Hiện nay Luật các tổ chức tín dụng quy định tổ chức tín dụng không được tiến hành bất kỳ hoạt động kinh doanh nào ngoài các hoạt động ngân hàng, hoạt động kinh doanh khác ghi trong giấy phép được Ngân hàng Nhà nước cấp cho tổ chức tín dụng.
Tuy nhiên tại Dự thảo Luật các tổ chức tín dụng sửa đổi mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã bổ sung các quy định theo hướng cho phép các tổ chức tín dụng được nắm giữ bất động sản phát sinh do việc xử lý nợ.
Cụ thể, Điều 138 của dự thảo quy định, các tổ chức tín dụng không được kinh doanh bất động sản, trừ các trường hợp sau.
Một là mua, đầu tư, sở hữu bất động sản để sử dụng làm trụ sở kinh doanh, địa điểm làm việc hoặc cơ sở kho tàng phục vụ trực tiếp cho các hoạt động nghiệp vụ của tổ chức tín dụng.
Hai là, cho thuê một phần trụ sở kinh doanh thuộc sở hữu của tổ chức tín dụng chưa sử dụng hết.
Ba là, nắm giữ bất động sản do việc xử lý nợ vay. Trong thời hạn 5 năm kể từ ngày quyết định xử lý tài sản bảo đảm là bất động sản, tổ chức tín dụng phải bán, chuyển nhượng hoặc mua lại bất động sản này để bảo đảm tỷ lệ đầu tư vào tài sản cố định và mục đích sử dụng tài sản cố định.
Dự thảo Luật các tổ chức tín dụng sửa đổi cũng quy định thời hạn 5 năm kể từ ngày quyết định xử lý tài sản bảo đảm là bất động sản, tổ chức tín dụng phải bán, chuyển nhượng hoặc mua lại bất động sản thay vì 3 năm như quy định cũ.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) cho rằng các quy định mới dẫn đến tình trạng là hầu như tất cả tổ chức tín dụng đều có hoạt động kinh doanh khác, mà chủ yếu là kinh doanh bất động sản dựa vào các quy định “bật đèn xanh”.
Cụ thể, với quy định cho phép mua, đầu tư, sở hữu bất động sản để sử dụng làm trụ sở kinh doanh, địa điểm làm việc và được phép cho thuê một phần trụ sở kinh doanh chưa sử dụng hết đã dẫn đến tình trạng các tổ chức tín dụng có xu hướng mở rộng mạng lưới chi nhánh, địa điểm làm việc.
Nhất là việc các tổ chức tín dụng xây dựng các tòa nhà cao ốc văn phòng hoành tráng để vừa làm trụ sở, vừa cho thuê phần chưa sử dụng hết.
Đối với quy định cho phép nắm giữ bất động sản do việc xử lý nợ vay, theo Luật các tổ chức tín dụng 2010 thì trong thời hạn 3 năm kể từ ngày quyết định xử lý tài sản bảo đảm là bất động sản, tổ chức tín dụng phải bán, chuyển nhượng hoặc mua lại bất động sản này đã tạo cơ hội cho các tổ chức tín dụng thực hiện hoạt động kinh doanh bất động sản không khác gì một doanh nghiệp bất động sản.
Đến nay, dự thảo Luật các tổ chức tín dụng sửa đổi lại tăng thời hạn cho phép nắm giữ bất động sản do việc xử lý nợ vay lên 5 năm thì các tổ chức tín dụng càng “rộng đường” thực hiện hoạt động kinh doanh bất động sản.
“Những quy định mang tính “bật đèn xanh” đó không phù hợp với tinh thần “tổ chức tín dụng không được tiến hành bất kỳ hoạt động kinh doanh nào ngoài các hoạt động ngân hàng” và “tổ chức tín dụng không được kinh doanh bất động sản” tại khoản 2 Điều 98 và Điều 138, dự thảo Luật các tổ chức tín dụng”, ông Châu phân tích.
Do đó, Chủ tịch HoREA kiến nghị, dự thảo Luật các tổ chức tín dụng cần sửa đổi, bổ sung để quy định chặt chẽ, trường hợp các tổ chức tín dụng được hoạt động kinh doanh khác hoặc được hoạt động kinh doanh bất động sản thì cần xem xét quy định tỷ lệ mức trần doanh thu kinh doanh bất động sản không vượt quá 15% doanh thu của tổ chức tín dụng.
Cũng theo ông Châu, thì khoản 1 Điều 194, dự thảo Luật các tổ chức tín dụng sửa đổi về mua, bán khoản nợ xấu có tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất và khoản 3 Điều 39, dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi về điều kiện chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản chưa luật hóa đầy đủ nội dung Điều 10 Nghị quyết 42 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.
