Theo Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) cho biết, kể từ sau khi gói hỗ trợ tín dụng 30.000 tỷ đồng kết thúc ngày 31/12/2016, gần như Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước chưa bố trí được nguồn vốn tín dụng ưu đãi để thực hiện chính sách nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở và Nghị định 100/2015/NĐ-CP.
Nguyên nhân theo HoREA là do hiện nay, danh mục chi thực hiện chính sách nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở 2014 chưa được cập nhật, bổ sung vào Nghị quyết số 1023/NQ-UBTVQH13 về danh mục được ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 nên trong Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa có danh mục chi này để Chính phủ có căn cứ thực hiện.
Giữa năm 2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có văn bản số 102/UBTVQH14-TCNS gửi Chính phủ về phương án phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, đồng ý bổ sung 2.000 tỷ đồng cho Ngân hàng Chính sách xã hội, trong đó dành một phần để thực hiện chính sách nhà ở xã hội.
Hiện tại, nguồn vốn trên đã được phân bổ khoảng 1.260 tỷ đồng để thực hiện chính sách này. Tuy nhiên, trên thực tế, cả chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội và các đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội đều chưa được tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi nên gặp rất nhiều khó khăn.
Mặc dù khách hàng không thể thanh toán tiếp theo hợp đồng mua nhà, nhưng chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội vẫn phải tiếp tục vay thương mại với điều kiện khắt khe hơn (kể từ ngày 1/6/2016) để thi công hoàn thành công trình.
Tuy lãi suất vay thương mại được tính vào giá thành công trình nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở, nhưng cả chủ đầu tư lẫn người mua nhà càng khó khăn thêm.
Nhiều trường hợp do thiếu vốn, nên chủ đầu tư phải giãn tiến độ thực hiện công trình, dẫn đến công trình dở dang kéo dài, gây lãng phí của cải xã hội, bào mòn nguồn lực của chủ đầu tư, người mua không được nhận nhà đúng theo tiến độ đã thỏa thuận.
Chính vì thế, HoREA kiến nghị các đơn vị có liên quan phân bổ khoảng 1.000 tỷ đồng (trong nguồn vốn 2.000 tỷ đồng đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân bổ cho Ngân hàng Chính sách xã hội) cho 4 tổ chức tín dụng là Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV để sớm triển khai cấp tín dụng cho các đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội.
Cùng với đó, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước phân bổ ngân sách hàng năm khoảng từ 1.000 - 2.000 tỷ đồng trong giai đoạn từ năm 2018-2020 để cho các đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội vay với lãi suất khoảng 4,8%/năm.
Nguồn vốn này, có thể phân bổ cho Ngân hàng Chính sách xã hội và 4 tổ chức tín dụng là Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV để triển khai thực hiện. Từ đó, có thể huy động thêm các nguồn vốn khác của các tổ chức tín dụng để thực hiện hiệu quả chính sách nhà ở xã hội của Đảng và Nhà nước;
HoREA cũng cho rằng, về lâu dài, Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước có cơ chế thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, theo quy định của Luật Nhà ở, trước hết là các dự án nhà ở xã hội cho thuê, tương tự như Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 của Chính phủ trước đây, để làm giảm giá thành nhà ở xã hội.
Theo số liệu của Bộ Xây dựng, tính đến giữa năm 2017, cả nước đã hoàn thành đầu tư xây dựng 179 dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp, với quy mô khoảng 71.150 căn hộ, tương đương với khoảng 3,7 triệu m2. Tổng mức đầu tư khoảng 25.900 tỷ đồng.
Hiện các địa phương đang tiếp tục triển khai 191 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 163.800 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 71.800 tỷ đồng.
Dự kiến đến năm 2020, cả nước cần khoảng 1 triệu căn hộ, tương đương khoảng 50 triệu m2 . Một số địa phương có nhu cầu lớn như Hà Nội (110.000 căn), TP. HCM (134.000 căn), Đà Nẵng (11.500 căn), Đồng Nai (36.700 căn), Bình Dương (41.250 căn).
