Ưu và nhược điểm khi tham gia liên doanh trên khía cạnh sở hữu trí tuệ

Hường Hoàng - 08:26, 11/06/2022

TheLEADERLiên doanh được coi là một biện pháp hữu hiệu và cần thiết để thâm nhập vào thị trường mới. Ở những thị trường hạn chế về đầu tư từ bên ngoài thì liên doanh có thể là cách duy nhất để tiếp cận thị trường. Khi tham gia liên doanh, vị trí của các thành viên tham gia thường được thể hiện rất rõ ràng thông qua tỷ lệ góp vốn.

Ưu và nhược điểm khi tham gia liên doanh trên khía cạnh sở hữu trí tuệ
Hình thức liên doanh mang đến đồng thời những lợi thế và bất lợi nhất định đối với doanh nghiệp (Ảnh: Luật Ocean Law)

Mặc dù việc thiết lập các biện pháp quản lý rõ ràng để kiểm soát các quyết định là rất quan trọng, các cổ đông trong liên doanh thường có tỷ lệ vốn góp tương đối khác nhau. Trong khi đó, liên minh chiến lược là một hình thức hợp tác lỏng lẻo hơn so với liên doanh. Với hình thức này, các bên tham gia có thể hợp tác trên cơ sở có thể liên quan hoặc không liên quan đến hoạt động góp vốn.

Liên doanh có xu hướng có tỷ lệ thất bại tương đối cao. Tuy nhiên, các bên tham gia lại có được những lợi thế nhất định.

Ưu điểm của liên doanh

Liên doanh cho phép các công ty chia sẻ công nghệ và các tài sản sở hữu trí tuệ có tính chất bổ sung, liên quan đến sản phẩm và phân phối hàng hóa, dịch vụ sáng tạo.

Đối với các tổ chức nhỏ, thiếu nguồn tài chính và/hoặc kỹ năng quàn lý chuyên môn thì liên doanh có thể là một biện pháp hữu hiệu để có được nguồn vốn cần thiết khi thâm nhập vào thị trường mới. Điều này đặc biệt đúng đối với những thị trường hấp dẫn. Ở những thị trường này, các liên doanh được ưu tiên hơn hoặc thậm chí là một giải pháp có tính pháp lý cần thiết trong những vấn đề về đối tác địa phương, sự tiếp cận với hệ thống phân phối và các yêu cầu về chính trị.

Thêm vào đó, liên doanh có thể được sử dụng để giảm căng thẳng chính trị cũng như tăng khả năng một công ty được chấp nhận bởi một địa phương hoặc một quốc gia. Liên doanh có thể cung cấp kiến thức chuyên môn về các thị trường địa phương, thâm nhập vào các kênh phân phối cần thiết và tiếp cận được với nguồn cung cấp nguyên liệu thô, các hợp đồng của chính phủ và phương tiện sàn xuất địa phương.

Hiện tại, tại nhiều quốc gia, các công ty liên doanh ngày càng trở nên quan trọng đối với chính phủ nước sở tại. Những liên doanh này có thể được xây dựng trên nên tảng những doanh nghiệp khác kết hợp với các doanh nghiệp nhà nước hoặc hướng tới các doanh nghiệp mạnh nhất của quốc gia.

Ngày càng nhiều các tập đoàn quốc tế hoặc liên minh tạm thời được thành lập để thực hiện những dự án đặc biệt, có quy mô quá lớn đối với các công ty riêng lẻ (ví dụ, các dự án phòng thủ quan trọng, các dự án dân dụng, dự án đầu tư mạo hiểm công nghệ toàn cầu mới).

Không chỉ vậy, việc kiểm soát hối đoái có thể khiến cho hoạt động xuất khẩu vốn của các doanh nghiệp trở nên khó khăn hơn, gây trở ngại cho các chi nhánh mới ở nước ngoài của doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn. Vì thế, hoạt động cung cấp bí quyết kỹ thuật có thể được sử dụng để giúp công ty có được một số cổ phần nhất định trong liên doanh và đối tác địa phương có thể tiếp cận được với nguồn vốn cần thiết.

Nhược điểm của liên doanh

Việc tích hợp liên doanh vào chiến lược toàn cầu với bản chất là thương mại xuyên biên giới là một vấn đề rất khó khăn. Những trường hợp này dễ làm phát sinh các vấn đề liên quan đến nguồn xuất khẩu và hoạt động chuyển giá, đặc biệt là trong việc hỗ trợ các chi nhánh ở các nước khác do công ty sở hữu toàn bộ.

Ngoài ra, khi các công ty mẹ cố gắng áp đặt giới hạn hoặc thậm chí hướng dẫn việc sử dụng tiền mặt và vốn hoạt động, quản lý ngoại hối, số lượng và phương tiện thanh toán lợi nhuận đối với các công ty con, xu hướng hướng đến một hệ thống quản lý tiền tệ toàn cầu thông qua một quỹ trung ương có thể dẫn tới mâu thuẫn giữa các đối tác trong liên doanh.

Thêm vào đó, khi mà mục tiêu của các đối tác ở trong liên doanh trở nên mâu thuẫn, liên doanh cũng sẽ gặp rất nhiều vấn đề khó khăn. Ví dụ, trước các rủi ro, doanh nghiệp đa quốc gia có thể có thái độ hoàn toàn khác so với các doanh nghiệp địa phương. Các doanh nghiệp này có thể sẽ chấp nhận thiệt hại trong ngắn hạn để phát triển thị phần, chịu những khoản nợ cao hơn hoặc chi nhiều hơn cho quảng cáo.

Tương tự, mục tiêu của các thành viên trong liên doanh có thể thay đổi theo thời gian. Đặc biệt, các doanh nghiệp đa quốc gia có khả năng tiếp cận thị trường có thể sử dụng công ty con sở hữu toàn bộ để thay thế liên doanh.

Ngoài ra, liên doanh còn có thể thất bại khi trong liên doanh tồn tại những vấn đề liên quan đến cơ cấu quản lý và nhân sự, hay tồn tại những mâu thuẫn về tiền lãi được khấu trừ thuế giữa các bên tham gia.