Đã có 439/450 đại biểu Quốc hội (chiếm 90,70% tổng số các đại biểu Quốc hội) biểu quyết tán thành thông qua Luật Đầu tư công sửa đổi. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2020.
Một trong những điểm nổi bật của dự thảo Luật Đầu tư công sửa đổi là việc đáp ứng tốt hơn đối với thực tiễn vận hành của nền kinh tế, khắc phục được vướng mắc lớn nhất về đầu tư công trước đây.
Trước đây, muốn quyết định chủ trương đầu tư của một dự án, cần phải xác định được nguồn vốn và khả năng cân đối vốn. Tuy nhiên, muốn xác định được nguồn vốn và khả năng cân đối vốn phải căn cứ vào dự án. Điều này đã tạo một vòng lặp luẩn quẩn và không có giải pháp để xử lý.
Luật Đầu tư công sửa đổi đã đề xuất phương án phải có dự kiến kế hoạch nguồn vốn và khả năng cân đối vốn trước. Từ đó, có căn cứ pháp lý về nguồn vốn để các bộ, cơ quan, địa phương triển khai các thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư dự án.
Bên cạnh đó, luật cũng quy định dự án quan trọng quốc gia là dự án đầu tư độc lập hoặc cụm công trình liên kết chặt chẽ với nhau thuộc một trong các tiêu chí như: Sử dụng vốn đầu tư công từ 10.000 tỷ đồng trở lên; ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, dự án đòi hỏi phải áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt.
Quốc hội sẽ quyết định chủ trương đầu tư đối với chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia.
Về quy trình, thời gian trình, phê duyệt và giao kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách Nhà nước, luật mới giữ quy trình, thủ tục như quy định tại Điều 65 của Luật Đầu tư công hiện hành, tuy nhiên có chỉnh lý về mặt thời gian để phù hợp với quy định Quốc hội khóa mới quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn mới.
Về trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư, chương trình đầu tư công thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Luật quy định rõ việc giao đơn vị trực thuộc lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư; đơn vị có chức năng thẩm định hoặc thành lập hội đồng để thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư; boàn thiện báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ.
Thủ tướng Chính phủ thành lập hội đồng liên ngành hoặc giao Bộ Kế hoạch và đầu tư chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư. Chính phủ xem xét, quyết định chủ trương đầu tư chương trình, bao gồm mục tiêu, phạm vi, quy mô, tổng vốn đầu tư, thời gian, tiến độ, cơ chế và giải pháp, chính sách thực hiện.
Một điểm đáng lưu ý nữa của Luật Đầu tư công là luật đã được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện trình tự, thủ tục, phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư công.
Theo đó, luật đã phân cấp triệt để quy trình thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, trở thành một nội dung của thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư do các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thẩm định (trừ chương trình, dự án thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ) trên cơ sở tổng số vốn kế hoạch trung hạn của đơn vị mình được cấp có thẩm quyền phân bổ.
Luật Đầu tư công cũng xác định một số nhiệm vụ và loại dự án không phải quyết định chủ trương đầu tư nhằm gỡ bỏ thủ tục mang tính hình thức, trùng lặp, tiết kiệm thời gian, chi phí cho công tác chuẩn bị dự án.
Theo ông Trần Quốc Phương, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân (Bộ Kế hoạch và đầu tư), việc thực thi Luật Đầu tư công sửa đổi sẽ tạo thuận lợi hơn cho quá trình chuẩn bị dự án, do việc đơn giản hóa thủ tục, phân cấp mạnh mẽ.
Việc thực hiện Luật Đầu tư công sửa đổi cũng sẽ góp phần cải thiện tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công, vốn chậm trễ nhiều năm nay. Các quy định mới tuy vẫn chặt chẽ để đảm bảo sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công, nhưng cũng vừa tạo thuận lợi trong trong quá trình triển khai thực hiện dự án.
