Kết thúc 2023, năm 2024 được kỳ vọng sẽ mở ra nhiều hy vọng hơn cho kinh tế Việt Nam. Theo HSBC trong phân tích mới nhất, hai yếu tố cần lưu tâm trong thời gian tới là dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và lạm phát.
Khi nhắc đến FDI, một diễn biến quan trọng cần quan sát chặt chẽ trong năm 2024 chính là việc triển khai thuế tối thiểu toàn cầu 15% đối với các tập đoàn đa quốc gia, có hiệu lực từ ngày 1/1.
Cụ thể, các tập đoàn đa quốc gia với doanh thu trên 750 triệu Euro (tương đương 825 triệu USD) sẽ phải chịu mức thuế này.
Tại Việt Nam, 122 công ty nước ngoài sẽ đối diện với mức tăng vọt về chi phí thuế, ước tính tạo ra nguồn thu ngân sách trị giá 600 triệu USD mỗi năm.
Từ trước khi Quốc hội thông qua, các tập đoàn đa quốc gia đang hoạt động tại Việt Nam đã sớm bày tỏ mối quan ngại, điển hình nhất là Samsung. Đây là nhà đầu tư riêng lẻ lớn nhất tại Việt Nam với mức xuất khẩu từ ước tính có thể chiếm tới 13% GDP trong năm ngoái. Không chỉ vậy, ba công ty con của Samsung hiện nằm trong tốp 10 doanh nghiệp nước ngoài đóng thuế cao nhất Việt Nam.
Theo phân tích của HSBC, mặc dù vẫn còn quá sớm để đánh giá được tác động, những ảnh hưởng này có thể nằm trong tầm kiểm soát.
Tổ chức này cho rằng, Việt Nam cần theo dõi chặt chẽ cách quản lý nguồn ngân sách bổ sung từ thuế, những phương pháp đi kèm hoặc ưu đãi khác sẽ được áp dụng nhằm bù đắp cho mức thuế tăng lên.
Song song với việc bật đèn xanh cho tăng thuế, các cơ quan quản lý cũng đã lên kế hoạch nghiên cứu ban hành những ưu đãi cụ thể trong năm nay.
Để đi đến quyết định đầu tư thì thuế là yếu tố tối quan trọng nhưng đây không phải là yếu tố duy nhất quyết định số phận các dòng vốn FDI, HSBC nhấn mạnh.
Vì vậy, điều quan trọng là Việt Nam cần cải thiện các chỉ số khác, chẳng hạn như mức độ kết nối hạ tầng, mức độ dồi dào của lực lượng lao động có tay nghề, sự thuận lợi trong kinh doanh, các hiệp định thương mại tự do…
Thêm nữa, Việt Nam không phải quốc gia duy nhất chuẩn bị áp dụng mức thuế tối thiểu này. Các nước ASEAN khác cũng đang nghiên cứu triển khai tương tự.
Ngoài FDI, lạm phát vẫn là vấn đề đáng lưu tâm.
HSBC dự báo lạm phát sẽ tiếp tục duy trì ở mức thấp khoảng 3,4% trong năm nay, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 4 – 4,5%.
Tuy vậy, dù xu hướng giảm lạm phát diễn ra trên diện rộng ở Việt Nam, áp lực giá vẫn chưa hoàn toàn mất đi. Rủi ro tăng lạm phát do năng lượng và thực phẩm vẫn còn đó, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam khá nhạy cảm đối với những mặt hàng này do tỷ trọng khá lớn trong rổ tính toán lạm phát.
Thêm nữa, chi phí y tế gia tăng cũng là vấn đề cần lưu tâm chặt chẽ sau khi Việt Nam tiếp tục áp dụng điều chỉnh giá dịch vụ y tế toàn quốc sau giai đoạn bốn năm.
Mặc dù vẫn lưu tâm đến rủi ro tăng giá, HSBC nhận định, Ngân hàng Nhà nước sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách ở 4,5% trong suốt năm nay.
