Trong hai năm qua, đầu tư nước ngoài vào Việt Nam gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch cùng nhiều đợt giãn cách liên tiếp. Đặc biệt, làn sóng dịch bệnh lần thứ tư đã tác động lớn đến hoạt động của các trung tâm công nghiệp lớn như TP.HCM, Bắc Giang, Bắc Ninh, Đồng Nai, Bình Dương...
Bà Mary Tarnowka, Giám đốc điều hành Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham) nhận định, đại dịch mang đến những thách thức rất lớn cho doanh nghiệp.
“Trong những làn sóng Covid-19 đầu tiên, tôi nghĩ Việt Nam đã kiểm soát vô cùng hiệu quả. Khi làn sóng thứ tư ập tới, tất cả chúng tôi, bao gồm các nhà đầu tư nước ngoài, các công ty nước ngoài ở Việt Nam và các công ty Việt Nam đều gặp vô vàn khó khăn”, bà Mary nói trong chương trình "Nguy Cơ" do VnExpress và S-World phối hợp tổ chức.
Đại dịch thực sự ảnh hưởng đến các công ty sản xuất. Các doanh nghiệp bị đứt gãy chuỗi cung ứng, đảo lộn sản xuất kinh doanh. Có doanh nghiệp phải dừng một phần, thậm chí toàn bộ hoạt động. Nhiều công ty đã không thể duy trì hoạt động, hoặc nếu có thể thì phải duy trì hoạt động theo mô hình bong bóng tốn kém, phức tạp cả về mặt logistic và về tinh thần.
Trong đợt dịch vừa qua, đội ngũ AmCham và các nhà lãnh đạo tình nguyện của tổ chức này đã làm việc 24/7 để hỗ trợ kịp thời cho các công ty thành viên.
Trong những ngày phải gồng mình tìm cách duy trì hoạt động kinh doanh, tổng giám đốc của các nhà máy thậm chí còn nằm ngủ trên sàn nhà cùng với các đội nhóm.
Ông Jonathan Moreno, Tổng giám đốc Diversatek Việt Nam cho biết, công ty này đã phải chi hơn gấp đôi số tiền để sản xuất ra 50% sản lượng. Đây là nhà máy sản xuất thiết bị y tế tại nước ngoài duy nhất của Diversatek Healthcare (Mỹ) trong 11 năm qua.
Theo đó, chi phí vận chuyển hiện tăng gấp bốn đến năm lần so với một năm trước, dẫn đến chậm trễ trong vận chuyển hàng hóa đến khách hàng.
“Có những lúc tôi rất căng thẳng khi bị khách hàng nhắn tin gọi điện liên tục. Tuy khó khăn, nhưng tôi luôn tin rằng chìa khóa để bước qua thời kỳ thử thách này chỉ có thể là sự kiên nhẫn và nỗ lực hết sức”, ông Jonathan chia sẻ.
Dù vậy, trong thời điểm khó khăn, Diversatek vẫn giữ chân được nhân công để tiếp tục sản xuất, ngay cả khi hiện tượng dòng người lao động lũ lượt rời các thành phố để về quê xảy ra trên diện rộng. Diversatek và nhiều công ty thành viên của AmCham đã làm được điều này nhờ nỗ lực trong hoạt động chăm sóc, hỗ trợ nhân viên trong khoảng thời gian giãn cách.
Theo các nhà lãnh đạo đến từ Mỹ, đại dịch đã gây nhiều khó khăn và tổn thương, tuy nhiên, trong “nguy" vẫn có “cơ" cho doanh nghiệp. Theo Bộ Kế hoạch và đầu tư, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký vào Việt Nam mười tháng 2021 theo hình thức đăng ký mới, điều chỉnh vốn và góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp đạt 23,74 tỷ USD, tăng 1,1% so với cùng kỳ năm 2020.
Có thể thấy, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn cho doanh nghiệp nước ngoài, nhất là ở ngành sản xuất.
Bà Mary nhận định, Việt Nam vẫn là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất trong khu vực nhờ vị trí thuận lợi về mặt địa lý, gần với các quốc gia sản xuất và các điểm đến của người tiêu dùng.
Đại diện AmCham đánh giá cao tiềm năng phát triển của Việt Nam trong các lĩnh vực nội thất, giày dép, may mặc, công nghệ, năng lượng tái tạo, điện khí LNG, tiêu dùng, y tế, hạ tầng hàng không; công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, y tế…
Bà Mary Tarnowka, Giám đốc điều hành Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham)Một khảo sát với sự tham gia của hơn 550 công ty thành viên và 2.000 đại diện cá nhân của AmCham Việt Nam, bao gồm cả chi nhánh Đà Nẵng được thực hiện giữa tháng 11/2021 cho thấy, gần 80% doanh nghiệp Mỹ đánh giá rất tích cực hoặc tích cực về triển vọng trung - dài hạn ở Việt Nam
Trong số này, khảo sát cho biết có 29% doanh nghiệp Mỹ đánh giá rất khả quan về triển vọng trung - dài hạn và đã có kế hoạch đầu tư thêm. Cùng với đó, 49% đánh giá khả quan, dự định ở lại hoặc có thể đầu tư thêm; 18% cho rằng khá tích cực, cho biết sẽ ở lại nhưng nhắm mục tiêu đầu tư mới vào nơi khác.
Tiềm năng hợp tác chiến lược Việt - Mỹ
Việt Nam là một trong 11 thành viên của Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Các nước CPTPP chiếm 13,5% GDP toàn cầu với tổng kim ngạch thương mại hơn 10.000 tỷ USD. Tuy nhiên mới đây, Mỹ tuyên bố không tham gia CPTPP mà thay vào sẽ tìm kiếm một khuôn khổ kinh tế vượt ra ngoài phạm vi của hiệp định.
Ông Jonathan thẳng thắn chia sẻ: “Với tư cách là một người Mỹ, tôi muốn thấy nước Mỹ tham gia CPTPP vì lợi ích của đất nước tôi. Hiệp định sẽ mở ra rất nhiều cánh cửa, rất nhiều cơ hội tuyệt vời cho các doanh nghiệp tìm đến Việt Nam để đầu tư và kinh doanh. Đó sẽ là một trong những lý do khiến Việt Nam thành một điểm đến hấp dẫn”.
Bà Mary hy vọng sẽ có những cơ hội khác để hai bên tăng cường hợp tác, có thể là trong khuôn khổ Hiệp định khung về thương mại và đầu tư hoặc trong các lĩnh vực kinh tế số, an ninh mạng. Môi trường pháp lý tốt và vững chắc sẽ là chìa khóa để Việt Nam khai thác tiềm năng và duy trì một nền kinh tế kỹ thuật số tự do và cởi mở, có thể phát triển lớn mạnh.
Để thực hiện sứ mệnh kết nối và phát triển, AmCham đã đặt ra bốn mục tiêu chiến lược vào đầu năm nay để hỗ trợ tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ: đặt nền móng cho một hiệp định thương mại tự do, tạo điều kiện để đầu tiên là ngành du lịch mở cửa trở lại một cách an toàn, xây dựng cơ sở hạ tầng để tăng trưởng bền vững, phát triển một lực lượng lao động cạnh tranh toàn cầu cho tương lai.
Về mục tiêu cuối cùng liên quan đến thị trường lao động Việt Nam, bà Mary chia sẻ, một trong những thế mạnh của Việt Nam là lực lượng lao động có trình độ chuyên môn cao, hiểu biết về công nghệ.
Các nhà lãnh đạo đến từ Mỹ bày tỏ sự lạc quan về tương lai của nền kinh tế Việt Nam. Ông Jonathan nhận định, không cần phải có một chiến dịch truyền thông nào để quảng bá và thu hút nhà đầu tư. Chỉ cần từng cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức làm việc hướng đến mục tiêu “xuất sắc”, mọi việc sẽ phát triển thật tự nhiên.
Đại diện Amcham cũng nhấn mạnh sự sáng tạo và đổi mới như một điều kiện cần để phát triển đất nước. Chỉ cần các cá nhân cũng như các doanh nghiệp tiếp tục đổi mới, Việt Nam sẽ có một tương lai vô cùng rực rỡ.
“Việt Nam vẫn được coi là một điểm đến rất hấp dẫn cho ngành sản xuất, và là miền đất hứa của nền kinh tế kỹ thuật số trong tương lai” , bà Mary nhận định.
