Để có vaccine tiêm cho người dân nhiều nhất, nhanh nhất có thể, Việt Nam cần thực hiện đồng bộ “kiềng ba chân” gồm mua và nhập khẩu; chuyển giao công nghệ để sản xuất; nghiên cứu, sản xuất trong nước.
Trong đó, việc nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất vaccine trong nước có vai trò rất quan trọng khi trên thế giới và trong khu vực tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp và vaccine đang rất khan hiếm.
Đây là nội dung được Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tại buổi làm việc ngày 12/8 với các nhà khoa học, đơn vị, doanh nghiệp tham gia nghiên cứu, sản xuất vaccine Covid-19 để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy lĩnh vực này.
Mặt khác, bối cảnh hiện nay là cơ hội để phát triển ngành dược Việt Nam, trong đó có việc nghiên cứu và sản xuất vaccine Covid-19.
Thủ tướng yêu cầu tiếp cận bình đẳng tất cả các loại vaccine, "loại vaccine tốt nhất là vaccine được tiêm sớm nhất, nhanh nhất, kịp thời nhất". Ông đề nghị các nhà khoa học, chuyên môn lên tiếng để tránh tâm lý "có vaccine không tiêm" mà so bì, chờ đợi, phân biệt.
Các đơn vị tích cực hơn nữa thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất thuốc điều trị Covid-19 và các trang thiết bị, vật tư y tế phục vụ phòng chống dịch, nhất là bộ sinh phẩm xét nghiệm.
Nhấn mạnh mục tiêu cuối cùng là Việt Nam sớm có vaccine tự sản xuất, Thủ tướng đề nghị tất cả mọi cơ quan, mọi cá nhân có trách nhiệm phải quyết tâm, cố gắng, nỗ lực cao hơn nữa, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn nữa.
"Nếu mọi việc suôn sẻ thì trong tháng 9 này, chúng ta có thể có vaccine sản xuất trong nước. Đây là kết quả từ sự nỗ lực, lao động của các nhà khoa học, cơ sở nghiên cứu, nhà quản lý, nhà sản xuất, cũng là sản phẩm chung của cả nước", Thủ tướng nói.
Trên tinh thần "kịp thời, an toàn, hiệu quả", các nhà khoa học, nhà quản lý, nhà sản xuất phải vào cuộc khẩn trương, rút gọn tối đa thủ tục hành chính nhưng về mặt chuyên môn, khoa học phải chặt chẽ, đầy đủ hồ sơ, "dục tốc bất đạt". Do đây là lĩnh vực liên quan tới sức khỏe, tính mạng con người, "phải có trái tim nóng và cái đầu tỉnh táo, chần chừ hoặc nóng vội đều không được...".
Thủ tướng nêu rõ, ông luôn sẵn sàng làm việc ngày đêm, sớm tối với các cơ quan, nhưng về chuyên môn phải do các cơ quan chuyên môn, khoa học có thẩm quyền đánh giá. Hai yêu cầu cốt lõi là bảo đảm tính an toàn và hiệu quả gồm hiệu quả điều trị của thuốc, hiệu quả bảo vệ của vaccine dựa trên dữ liệu về tính sinh miễn dịch.
Các bộ gồm Y tế, Khoa học và công nghệ, các hội đồng cùng vào cuộc, hướng dẫn quy trình, thủ tục cho những đơn vị đang tiến hành nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, thử nghiệm, sản xuất vaccine, thuốc và các trang thiết bị, vật tư y tế như kit xét nghiệm... Theo đó, không để vì thủ tục hành chính mà ách tắc công việc.
Các cơ quan liên quan như Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, Đại học Y Hà Nội, Học viện Quân y, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur... tập trung hỗ trợ các đơn vị theo tinh thần "chống dịch như chống giặc, ai có gì dùng nấy".
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam được giao chỉ đạo chung về công tác này. Bộ Y tế là đầu mối điều phối, tổ chức phối hợp giữa các đơn vị; tham vấn ý kiến, nhận hỗ trợ từ các chuyên gia, tổ chức quốc tế.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết dịch đang rất căng thẳng và vẫn thiếu vaccine ở cả nước. TP.HCM rất cần vaccine tiêm cho người dân.
Việt Nam đã ký hợp đồng mua hàng trăm triệu liều nhưng trong tháng 8/2021 chỉ có thêm khoảng 3 triệu liều, chưa đáp ứng nhu cầu của TP.HCM để đạt miễn dịch cộng đồng. Nhiều nơi khác cũng đang cần vaccine. Tháng 9/2021, dự kiến có 9,3 triệu liều vaccine được nhập về. Việc tiếp nhận, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine từ nước ngoài đang bị chậm tiến độ.
Do đó, Phó thủ tướng cho rằng các vaccine nghiên cứu, phát triển trong nước như Nanocovax đã bước vào giai đoạn thử nghiệm cuối cùng, phải được đẩy nhanh tiến độ hơn nữa để khẩn trương cấp phép lưu hành. Cấp bách nhất hiện nay là phải có vaccine ngay thời điểm này để tiêm cho người dân nhiều nhất có thể.
Sau tháng 10/2021, vaccine nhập về sẽ nhiều, riêng quý 4 có khoảng 60 triệu liều. Các dự án chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine của nước ngoài cũng bắt đầu đi vào hoạt động. Vaccine trong nước cũng sẽ hoàn tất quy trình thử nghiệm lâm sàng.
Trung tướng, GS Đỗ Quyết, Giám đốc Học viện Quân y, đơn vị tham gia nghiên cứu, thử nghiệm Nanocovax khẳng định sẽ tuân thủ nghiêm ngặt quy định về chuyên môn, khoa học, đảm bảo khách quan, trung thực trong nghiên cứu, đánh giá thử nghiệm.
PGS.TS Lê Văn Truyền, Chủ tịch Hội đồng tư vấn cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc, khẳng định sau khi Hội đồng đạo đức có ý kiến, đơn vị của ông sẽ làm việc khẩn trương nhất, để xem xét, đánh giá, trình Bộ Y tế xem xét cấp giấy đăng ký lưu hành có điều kiện thuốc, vaccine trong nước.
Bộ Y tế cho biết, các loại vaccine đang được nghiên cứu, phát triển trong nước gồm: vaccine Nanocovax của Công ty Nanogen; vaccine Covivac của Viện Vaccine và Sinh phẩm Y tế (IVAC) thuộc Bộ Y tế.
Việc chuyển giao công nghệ vaccine từ nước ngoài để sản xuất trong nước gồm: vaccine ARCT-154 của Hoa Kỳ do Vingroup thực hiện; vaccine của Công ty Shionogi (Nhật) do Công ty cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và Vabiotech triển khai; vaccine Sputnik-V (Nga) do Vabiotech và Công ty DS-Bio triển khai.
