hút FDI vào các ngành mà Việt Nam vẫn đang có lợi thế như dệt may, da giày..., nhưng ưu tiên tập trung vào các khâu tạo giá trị gia tăng cao, gắn với quy trình sản xuất thông minh, tự động hóa.

Về địa phương, vùng, thu hút FDI phải phù hợp với lợi thế, điều kiện, trình độ phát triển và quy hoạch từng địa phương trong mối liên kết vùng, đảm bảo hiệu quả tổng thể kinh tế - xã hội - môi trường.

Đối với những địa bàn, khu vực nhạy cảm, liên quan đến quốc phòng, an ninh, khu vực biên giới, vùng biển, hải đảo, vùng đặc quyền kinh tế, việc thu hút FDI cần được xem xét chặt chẽ, đặt vấn đề bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền quốc gia lên hàng đầu.

Sẽ có cơ chế linh hoạt đối với các dự án đặc thù; khuyến khích thành lập các trung tâm nghiên cứu triển khai của doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, chủ động, theo dõi, đánh giá xu hướng dịch chuyển dòng FDI vào Việt Nam có công nghệ lạc hậu, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường từ một số nước trong khu vực để có giải ngăn chặn kịp thời. Nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia đầu tư vào các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt được Quốc hội quyết định thành lập khi điều kiện chín muồi.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư nhấn mạnh, bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước đang đặt ra những cơ hội và thách thức mới đối với Việt Nam trong thu hút và sử dụng đầu tư nước ngoài thời giai đoạn tới.

"Dòng vốn đầu tư nước ngoài toàn cầu có xu hướng giảm và đang dịch chuyển theo các hướng thuận và không thuận đối với Việt Nam", ông nói.

Đặc biệt, chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có khả năng tác động làm điều chỉnh dòng đầu tư của Hoa Kỳ, EU từ Trung Quốc vào các nước khác, Việt Nam cũng nằm trong số đó. Việt Nam cũng gặp phải không ít khó khăn trước áp lực cạnh tranh với một số nước ở khu vực trong thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế đang dịch chuyển. Do vậy sẽ phải có các giải pháp mạnh và phù hợp; có chiến lược mới với dòng FDI trong thời kỳ mới.