Dẫn số liệu khảo sát của Tổ chức Xúc tiến mậu dịch Nhật Bản (JETRO) về điều kiện kinh doanh của các công ty Nhật Bản tại châu Á và châu Đại Dương, Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cho biết, các công ty Nhật Bản hiện là một trong những nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam đã mua sắm khoảng 34,2% các nguyên vật liệu thô và phụ tùng đầu vào từ các nhà cung cấp địa phương trong năm 2016.
Con số này thấp hơn nhiều so với các doanh nghiệp FDI của Nhật tại các nước ASEAN ví dụ như Thái Lan (57,1%) và Indonesia (40,5%). Các chuyên gia JICA đánh giá, mặc dù Việt Nam đã thu hút được lượng lớn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nhưng lợi ích mang lại cho cộng đồng doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa còn chưa tương xứng.
Trong khi đó, theo số liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và đầu tư), cả nước hiện có hơn 750.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Xét về quy mô, phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam có quy mô nhỏ và vừa.
Các doanh nghiệp này có vai trò quan trọng trong việc tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo, cải thiện thu nhập người lao động, đóng góp cho ngân sách nhà nước và tăng trưởng kinh tế. Khu vực kinh tế ngoài nhà nước, trong đó các doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò chủ đạo đóng góp khoảng 42% GDP và tạo ra hơn 50% việc làm cho xã hội.
JICA đánh giá, tuy tăng mạnh về số lượng song khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa đang đứng trước những thách thức to lớn. Việt Nam đặc biệt thiếu các doanh nghiệp quy mô lớn và vừa, là một trong những yếu tố hạn chế khả năng kết nối với khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa để tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu.
Chính vì vậy, dự án thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ và vừa và phát triển ngành công nghiệp được ký kết giữa Văn phòng JICA Việt Nam và Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và đầu tư) vào ngày 19/12/2019 nhằm hướng tới tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước với chuỗi giá trị công nghiệp toàn cầu thông qua việc sử dụng các cơ chế hỗ trợ được quy định trong luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa và các chính sách đối với công nghiệp phụ trợ. Dự án này dự kiến được triển khai từ tháng 4/2020 đến tháng 4/2023.
Trong khuôn khổ của dự án, doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước có tiềm năng để tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu cũng chính là đối tượng thụ hưởng trực tiếp của dự án, sẽ nhận được những hỗ trợ kỹ thuật trực tiếp để có thể nâng cao năng lực và đáp ứng được tiêu chuẩn của các doanh nghiệp công nghiệp quốc tế.
Các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước cũng sẽ nhận được những hỗ trợ gián tiếp thông qua các hoạt đông đào tạo được triển khai cho các đơn vị tư vấn cung cấp dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động cả ở khu vực công và tư nhân.
Đồng thời, dự án sẽ khảo sát, đánh giá hiện trạng việc cung cấp thông tin hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa qua cổng thông tin của các cơ quan, tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, phục vụ cho việc nâng cấp cổng thông tin hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa quốc gia, qua đó hỗ trợ hình thành nền tảng kết nối kinh doanh giữa nhà cung ứng trong nước với các doanh nghiệp công nghiệp hàng đầu ở Việt Nam.
Đối với JICA, chương trình phát triển nguồn nhân lực công nghiệp và phát triển công nghiệp thuộc một trong ba trụ cột trong chính sách hợp tác quốc tế đối với Việt Nam. Ưu tiên của tổ chức này là hỗ trợ việc nâng cao năng lực kỹ thuật và quản lý của các doanh nghiệp nhỏ và vừa là đối tượng cơ bản của các ngành công nghiệp phụ trợ hiện đang hoạt động trong các lĩnh vực chiến lược được nêu trong chiến lược công nghiệp hóa của Việt Nam.
