Theo ông Nguyễn Đình Cung, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, ngành hàng không đang là lĩnh vực chịu tác động đầu tiên và mạnh mẽ nhất vì dịch Covid-19.
Tác động của đại dịch Covid-19 tới hàng không trên toàn thế giới rất nặng nề và Vietnam Airlines không phải ngoại lệ.
Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) ước tính ngành hàng không toàn cầu cần 3 năm nữa mới phục hồi về mức năm 2019. Sau khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, ngành này lỗ khoảng 20 tỷ USD, sau đó mỗi năm lãi 30 – 40 tỷ USD.
Tuy nhiên, vì Covid-19 năm nay, ngành hàng không toàn cầu dự kiến giảm thu 419 tỷ USD, lỗ 84 tỷ USD và lỗ tiếp 15 tỷ USD năm 2021. IATA ước tính ngành hàng không cần các chính phủ hỗ trợ ít nhất 250 tỷ USD.
Theo ông Dương Trí Thành, Tổng giám đốc Vietnam Airlines, IATA dự báo các hãng Việt Nam mất đi doanh thu khoảng 4 tỷ USD. Trong đó, Vietnam Airlines giảm doanh thu 50.000 tỷ đồng. Vietnam Airlines sẽ rơi vào trạng thái mất thanh khoản từ cuối tháng 8/2020 nếu không có hỗ trợ về thanh khoản.
Đến tháng 6, thị trường khách nội địa của Vietnam Airlines đã tăng bằng 84% năm ngoái nhưng doanh thu chưa phục hồi được.
Trong 3 tháng qua, Vietnam Airlines liên tục mở 18 đường bay nội địa mới phần lớn là các chặng ngắn, bán với giá rất rẻ. Trong khi thực tế, mười mấy đường bay nội địa mới bằng một đường bay quốc tế.
Ông Thành đề nghị Chính phủ với vai trò là chủ sở hữu hỗ trợ khẩn cấp 12.000 tỷ đồng, nếu không đến cuối tháng 8, Vietnam Airlines sẽ rất khó khăn.
Đưa ra các giải pháp giúp Vietnam Airlines ứng phó với ảnh hưởng dịch bệnh, tại tọa đàm “Chủ sở hữu Nhà nước: Hành động và trách nhiệm hậu Covid-19 - Trường hợp Vietnam Airlines”, ông Cung cho rằng, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước đang triển khai nhiều giải pháp quyết liệt để chặn đà suy thoái kinh tế nói riêng và hỗ trợ ngành hàng không nói riêng, đặc biệt là hãng hàng không quốc gia có đầy đủ năng lực.
Việc hỗ trợ từ phía Nhà nước đồng thời ở hai vai trò: Tư cách quản lý Nhà nước và tư cách người đầu tư, cổ đông, thành viên góp vốn.
Với các số liệu đầy đủ, minh bạch chứng minh tài chính bị ảnh hưởng do đại dịch và là trường hợp rất điển hình, Vietnam Airlines là hãng bay bị tác động sâu nặng nhưng cũng có thể là nhân tố đầu tiên phục hồi sau dịch, thúc đẩy phục hồi kinh tế, du lịch.
Ông Cung cho biết, các nước đang trợ cấp ngành hàng không qua miễn giảm thuế, phí. Các quốc gia hỗ trợ nhanh, nhiều vì hàng không quan trọng, cần phải duy trì.
"Trong khi đó, ở ta chưa có. Việt Nam mới chỉ có giãn thuế, miễn một số loại phí chứ chưa có miễn giảm thuế phí", ông Cung cho hay.
Cũng theo ông Cung: "Vai trò Chính phủ đối với Vietnam Airlines là chủ sở hữu. Phần vốn nhà nước tại Vietnam Airlines là tài sản rất lớn, do đó, cần có biện pháp bảo toàn và phát triển. Hơn nữa, những khó khăn hiện nay của Vietnam Airlines là do tác động từ các yếu tố khách quan.
Với vai trò chủ sở hữu, Chính phủ có thể cho vay, bảo lãnh cho vay, đầu tư vốn thông qua phát hành cho cổ động hiện hữu, tăng vốn để nắm tỷ lệ sở hữu nhất định để giúp doanh nghiệp không phá sản.
Chính phủ các nước đã cho vay khoảng 123 tỷ USD, trong đó có cho vay vốn, trợ cấp lương, bảo lãnh vay, tăng vốn chủ sở hữu, trợ cấp khai thác.
Ông Cung cho rằng, không nên nhầm lẫn giữa hai vai trò của Chính phủ và cho rằng việc Chính phủ có hành động và trách nhiệm với Vietnam Airlines là "giải cứu" hay "hỗ trợ". Vì đây là hành động với vai trò là nhà đầu tư.
Còn theo ông Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, tổ tư vấn sẽ đề xuất những giải pháp như tái cấp vốn, cho vay bắc cầu, phát hành cổ phiếu để tăng vốn hoặc điều chuyển vốn, giúp Vietnam Airlines khắc phục khó khăn tài chính.
Ông Kiên đề xuất hãng cũng cần có kế hoạch tái cơ cấu một cách phù hợp với diễn biến của thị trường cũng như năng lực tài chính.
Trước đó, tại cuộc họp ngày 21/5 của Thường trực Chính phủ về các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho Vietnam Airlines và Tập đoàn Dầu khí, Thủ tướng đề nghị 2 doanh nghiệp tiếp tục tái cơ cấu nội bộ, trong đó có tái cơ cấu thị trường, tái cơ cấu lao động, tiết giảm tối đa chi phí, nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động.
Vietnam Airlines cần tăng cường quản lý kinh tế, chống thất thoát, cố gắng giữ chân lực lượng lao động nòng cốt, ví dụ như hàng không cần giữ đội ngũ phi công hay bộ phận kỹ thuật.
Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng đề nghị các bộ, ngành liên quan "xắn tay áo" cùng tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp nhà nước quan trọng, coi khó khăn của các doanh nghiệp như khó khăn của mình để tháo gỡ, tìm lối ra cách làm phù hợp.
