Bước cải "lùi" của ngựa ô Propzy?

Tham vọng của "ngựa ô" Propzy

1 tỷ USD là giá trị các giao dịch bất động sản mà startup Propzy đã thực hiện được tại Việt Nam tính đến tháng 6/2020, theo lời nhà sáng lập và CEO John Le trong một lần chia sẻ với truyền thông.

Tính tới tháng 1/2021, ngoài các giải pháp về mặt công nghệ, Propzy vận hành khoảng 30 trung tâm giao dịch bất động, với hơn 700 nhân sự. Từng có thời điểm, startup này đặt mục tiêu mở rộng lên 70 trung tâm và 1.300 nhân viên bán hàng.

Trong lĩnh vực môi giới bất động sản tại Việt Nam nói chung, số lượng 1.300 nhân viên bán hàng chưa phải là một con số ấn tượng. Quy mô này vốn chỉ tương đương với một đợt tuyển dụng lớn của các tập đoàn như Đất Xanh, CenLand...

Nhưng với một startup công nghệ - bất động sản, đây thực sự là mục tiêu tham vọng, nhất là trong bối cảnh các công ty khởi nghiệp luôn đề cao sự tinh gọn trong bộ máy nhân sự, cũng như vận hành. 

Tất nhiên, tham vọng này cần rất nhiều tiền. Điều này giải thích tại sao, Propzy đã huy động được tổng cộng số tiền 33 triệu USD thông qua 3 vòng huy động vốn, diễn ra trong vòng 5 năm, theo dữ liệu từ Crunchbase.

Giống như nhiều startup tại Việt Nam và trên thế giới, đại dịch Covid-19 ập đến buộc Propzy phải chuyển mình. Đầu tiên là việc cắt giảm khoảng 50% nhân sự trong khoảng 9 tháng trở lại đây. Gần nhất là việc giải thể Công ty TNHH dịch vụ Propzy - công ty con trực thuộc Propzy có trụ sở chính tại Singapore.

Đại diện startup cho biết, việc giải thể công ty con nhằm thống nhất thành một pháp nhân duy nhất là Công ty TNHH Propzy Việt Nam để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh, thay vì tin đồn đóng cửa trên mạng xã hội.

Tư duy "chấp nhận thất bại"

Trong lần trao đổi với TheLEADER vào tháng 12/2020, CEO John Le từng khẳng định, bản thân ông đã được chuẩn bị sẵn tư duy "chấp nhận thất bại" khi chọn con đường khởi nghiệp tại Việt Nam, sau khi từ bỏ công việc tại Thung lũng Silicon, Mỹ.

Theo nhà sáng lập này, Propzy không khác một "môi giới nhà đất công nghệ" về bản chất, song lại nhanh hơn, tiện lợi hơn, có uy tín, tính minh bạch cao nhờ không bị ảnh hưởng bởi vấn đề "kì kèo" tiền hoa hồng như hình thức truyền thống. Propzy nhận hoa hồng sau khi giao dịch hoàn tất với chi phí tính theo giá thị trường.

Điều này cũng đồng thời làm Propzy khác biệt với các trang rao bán bất động sản truyền thống - vốn không tối ưu hoạt động, cũng như mức độ kiểm định thực tế chưa cao, do không có đủ nhân lực và sự đầu tư để phát triển bộ phận chuyên trách.

"Đáng tiếc là thời gian qua, việc xây dựng thương hiệu chưa được phát triển đúng kỳ vọng vì ưu tiên phát triển hệ thống, những lầm tưởng Propzy là một trang tin mua bán đơn thuần vì thế khá phổ biến", nhà sáng lập này từng nhận định.

Không chỉ gặp vấn đề với hoạt động xây dựng thương hiệu, mà sau giai đoạn tăng trưởng nóng, động thái cắt giảm nhân sự, đóng cửa công ty con dường như là lời ngầm thừa nhận về sai lầm của ban lãnh đạo Propzy trong việc phát triển công ty.

Với tư duy "chấp nhận thất bại" của CEO John Le, một cuộc cải tổ đã nhanh chóng được thực hiện. Thay vì đóng đinh Propzy chỉ là một "môi giới nhà đất công nghệ", startup này giờ đây theo đuổi cùng lúc 3 hoạt động kinh doanh khác.

Đó là dịch vụ hỗ trợ pháp lý, thiết kế, kiến trúc; dịch vụ hỗ trợ tài chính mua/thuê nhà có tên Propzy Stay; và dịch vụ mới Propzy Home - mua lại các bất động sản tiềm năng, sau đó cải tạo và bán lại cho người có nhu cầu.

Trong đó, dịch vụ Propzy Home được ban lãnh đạo công ty kỳ vọng tạo ra sự đột phá, khi đây là mô hình đã phát triển hiệu quả ở các thị trường Mỹ, châu Âu và cả Đông Nam Á (thường được gọi là mô hình iBuy).

Điều quan trọng là các dịch vụ này phù hợp với tầm nhìn mà Propzy đặt ra, đó là trở thành đơn vị tiên phong xây dựng mô hình "FIRE-Tech" (viết tắt của Finance (Tài chính) - Insurance (Bảo hiểm) - Real Estate (Bất động sản) - Technology (công nghệ).

Cải tiến hay cải lùi?

Thực tế, tư duy "cải tổ" của ban lãnh đạo Propzy là điều mà mọi startup trên thế giới nói chung, và Việt Nam nói riêng đều hướng đến trong giai đoạn hậu Covid-19. Đó là "tinh gọn" bộ máy vận hành, cũng như quy mô nhân sự.

Thế nhưng, xét về mặt hoạt động kinh doanh, cũng như các dịch vụ mới được kỳ vọng tạo đột phá, thì Propzy dường như lại trở nên "cồng kềnh" và dễ bị tổn thương hơn.

Trước đây, mô hình "môi giới nhà đất công nghệ" của Propzy giống với mô hình dịch vụ "asset light", nghĩa là tận dụng công nghệ để kết nối người mua và bán, từ đó cắt giảm chi phí và các quy trình không cần thiết.

Hiện nay, Propzy Home lại biến startup này thành một công ty bất động sản thông thường với chức năng mua, sửa và bán. Yếu tố công nghệ không còn là lợi thế của Propzy Home, thay vào đó là những yếu tố truyền thống như: định giá, vị trí, tư duy thiết kế...

Chưa kể, việc chuyển đổi từ thuần môi giới sang trực tiếp sở hữu các bất động sản cũng được dự báo làm thay đổi cả bảng cân đối kế toán, cũng như dòng tiền của Propzy.

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp do cần lượng tiền lớn, mà còn đặt ra câu hỏi: liệu Propzy của năm 2022 có còn được coi là một startup công nghệ?

Nói cách khác, hướng đi mới mà Propzy vạch ra cần rất nhiều tiền, thời gian xoay vòng vốn chậm, không vừa sức với một startup 6 năm tuổi. Việc đầu tư vào tài sản "cứng" đồng nghĩa tỷ lệ thuê ngoài của proptech sẽ cao hơn, từ thiết kế, thi công và vận hành. Từ đó khả năng bị sao chép mô hình và dễ bị "nghiền" bởi kẻ đến sau là rất cao.