‘Mỏ kim cương’ của du lịch Việt

“Mỏ kim cương” vô tận cho du lịch Việt Nam cất cánh an toàn

Những du khách mà tôi có dịp hầu chuyện, sau khi đã chạm vào di sản tàu Bình Chuẩn của vua tàu thuỷ Bạch Thái Bưởi (1874-1932) do tôi hồi sinh sau đúng 100 năm hạ thuỷ, đều xúc động với câu chuyện di sản và tự hào dân tộc. Du khách nước ngoài trải nghiệm ngủ đêm trên du thuyền di sản đã cảm được văn hoá, lịch sử, mỹ thuật, con người Việt Nam.

Việt Nam có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch so với các nước khác trong khu vực. Đặc biệt phải kể đến 4 tài nguyên: thiên nhiên, văn hóa, ẩm thực và con người. Tuy nhiên, những tiềm năng, tài nguyên đó chưa được phát huy xứng tầm.

Lâu nay, du lịch Việt cứ loay hoay trong việc chọn điểm mạnh nhất để xây dựng sản phẩm, xúc tiến, quảng bá nhưng lại chưa dũng cảm chọn ra được tiềm năng mạnh nhất để xây dựng thành thương hiệu du lịch quốc gia.

Theo nhiều năm kinh nghiệm làm du lịch bằng tình yêu với nghề và sự hiểu biết về đất nước, tôi cho rằng Việt Nam nên định vị thương hiệu quốc gia là điểm đến di sản. Di sản là “mỏ kim cương” đáng để Việt Nam nâng tầm, lan tỏa, tôn vinh, định vị thương hiệu du lịch quốc gia.

Du lịch di sản - văn hóa là du lịch để trải nghiệm những địa điểm, hiện vật và hoạt động thể hiện chân thực những câu chuyện và con người xưa và nay. Nó bao gồm văn hóa, lịch sử và tài nguyên thiên nhiên.

Di sản thế giới tại Việt Nam đã được UNESCO công nhận có đủ cả ba loại hình: di sản thiên nhiên thế giới, di sản văn hóa thế giới và di sản hỗn hợp văn hóa và thiên nhiên thế giới. Trong hệ thống các danh hiệu của UNESCO, di sản thế giới là danh hiệu danh giá nhất và lâu đời nhất. Du lịch ở nước ta ngày càng phát triển và thu hút khách tham quan trong và ngoài nước, đặc biệt là những khu du lịch được UNESCO công nhận.

Định vị thương hiệu quốc gia là điểm đến di sản

Ở Việt Nam, bất cứ vùng miền, địa phương nào cũng có di sản vật thể hoặc phi vật thể, không lớn thì nhỏ. Việt Nam hiện có hơn 40.000 thắng cảnh. Trong đó, hơn 3.000 di tích được xếp hạng cấp quốc gia, 5.000 di tích xếp hạng cấp tỉnh.

Việt Nam là một trong số ít quốc gia trên thế giới có tới 39 di sản được UNESCO công nhận. Trong đó có tám di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 12 di sản văn hóa phi vật thể, bảy di sản tư liệu, chín khu dự trữ sinh quyển thế giới và ba công viên địa chất toàn cầu.

Đây là tài nguyên du lịch vô cùng quý giá, có sức hấp dẫn mạnh mẽ với du khách trong và ngoài nước. Minh chứng là 2 năm liên tiếp 2019 và 2020, Giải thưởng du lịch thế giới (World Travel Awards) vinh danh Việt Nam là “Điểm đến di sản hàng đầu thế giới”.

Hiếm có quốc gia nào sở hữu số lượng di sản khổng lồ như vậy. Chính những di sản đó đã giúp Việt Nam trở thành điểm đến thu hút đông đảo du khách quốc tế. Nếu như trước đây, thế giới biết đến Việt Nam là quốc gia anh hùng trong chiến tranh thì nay các di sản như vịnh Hạ Long, hoàng thành Thăng Long – Hà Nội, đô thị cổ Hội An, cố đô Huế… chính là những “thỏi nam châm” thu hút du khách quốc tế, đưa Việt Nam trở thành điểm đến du lịch di sản hấp dẫn hàng đầu thế giới.

Có thể khẳng định, di sản là “mỏ kim cương” vô tận, đáng để chúng ta trân quý, gìn giữ, nâng tầm, lan tỏa và tôn vinh.

Mặt khác, từ du lịch di sản, có thể dễ dàng kết nối du lịch mạo hiểm, khai thác các loại hình du lịch golf, nghỉ dưỡng cao cấp, sang trọng, siêu sang, chăm sóc sắc đẹp, sức khỏe; đăng cai các sự kiện lớn du lịch thể thao như đua xe công thức 1, đạp xe, marathon…

Khi chọn di sản để định vị thương hiệu, cần dồn lực làm nổi “mỏ kim cương” di sản lên tầm cao mới theo một cách gợi cảm xúc chân thật nhất. Khách du lịch giờ đây rất mẫn cảm với thật - giả, được - mất, vui - buồn nên tuyệt đối không được để họ cảm thấy bị lừa gạt, bị tổn thương. Phải tôn trọng, chăm chút di sản, đồng thời phải luôn coi khách hàng là trung tâm, vì họ, thỏa mãn họ. Khi khách hàng vui vẻ, thích thú họ sẽ truyền miệng và đấy là 'đỉnh của chóp' trong marketing.

Không “ăn mày di sản”

Chọn di sản để xây dựng thành thương hiệu du lịch quốc gia nhưng phải sáng tạo, không “ăn mày di sản” hay “ăn mày dĩ vãng”. Càng không phải thay vì làm tăng giá trị di sản làm lại phá đi. Phải làm sao để khách du lịch khắp nơi trên thế giới được chiêm ngưỡng di sản, thưởng thức giá trị vốn có.

Đơn cử, di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) với vịnh Lan Hạ (Hải Phòng) thông nhau nhưng bao nhiêu năm nay, cùng một chuyến tàu, khách vẫn chỉ đi được một vịnh. Muốn đi vịnh kia phải là một chuyến tàu khác, bến khác, tuyến khác. Nếu các địa phương liên kết cùng khai thác, thống nhất các tiêu chí, quy chuẩn hay vì “ngăn sông cấm chợ” thì sẽ tạo ra được các sản phẩm đa dạng hơn, hấp dẫn hơn.

Tất cả thành phố nổi tiếng trên thế giới như Venice (Ý), St. Petersburg (Nga), London (Anh), Paris (Pháp, Amsterdam (Hà Lan), Thượng Hải và Phượng Hoàng Cổ Trấn (Trung Quốc), Vienna (Áo), Bangkok (Thái Lan), Brugge (Bỉ), Stockholm (Thụy Điển)… đều lấy sông, hồ làm trung tâm. Trong khi đó, riêng du lịch Việt Nam gần như quay lưng lại với sông, hồ. Cũng vì vậy mà nhiều ý tưởng hay nhưng không làm được.

Tôi luôn mơ ước cảnh nhộn nhịp trên bến dưới thuyền ở sông Hồng, từ Hà Nội đi Hạ Long để nghe truyện rồng hay đi Hưng Yên- Thái Bình, ngược lên Phú Thọ…. Trên hành trình ấy, du khách có thể ngắm những cây cầu vắt qua hai thế kỷ như Long Biên, Thăng Long; nghe những câu chuyện dời đô nghìn năm trước, nhớ về cội nguồn từ thủa các vua Hùng… Hay những nơi thật êm đềm, sang trọng ở Hồ Tây, ngắm hoàng hôn rơi theo tiếng chuông chùa Trấn Vũ.

Nhu cầu cao nhưng nguồn cung hạn hẹp. Có những thời điểm, tour du thuyền Emperor ngắm hoàng hôn trên vịnh Nha Trang của chúng tôi phải đặt vài tháng mới có chỗ. Khách du lịch được trải nghiệm những dịch vụ cao cấp trên du thuyền độc bản và như được ngược dòng lịch sử về với thời vua Bảo Đại những năm 30 của thế kỷ trước, thưởng ngoạn thiên đường Nha Trang, thành phố từ biển Đông trong nền nhạc sống (violon và guitar), thưởng thức bữa tối sang trọng với các món hảo hạng…. Chỉ với 4 tiếng, mỗi khách du lịch phải trả 120 USD nhưng họ cảm thấy thực sự đáng giá. Chúng tôi có rất nhiều khách quay lại mang theo đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.

Tôi chờ mãi chưa thấy Hà Nội có chủ trương kêu gọi đầu tư, xây dựng những bến du thuyền, nơi ngắm cảnh ở Hồ Tây. Nếu có, tôi sẽ là người đầu tiên đầu tư vào Hồ Tây.

Ngoài tập trung xây dựng sản phẩm du lịch di sản - văn hóa, quảng bá cho thương hiệu quốc gia cũng vô cùng quan trọng. Mỗi địa phương phải tìm ra được sự độc đáo của mình để xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng.

Có thể đến Hà Nội giữa 36 phố phường thưởng thức những món ngon, đi làng cổ Đường Lâm nghe câu chuyện xứ Đoài mây trắng. Đến Hội An, bên bờ sông Hoài ngắm nhìn những căn nhà cổ nở đầy hoa giấy, nơi có biết bao tâm tư, tình cảm, điệu bài chòi của người dân nơi đây, nhớ về thương cảng xưa sầm uất…

Học cách quảng bá của du lịch Thái Lan

Chúng ta có thể xây dựng những sản phẩm du lịch triệu USD, các show diễn văn hoá di sản phải xem bằng mọi giá, tạo ra một nền kinh tế sáng tạo. Nhưng muốn thương hiệu đó được nhiều người biết đến, ghi sâu vào tâm trí của khách thì việc quảng bá, xúc tiến vô cùng quan trọng.

Người làm du lịch phải có nghệ thuật bán hàng tốt, hướng dẫn viên phải hiểu về điểm đến của mình, truyền tải một cách hấp dẫn các thông điệp của điểm đến. Một bài học lớn có thể thấy từ cách làm của Thái Lan. Họ tôn vinh khách hàng nhưng thực ra là họ đang tôn vinh chính họ.

Chẳng hạn, trong chiến dịch Discover Thainess, quảng bá về lối sống và văn hóa của người Thái, Tổng cục Du lịch Thái Lan (TAT) tổ chức cuộc thi “One and Only” (một lần và duy nhất) nhằm khám phá và đưa lại những trải nghiệm về tất cả những gì gọi là “Thainess”, nghĩa là những gì mang đậm chất Thái và chỉ có ở Thái Lan. Tham gia cuộc thi, du khách sẽ được khám phá Thái Lan qua: Muay Thái, điệu nhảy truyền thống Thái, ẩm thực Thái, làm vòng hoa kiểu Thái và nói tiếng Thái.

Trước đó, TAT đã rất thành công với chiến dịch “Tôi ghét Thái Lan” (I hate Thailand) - một chiến dịch quảng bá du lịch Thái cực kì ấn tượng. Trong suốt chiến dịch, TAT cho sản xuất một video, đăng tải và lan truyền video đó dưới hình thức ẩn danh, điều này khiến công chúng ngỡ như đoạn video quảng cáo là của một cá nhân nào đó ghi lại.

Nội dung video nói về một du khách nước ngoài tên James đến Thái Lan du lịch lần đầu tiên và dự định ở lại đó một tuần. Mọi chuyện bắt đầu trở nên tồi tệ khi anh bị mất túi, trong đó có toàn bộ giấy tờ, điện thoại, tiền mặt… James bắt đầu trở nên bực tức, anh đi lang thang, chửi thề và nói rằng anh ghét Thái Lan, tất cả những gì Thái Lan để lại cho anh lúc này chỉ là vài đồng xu lẻ. Thời khắc James như bế tắc ở Thái cũng là lúc anh nhận được sự giúp đỡ của người dân địa phương. Họ chia sẻ với anh đồ ăn, chỗ ngủ.

Họ dẫn dắt anh tham gia vào những hoạt động văn hóa địa phương một cách rất tự nhiên và hiếu khách. Một ngày, họ tìm thấy túi của anh. Hoá ra, không phải người nào mà là một con khỉ đã đánh cắp chiếc túi. Chính tình cảm và sự tốt bụng của người dân Thái Lan đã khiến James cảm phục và yêu mến, anh quyết định ở lại Thái Lan thêm 2 năm nữa.

Việt Nam từng được Tổ chức Du lịch thế giới bình chọn là Điểm đến di sản hàng đầu thế giới năm 2020. Đây là một lợi thế của đất nước ta. Nếu thực sự coi du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, phải có sự lựa chọn mang tính sống còn, phải có tầm nhìn và hành động cụ thể chứ không phải chỉ nói hay.

“Số lượng hay chất lượng” có thể là lựa chọn thương đau nhưng phải chọn. Lựa chọn thế nào thì số phận thế ấy. Du lịch Việt Nam muốn trở thành gì? Một điểm đến du lịch sang trọng, có giá trị, bền vững hay là điểm đến đại trà, phát triển nóng, giá rẻ…? Cái này, chỉ có chúng ta mới quyết định được. Để quảng bá rộng khắp và hiệu quả, chuyển đổi số là tất yếu, và thực hiện càng sớm càng tốt. Từ đó giúp quản lý, quảng bá, xúc tiến đầu tư vào du lịch di sản hiệu quả hơn.