Kinh tế tuần hoàn là gì?
Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế khuyến khích việc tái sử dụng liên tục các vật liệu để giảm thiểu chất thải, cũng như thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên. Nền kinh tế tuần hoàn bắt đầu với thiết kế tốt, cần lưu ý thời gian sử dụng cuối cùng, và tái sử dụng nguyên liệu thô. Những gì trước đây bị coi là lãng phí thì nay lại có giá trị. Tuy nhiên, những hệ sinh thái đó rất phức tạp và bao gồm nhiều sự phụ thuộc lẫn nhau và các vòng phản hồi.
Công nghệ kỹ thuật số có tiềm năng cung cấp khả năng hiển thị và cho phép cải thiện việc ra quyết định khi nói đến nguyên liệu và dịch vụ. Đã có 35% công ty tin rằng công nghệ kỹ thuật số sẽ là động lực chính cho các chiến lược kinh tế tuần hoàn của họ, nhưng rất ít công ty đang tận dụng công nghệ cho mục đích này.
Các nhà lãnh đạo chuỗi cung ứng cấp cao đang ứng dụng phân tích nâng cao, kỹ thuật in 3D, Internet vạn vật (IoT) và máy học (ML), và 38% muốn khám phá việc sử dụng blockchain trong 05 năm tới. Hiện trong ngành, các tổ chức đang áp dụng công nghệ này là giao hàng (46%), thu hút khách hàng (45%), sản xuất và tái sản xuất (43%), lập kế hoạch (43%) và hậu cần ngược (reverse logistics) (27%).
Kinh tế tuần hoàn và chuỗi cung ứng
Tùy thuộc vào chuỗi cung ứng, hơn một nửa nguyên liệu được sử dụng sẽ bị đốt cháy hoặc loại bỏ, trong khi một phần nhỏ hơn sẽ được tái sử dụng hoặc tái chế. Những lý do đằng sau thực tế này là rất nhiều, nhưng thường liên quan đến so sánh chi phí của việc tìm nguồn cung ứng từ vật liệu mới thay vì tìm nguồn từ vật liệu tái chế. Do đó, các chiến lược chuỗi cung ứng có thể là một yếu tố quan trọng nâng cao tính bền vững vì chúng có thể đưa ra các chiến lược tìm nguồn cung ứng mới.
Nền kinh tế tuần hoàn là hệ thống phản hồi cố gắng giảm thiểu các yếu tố tài nguyên đầu vào (sinh học và kỹ thuật) cũng như việc tạo ra chất thải ra môi trường. Đó là sự mở rộng các nguyên tắc hậu cần ngược thành một khuôn khổ toàn diện hơn bao gồm hai hệ thống co, một liên quan đến hàng hóa sinh học (ví dụ như thực phẩm) và một liên quan đến hàng hóa kỹ thuật (sản phẩm).
Mặc dù chuỗi cung ứng trong nền kinh tế tuần hoàn có vẻ giống với chuỗi cung ứng thông thường (một chuỗi tuyến tính từ nhà cung cấp, nhà sản xuất và nhà phân phối đến người dùng), có hai điểm khác biệt cơ bản:
Đầu tiên là thiết kế sản phẩm và bối cảnh kinh tế xã hội của tiêu dùng. Trong nền kinh tế tuần hoàn, các sản phẩm được thiết kế để tồn tại lâu hơn và được xử lý lại theo một cách nào đó sau khi vòng đời của chúng hoàn tất. Người ta cũng cho rằng hầu hết các hàng hóa đều được dùng chung (đặc biệt là tư liệu sản xuất), điều này làm tăng mức độ sử dụng của chúng, yêu cầu ít hàng hóa hơn để cung cấp cùng một mức dịch vụ.
Vấn đề thứ hai liên quan đến việc thu gom các hàng hóa kỹ thuật và sinh học đã qua sử dụng và cho mục đích tái chế khác nhau, nơi cấu trúc tuyến tính thông thường của chuỗi cung ứng trở thành một vòng hồi tiếp.
Quan điểm tuần hoàn về chuỗi cung ứng nhấn mạnh bốn tầng lớp đối với hậu cần ngược của hàng hóa kỹ thuật gồm bảo trì, tái sử dụng, tái sản xuất, tái chế.
Một vấn đề gây tranh cãi là nền kinh tế tuần hoàn đang mâu thuẫn với một số nguyên tắc sản xuất và tiếp thị dựa trên sự lỗi thời theo kế hoạch và quyền sở hữu cá nhân. Tuy nhiên, các nguyên tắc kinh tế tuần hoàn đang ngày càng được tích hợp vào các chiến lược sản xuất và phân phối.
Do đó, các doanh nghiệp đã đạt đến mức bão hòa thị trường về sản phẩm của họ có nhiều khả năng thực hiện chuỗi cung ứng tuần hoàn như một chiến lược để giành hoặc giữ thị phần. Lợi ích chủ yếu đến từ việc tăng hiệu quả sử dụng năng lượng và tài nguyên, gián tiếp là kết quả của những cải tiến ngược lại trong chuỗi cung ứng.
Cơ sở hạ tầng tiện lợi và dễ sử dụng cũng rất quan trọng trong việc hỗ trợ các giải pháp hơn cả tái chế.Tiện lợi
Một công ty có thể dành rất nhiều thời gian và công sức để tạo ra một sản phẩm được thiết kế cho nền kinh tế tuần hoàn, nhưng nếu giải pháp không thuận tiện hoặc không rõ ràng cho khách hàng và người tiêu dùng, thì rất có thể nó sẽ thất bại. Sau đó, một phần quan trọng của việc kết hợp các khái niệm về nền kinh tế tuần hoàn vào các nguyên tắc hoạt động của công ty là thiết kế các phương thức kinh doanh và giao tiếp hiệu quả để hỗ trợ việc tái sử dụng.
Cơ sở hạ tầng tiện lợi và dễ sử dụng cũng rất quan trọng trong việc hỗ trợ các giải pháp hơn cả tái chế. Johnson Controls, chẳng hạn, đã đảm bảo kết hợp các nguyên tắc này vào chuỗi cung ứng ngược mà công ty đã phát triển cho pin ô tô của mình. Hơn 98% pin ô tô đủ tiêu chuẩn để tái sử dụng.
Để đảm bảo rằng các bộ phận này của pin ô tô thực sự được tái sử dụng, Johnson Controls đã tạo ra một hệ sinh thái nơi những viên pin đã qua sử dụng có thể được thu gom tại các địa điểm thu gom xác định trước, đưa đến cơ sở để tái sản xuất và sau đó được giao dưới dạng sản phẩm mới cho khách hàng, một số là các cửa hàng/địa điểm giống nhau nơi thu thập pin đã sử dụng trước đó.
Sự thuận tiện cũng là nền tảng của cam kết thiết bị vốn của Cisco. Cam kết này tạo ra một vòng lặp để thu thập sản phẩm cũ, không chỉ "dễ dàng" mà còn cung cấp khả năng nâng cấp tương đối liền mạch.
Các giải pháp tuần hoàn không cần phải phức tạp. Một khái niệm rất cơ bản - như cách các tấm thảm thương mại được thu gom, thay thế, làm sạch và sau đó đưa vào phục vụ - có thể được sử dụng để tạo cảm hứng cho các ngành công nghiệp khác, gia tăng giá trị, sự tiện lợi và lợi ích môi trường trong việc tạo ra một hệ thống tổng thể hơn và bền vững hơn.
Hợp tác với các ngành nghề khác
Sự hợp tác là rất quan trọng để đạt được tuần hoàn trên quy mô lớn, trên toàn hệ thống. Để đạt được lợi ích tối ưu từ mô hình, tính tuần hoàn phải được đa số chấp nhận, nếu không, kết quả có lợi có thể không đáng kể. Tư duy hệ thống — một cách tiếp cận tổng thể xem xét cách các bộ phận của hệ thống liên kết với nhau và cách hệ thống hoạt động theo thời gian và trong bối cảnh của các hệ thống lớn hơn — là một phần thiết yếu đối với nền kinh tế tuần hoàn.
Đó là bởi vì để nhận ra lợi ích của nền kinh tế tuần hoàn, cần phải có những thay đổi lớn về cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như thiết kế lại toàn bộ hệ thống chất thải hoặc phát triển các quy trình hậu cần cho một chương trình thu hồi vốn.
Những thay đổi này sẽ yêu cầu sự hợp tác trong và giữa các ngành. Có một số cách mà các công ty có thể thúc đẩy loại hình hợp tác này. Họ có thể làm việc cùng với khách hàng trực tiếp, nhà cung cấp và các đối tác chuỗi cung ứng khác, tham gia vào các liên minh công nghiệp, và tham dự các sự kiện liên ngành.
Điều quan trọng nữa là phải hình thành các mối quan hệ hợp tác mở rộng ra ngoài ngành của chính mình. Việc đạt được các mục tiêu bền vững quốc tế phụ thuộc vào khả năng của tất cả các loại tổ chức, lĩnh vực và cộng đồng để cùng nhau giải quyết những vấn đề này.
Chuẩn bị cho tương lai
Mặc dù nền kinh tế tuần hoàn mang lại nhiều lợi ích, nhưng nó cũng đi kèm với những hạn chế. Chúng ta phải thừa nhận rằng không thể tồn tại một nền kinh tế 100% tuần hoàn, vì sẽ luôn có một số tổn thất cho một hệ thống. Hơn nữa, không phải mọi hệ thống đều có lợi khi chuyển đổi từ tuyến tính sang hình tròn. Do đó, nền kinh tế tuần hoàn và các lợi ích của nó nên được đánh giá trên cơ sở từng cá nhân để đảm bảo rằng lợi ích lớn hơn chi phí.
Tuy nhiên, sử dụng tính tuần hoàn như một nguyên tắc chỉ đạo để tạo ra các thực hành tốt hơn, hiệu quả hơn là một cách tốt để bắt đầu tiến lên phía trước. Các phương pháp hay nhất được thảo luận trong bài viết này — chẳng hạn như thiết kế để có thể nâng cấp và giảm lỗi thời, lập kế hoạch để thuận tiện và hợp tác với các đối tác trong ngành — chỉ là một số giải pháp tuần hoàn mà các công ty, trong các lĩnh vực khác nhau, có thể sử dụng để bắt đầu tạo ra một tương lai.
